ذهن خوانی شاید مقوله ای علمی-تخیلی به نظر برسد، اما یک تحقیق جدید نشان می دهد که ممکن است فقط با یک ویدیوی ساده، بتوان به محتویات پنهان ذهن دست یافت. محققان در پرتغال کشف کرده اند که حرکات ظریف و نامحسوس چهره موش ها، استراتژی های فکری درونی آنها را به طور دقیق آشکار می کند.

براساس گزارش Interesting Engineering، پژوهش جدید محققان مؤسسه Champalimaud پرتغال برپایه آزمایش قبلی آنها انجام شده است. محققان پیش تر آزمایشی طراحی کرده بودند که در آن باید موش ها یک معما را حل می کردند: موش ها باید می فهمیدند کدام یک از دو لوله آب، نوشیدنی شیرین را به آنها می دهد. از آنجایی که جایزه بین لوله ها جابه جا می شد، موش ها مجبور بودند دائماً استراتژی خود را برای به دست آوردن پاداش تغییر دهند.

محققان در آن زمان کشف کردند که مغز موش ها، حتی زمانی که یک استراتژی خاص را انتخاب کرده اند، به طور هم زمان تمام استراتژی های ممکن دیگر را نیز در خود بازنمایی می کند. این کشف سؤال جدیدی را ایجاد کرد: آیا این استراتژی های پنهان مغزی می توانند در چهره حیوانات نیز ظاهر شوند؟

ذهن خوانی موش ها از روی چهره

برای پاسخ به این سؤال محققان به طور هم زمان هم فعالیت مغزی و هم حرکات چهره موش ها را ضبط کردند. سپس با استفاده از الگوریتم های یادگیری ماشینی این دو مجموعه داده را تحلیل کردند. نتایج جالب توجه بود.

حرکات ظریف و نامحسوس چهره، مانند حرکت سبیل ها، گوش ها و بینی اطلاعاتی درباره استراتژی فکری حیوان می داد. به عبارت دیگر، فقط با نگاه کردن به یک ویدیو از چهره موش دانشمندان می توانستند بفهمند که در مغز او چه می گذرد.

نکته شگفت انگیزتر، ثبات این الگوها در میان موش های مختلف بود. الگوهای چهره مشابه نشان دهنده استراتژی های فکری یکسان در موش های مختلف بودند. این موضوع نشان می دهد که بازتاب افکار روی چهره ممکن است مانند احساسات، یک پدیده کلیشه ای و جهان شمول باشد.

البته این دستاورد یک شمشیر دولبه است. از یک سو، یک فرصت بی نظیر برای علم ایجاد می کند. این روش به محققان امکان می دهد تا بدون نیاز به ابزارهای تهاجمی مانند کاشت الکترود در مغز به مطالعه عملکرد مغز در سلامت و بیماری بپردازند. این می تواند به درک بهتر و درمان بیماری های عصبی کمک شایانی کند.

اما از سوی دیگر، این تحقیق یک زنگ خطر جدی را درمورد آینده حریم خصوصی ذهنی به صدا درمی آورد. اگر بتوان افکار و استراتژی های درونی یک موجود را به این راحتی و با یک ویدیوی ساده خواند، چه تضمینی برای حفظ حریم خصوصی افکار انسان در آینده وجود خواهد داشت؟

محققان این پروژه خود به این خطر اذعان دارند و می گویند: داشتن چنین دسترسی آسانی به محتویات پنهان ذهن نیاز به شروع تفکر درمورد قوانینی برای محافظت از حریم خصوصی ذهنی ما را نیز برجسته می کند.

یافته های این پژوهش در ژورنال Nature Neuroscience منتشر شده است.