فرارو سام اسکُو، خبرنگار بخش بین الملل نشریه فارن پالیسی

به نقل از نشریه فارن پالیسی، در حالی که کمتر از دو ماه از دیدار صمیمانه دونالد ترامپ با ولادیمیر پوتین در آلاسکا می گذرد، کاخ سفید تصمیمی جنجالی را بررسی می کند: ارسال موشک های دوربرد تام هاوک به اوکراین. پوتین این اقدام را مرحله ای کاملاً تازه در تشدید تنش ها خوانده است تام هاوک ها قادرند تا مسکو را هدف قرار دهند و ارسالشان به اوکراین نشانگر تغییر جدی در سیاست های واشنگتن است.

کارشناسان می گویند این تصمیم با راهبردهای دو کشور همخوانی دارد و به کی یف در تداوم عملیات موفق خود علیه تأسیسات نفتی روسیه کمک می کند، بی آنکه ذخایر تسلیحاتی آمریکا را به طور چشمگیر کاهش دهد. جِی دی ونس، معاون رییس جمهور آمریکا، اعلام کرده واشنگتن در حال بررسی فروش این موشک ها به اوکراین است؛ درخواستی که بنا بر گزارش ها زلنسکی هفته گذشته مطرح کرده بود. همچنین وال استریت ژورنال خبر داده آمریکا اطلاعات لازم برای حملات دوربرد به بخش نفت روسیه را در اختیار کی یف خواهد گذاشت. به باور دو تحلیلگر برجسته یعنی برایان کلارک از اندیشکده هادسون و مارک کانسیان از مرکز مطالعات استراتژیک و بین الملل این موشک ها می توانند قدرت تازه ای به کارزار اوکراین برای ضربه زدن به تولید نفت روسیه ببخشند و توان تهاجمی کی یف را در این جنگ تقویت کنند.

کارزار نظامی اوکراین تاکنون موفق بوده است. حملات پهپادی این کشور توانسته حجم پالایش نفت روسیه را تا حدود یک پنجم کاهش دهد و بودجه فدرال مسکو را که نیمی از هزینه هایش را از نفت و گاز تأمین می کند، تحت فشار قرار دهد. این اقدام نظامی با سیاست های فشار دیپلماتیک دونالد ترامپ هم راستا است؛ او تلاش دارد کشورها را به کاهش خرید انرژی از روسیه وادارد.

با این حال، قدرت تخریبی پهپادهای اوکراینی به مراتب کمتر از موشک تام هاوک است. اوکراین در ماه اوت از موشک تازه ای با نام فلامینگو که در داخل تولید شده و شباهت هایی به تام هاوک دارد، استفاده کرد، اما این موشک هنوز چندان آزمایش نشده و در تعداد اندک در دسترس است. به گفته برایان کلارک، میان قدرت کشندگی پهپادهای اوکراین و تام هاوک تفاوتی بزرگ وجود دارد.

در طرف مقابل، مارک کانسیان معتقد است تام هاوک ها برای آمریکا جذاب هستند زیرا این کشور ذخایر انبوهی از آن ها دارد. آمریکا از دهه 1980 تاکنون این موشک ها را می سازد و برآورد می شود هزاران فروند در انبار داشته باشد. در لایحه بودجه 2025 آمده است وزارت دفاع نزدیک به 9000 موشک خریداری کرده است. کانسیان می گوید ارتش آمریکا به طور معمول این موشک ها را در عملیات های خود حتی در قالب شلیک های چند ده تایی به کار می گیرد و احتمال دارد تا 200 فروند را برای اوکراین کنار بگذارد. او تأکید می کند: اگر نسخه های قدیمی تر را هم لحاظ کنیم، این ذخایر واقعاً چشمگیر است.

برایان کلارک می گوید بسیاری از تام هاوک های موجود در انبارهای آمریکا به پایان عمر عملیاتی خود نزدیک شده اند و بهتر است پیش از انقضا در اختیار اوکراین قرار گیرند تا بی استفاده در انبارها بمانند. در مقابل، تسلیحات جدیدتر با برد مشابه مانند موشک های اس.ام سیکس نیروی دریایی یا جاسم نیروهای هوایی در مقادیر محدودتری تولید شده اند.

با این همه، تأمین این سلاح ها برای اوکراین کار ساده ای نخواهد بود. مهم ترین مانع، مخالفت احتمالی مقام های پنتاگون است که استدلال می کنند آمریکا حتی توان واگذاری یک موشک تام هاوک را ندارد. تابستان گذشته وزارت دفاع پس از بازنگری در ذخایر خود به طور موقت ارسال برخی مهمات به اوکراین را متوقف کرد. بنا به گزارش بازنگری به دستور البریج کلبی، رییس سیاست گذاری وزارت دفاع انجام شد؛ کسی که مدت هاست می گوید واشنگتن باید اولویت را بر آمادگی برای جنگ احتمالی با چین بگذارد. به گفته مارک کانسیان، تام هاوک ها به دلیل برد بلندشان قطعاً از همان سلاح های دوربردی هستند که آمریکا در صورت وقوع چنین جنگی به آن ها نیاز دارد و به ویژه برای اقیانوس آرام ایدئال اند.

البته کاخ سفید در صورت تمایل می تواند بر این نگرانی ها غلبه کند، همان طور که دونالد ترامپ با ازسرگیری ارسال تسلیحات پس از توقف قبلی چنین کرد. چالش دیگر نحوه به کارگیری این موشک ها در اوکراین است، زیرا تام هاوک ها اساساً برای شلیک از روی کشتی طراحی شده اند. تفنگداران دریایی آمریکا پیش تر در قالب برنامه ای که اخیراً لغو شده، تعداد محدودی پرتابگر زمینی را به کار گرفته اند و ارتش هم تازه در آغاز راه ایجاد سامانه های پرتاب زمینی تام هاوک است.

اما کلارک امیدوار است اوکراین بتواند با راه حل های ابتکاری و موقت، شکلی از پرتاب تام هاوک را مهیا کند و به تجربه موفق این کشور در تبدیل موشک های دریایی هارپون برای شلیک از زمین اشاره می کند. علاوه بر این، واکنش روسیه می تواند نقش تعیین کننده ای در تصمیم آمریکا ایفا کند. با این حال کلارک شدت احتمالی این تشدید را کم ارزیابی می کند و تأکید می کند که اوکراین همین حالا هم اهدافی در اعماق خاک روسیه را هدف می گیرد. او می گوید: اوکراین هم اکنون همان دست از حملاتی را انجام می دهد که با تام هاوک هم می توان انجام داد؛ بنابراین ارسال تام هاوک صرفاً شیوه ای متفاوت برای اجرای همان حملات فعلی خواهد بود.