فرارو- دکتر حسن سالاریه؛ رییس سازمان فضایی کشور در مراسم افتتاح هفته جهانی فضا، از قریب الوقوع بودن تکمیل نهایی فاز اول پایگاه فضایی چابهار ویژه پرتابگرهای سوخت جامد خبر داد و افزود در حال حاضر داریم برای انجام پرتاب اول آماده می شویم.

به گزارش فرارو، پایگاه فضایی چابهار، که با نام رسمی "پایگاه ملی پرتاب ماهواره" نیز شناخته می شود، یکی از مهم ترین پروژه های زیرساختی در برنامه فضایی ایران است. این پایگاه، که در حال ساخت است، به عنوان سومین سایت پرتاب فضایی ایران (پس از پایگاه امام خمینی در سمنان و پایگاه شاهرود) عمل می کند و هدف آن افزایش قابلیت های پرتاب ماهواره های سنگین تر، حمایت از مأموریت های سرنشین دار و گسترش همکاری های بین المللی است. اما پایگاه فضایی چابهار چه مشخصاتی دارد و چرا به بایکونور ایران معروف شد؟

ایده ساخت پایگاه فضایی چابهار برای اولین بار در سال 2010 (1389 شمسی) مطرح شد، زمانی که سازمان فضایی ایران (ISA) به دنبال سایتی جنوبی تر برای پرتاب های بهینه تر بود. این پروژه بخشی از برنامه 10 ساله فضایی ایران است که هدف آن خودکفایی در فناوری های فضایی و پرتاب ماهواره به مدارهای مختلف است. در سال 2013، مقامات ISA پیش بینی کردند که فاز اول تا 2016 عملیاتی شود، اما تأخیرهای ناشی از تحریم های بین المللی، مشکلات بودجه ای و چالش های فنی، این زمان بندی را به تعویق انداخت.

ساخت واقعی از اوت/سپتامبر 2022 (شهریور 1401 شمسی) آغاز شد، پس از اینکه شورای عالی فضایی در نوامبر 2021 (آبان 1400) اولویت این پروژه را تأیید کرد. در مه 2024، تحلیل تصاویر ماهواره ای توسط مرکز جیمز مارتین برای مطالعات عدم اشاعه، مکان دقیق سایت را تأیید کرد. تا ژوئن 2024، فاز اول 56 درصد پیشرفت داشت و قرار بود در فوریه 2025 عملیاتی شود. با توجه به صحبت های دکتر سالاریه به نظر می رسد فاز اول در حال نهایی شدن است.

پایگاه فضایی چابهار در حدود 65 کیلومتری جنوب شرقی شهر چابهار، در استان سیستان و بلوچستان واقع شده است. این مکان در عرض جغرافیایی حدود 25 درجه شمالی قرار دارد و نزدیک به خلیج عمان و اقیانوس هند است، که مسیرهای پرتاب ایمن به سمت شرق را بدون عبور از مناطق پرجمعیت فراهم می کند. نزدیکی به خط استوا (کمتر از 25 درجه فاصله) از سرعت چرخش زمین برای کاهش انرژی مورد نیاز پرتاب بهره می برد، که این امر هزینه ها را تا 20-30 درصد کاهش می دهد.

سایت حدود 25 هکتار (5×5 هکتار) مساحت دارد، اما کل مجموعه ممکن است تا 140 کیلومتر مربع گسترش یابد که شامل بندر آب عمیق برای حمل تجهیزات نیز خواهد بود. تراکم جمعیتی پایین منطقه (کمتر از 100 نفر در کیلومتر مربع) ایمنی این پایگاه را نیز افزایش می دهد.

گفته می شود پروژه در سه فاز اصلی پیش می رود:

پایگاه شامل:

این امکانات چابهار را قادر به پرتاب راکت هایی بزرگ تر از سایت های سمنان و شاهرود می کند.

چابهار "بایکونور ایران" نامیده می شود و بزرگ ترین سایت پرتاب غرب آسیا خواهد بود. این پایگاه می تواند با توجه به قابلیت های خود پایگاهی ارزان برای پرتاب ماهواره های کشورهای منطقه و حتی جهان باشد و بدین شکل ارزآوری قابل توجهی برای کشور به همراه داشته باشد. همچنین چابهار می تواند زمینه همکاریهای مشترک فضایی با بسیاری از کشورهای جهان و حتی اعزام فضانورد را به دنبال داشته باشد.