موزه ملی ایران با آغاز جنگ 12 روزه تعطیل و بخشی از آثار آن به مخزن منتقل شد. موزه پس از گذشت بیش از سه ماه تعطیلی سرانجام با دستور معاونت میراث فرهنگی بازگشایی شد، اما با یک تفاوت بزرگ؛ در واقع بخش های اصلی موزه، یعنی موزه های ایران باستان و دوران اسلامی هنوز تعطیل اند و امکان بازدید ندارند.

به گزارش ایسنا، فریدون بیگلری، باستان شناس و معاون امور فرهنگی موزه ملی ایران گفت: موزه ملی، نمایشگاهی از آثاری شاخص و کمتر دیده شده برپا کرده که این فرصت را به بازدیدکنندگان می دهد تا زمان بازگشایی بخش های اصلی موزه، بتوانند منتخبی از آثار هر دو موزه را بازدید کنند.

او درباره جزییات نمایشگاه روایتگران ایران کهن که این روزها در موزه ملی ایران برپا شده است، توضیح داد: همانطور که اطلاع دارید بخش اعظم آثار موزه ملی ایران با آغاز جنگ 12 روزه به مخازن امن منتقل شده است. بنابراین و تا آماده سازی فضاهای نمایشگاهی اصلی موزه، گزیده آثاری از مجموع آثار موزه ملی در معرض دید قرار داده شد.

به گفته بیگلری، در این نمایشگاه بیش از 330 شیء به نمایش گذاشته شده است، که از لحاظ تعداد، تقریباً یکی از بزرگترین نمایشگاه های موزه ملی ایران به حساب می آید.

باستان شناس موزه ملی ایران افزود: این آثار در سه گالری به نمایش درآمده اند؛ گالری اول مربوط به آثار پیش از تاریخ است، که قدیمی ترین آثار آن به دوران پارینه سنگی تعلق دارد و همچنین آثار دوره های روستانشینی، مس و سنگ و آغاز فلزگری را دربر می گیرد. گالری دوم، آثار دوره آغاز شهرنشینی از حدود 3000 پیش از میلاد، تا دوره ساسانی را در برمی گیرد. در گالری سوم نیز آثار دوران اسلامی به نمایش گذاشته شده که شامل دو بخش است؛ آثاری از دوره های مختلف اسلامی و همچنین، منتخبی از پارچه های دوره صفوی.

او تاکید کرد: شمار بیشتر آثار به نمایش گذاشته شده از کاوش های باستان شناسی به دست آمده اند و مربوط به حدود 80 محوطه باستانی هستند.

رییس بخش پارینه سنگی موزه ملی ایران در ادامه، به نمایش بقایای انسان نئاندرتال اشاره کرد که شامل دندان کودکی با سن بین 6 تا 9 سال است که در غار وزمه در استان کرمانشاه به دست آمده و بین 40 تا 70 هزار سال قدمت دارد.

او تاکید کرد که دندان وزمه نخستین مدرک قطعی از وجود انسان نئاندرتال در ایران است.

بیگلری در ادامه به نمایش قدیمی ترین ساز یافت شده در ایران اشاره کرد، که در موزه ملی ایران نگهداری می شود، و درباره نمایش آن در این مجموعه گفت: این ساز که در نمایشگاه روایتگران ایران کهن در معرض دید قرار گفته، یک نی یا فلوت از استخوان پرنده است، که حدود هفت تا هشت هزار سال قدمت دارد و از تپه ای مربوط به دوره نوسنگی به نام سنگ چخماق (از جمله قدیمی ترین استقرارهای یکجانشین شناخته شده دوره نوسنگی در شمال شرق ایران) نزدیک به شاهرود در استان سمنان، به دست آمده است.

بیگلری ادامه داد: از دیگر آثار به نمایش درآمده، شواهد فلزگری اولیه در ایران است. یافته های باستان شناسی، گواه بر سابقه ی دیرینه فلزگری در ایران است. این فن آوری از هزاره چهارم پیش از میلاد در ایران آغاز شد و ایران را در زمره نخستین کشورهایی قرار داد که مس در آن فراوری می شده است. در این گالری آثار مرتبط با فرآوری مس را در معرض دید قرار داده ایم.

بیگلری سپس به برخی دیگر از آثار شاخص به نمایش گذاشته در این نمایشگاه اشاره کرد و با این تاکید که تعدادی از این آثار برای نخستین بار است که از مخزن موزه ملی ایران برای نمایش خارج می شوند ، گفت: یکی از آثار کمتر دیده شده بخشی از پیکره یک گاو است که در کاوش های گیرشمن در چغازنبیل خوزستان همراه با پیکره کامل گاو دیگری که دارای کتیبه است به دست آمد. پیکره کامل گاو نگهبان یکی از ورودی های معبد در موزه ایران باستان، در معرض دید بود.

او همچنین به نمایش آثار دیگر دوره ایلامی به دست آمده از محوطه مهم و مشهور ارجان، از جمله حلقه زرین قدرت اشاره کرد و افزود: این اثر نیز از جمله آثار ایلامی به نمایش در آمده در موزه های چین بود که اینک در نمایشگاه روایتگران کهن ایران در موزه ملی ایران، به نمایش گذاشته است. افزون بر این، آثار زرین از محوطه جوبجی نیز در معرض دید قرار گرفته است.

معاون فرهنگی موزه ملی ایران گفت: از دوره هخامنشی نیز اشیای مختلفی به نمایش گذاشته شده است، که بخشی از آنها تزیینات معماری هستند، به طور مثال معماری کاخ شوش در خوزستان، و بخشی از نقش برجسته یک سرباز هخامنشی از تخت جمشید، که در سال 1398 از آمریکا به ایران استرداد شده بود و به مدت کوتاهی در موزه ملی و چند موزه استانی به نمایش در آمد و اکنون در معرض دید قرار گرفته است.

به گفته بیگلری، از دیگر آثار مهم و شاخص دوره هخامنشیان که در معرض دید قرار گرفته، یک ریتون طلایی به شکل شیر بالدار است که در همدان به دست آمده و یکی از آثار شاخص موزه ملی ایران است.

او اضافه کرد: این اثر و دیگر آثار منتخب برای مدتی در نمایشگاه شکوه تمدن پارس در چین به نمایش در آمد و پس از اتمام نمایشگاه کلیه آثار در اول فروردین امسال به موزه ملی بازگشتند.

این باستان شناس افزود: از دوره آغاز شهرنشینی و دوره های تاریخی نیز آثار مهمی به نمایش گذاشته شده است که می توان به مومیایی طبیعی مرد معدن چهرآباد زنجان اشاره کرد که قبلاً در موزه ایران باستان در معرض دید قرار داست و اصطلاحا به آن، مرد نمکی می گویند. این اثر به اواخر دوره اشکانی و اوایل دوره ساسانی تعلق دارد.

یک گل میخ متعلق به اونتاش ناپیریشا، یکی از شاهان ایلامی، که از چغازنبیل به دست آمده، آثاری از عصر آهن خصوصا ظروف زرین از جمله جام های طلایی حسنلو و مارلیک از دیگر آثاری است که بیگلری به نمایش آن ها در این نمایشگاه اشاره کرد.

بیگلری همچنین به آثار به نمایش درآمده از دوره های اشکانی و ساسانی اشاره کرد و افزود: از آثار دوره اشکانی به نمایش در آمده می توان به نقاشی دیواری گل لوتوس اشاره کرد که بخشی از یک نقاشی دیواری در کوه خواجه در سیستان و بلوچستان است و از آثار کمتر دیده شده موزه ملی ایران است.

او در ادامه گفت: از دوره ساسانی، تزیینات گچبری و نیم تنه های بزرگزادگان و اشراف ساسانی از محوطه حاجی آباد فارس به نمایش گذاشته شده است، که به لحاظ هنری از شاخص های هنر ساسانی به شمار می آیند.

بیگلری در ادامه به آثار دوره اسلامی اشاره کرد و گفت: از دوره اسلامی، آثاری چون نسخه خطی مسالک الممالک ، یک نسخه خطی قرآن از دوره ایلخانی مربوط به حدود 700 هجری قمری، کاشی های محراب از دوره ایلخانی، یک اصطرلاب و کره سماوی از دوره سلجوقی، به نمایش در آمده.

او گفت: بخش دیگر گالری دوره اسلامی به پارچه های نفیس اختصاص دارد؛ پارچه های زربفت ابریشمی با نقش گل و مرغ و همینطور با نقش درخت سرو و حاشیه های زری دوزی که عمدتاً مربوط به کارگاه های بافندگی اصفهان از دوره صفویه است، این آثار برای نخستین بار است که در موزه ملی ایران به نمایش گذاشته شده اند.

معاون فرهنگی موزه ملی ایران در ادامه گفت: در کنار نمایش آثار، عکس هایی از مجموع فعالیت نجات بخشی موزه ملی ایران در جنگ 12 روزه به نمایش گذاشته شده است که روند تخلیه و انتقال آثار به مخزن امن، و همینطور استحکام سازی آثاری که قابل جابجایی نبودند، مثل پیکره داریوش را نشان می دهد.

به گفته او، نمایشگاه روایتگران ایران کهن تا پایان 30 آبان برقرار است و احتمال تمدید مدت نمایش آن نیز وجود دارد.

بیگلری درباره مدت زمان لازم برای بازگشایی کامل موزه ملی ایران، توضیح داد: در فاصله برپایی نمایشگاه، موزه ملی ایران خود را برای بازگشایی کامل آماده می کند. تلاش بر این است تا در آبان ماه بعضی از گالری های موزه اسلامی را به ترتیب آماده و افتتاح کنیم و پس از بازگشایی کامل موزه اسلامی، موزه ایران باستان از طبقه همکف آماده خواهد شد و نهایتاً طبقه اول بازگشایی می شود. وی در پایان گفت که مدیریت و کارشناسان موزه ملی ایران از فرصت تعطیلی سالنهای نمایش موزه استفاده کردند و بازنگری های زیادی در نحوه نمایش و چیدمان آثار در موزه ایران باستان انجام داده اند. تمام تلاش ما بر این است که موزه ملی ایران در کوتاه ترین زمان ممکن به طور کامل بازگشایی شود.