نرگس خانعلی زاده در اطلاعات نوشت: کشور ما در آستانه پدیده سالمندی است؛ پدیده ای که به مرور و با کاهش فرزندآوری و روند نزولی افزایش جمعیت بروز پیدا می کند و خودش را بیشتر از هر وقت دیگری نشان می دهد.

اما ما و شهرهای ما، چقدر برای چنین پدیده ای آماده است؟ به نظر می رسد که تبدیل شدن یک شهر به شهر دوستدار سالمند، فرآیندی چندوجهی است که نیازمند برنامه ریزی دقیق، سرمایه گذاری هدفمند و مشارکت تمامی ارگان ها از جمله دولت، شهرداری ها، سازمان های مردم نهاد و خود شهروندان است. شاید آن وقت است که می توان جوامع شهری را به محیط هایی تبدیل کرد که سالمندان بتوانند با کرامت و استقلال در آن زندگی کنند.

شهر دوستدار سالمند، شهری است که در آن سیاست ها، خدمات و محیط ها به گونه ای طراحی شده اند که سالمندان بتوانند با امنیت، احترام و مشارکت فعال در جامعه زندگی کنند. با افزایش امید به زندگی و رشد جمعیت سالمند در سراسر جهان، توجه به نیازها و حقوق این قشر از جامعه اهمیت فزاینده ای یافته است. شهر دوستدار سالمند، محیطی شهری است که با در نظر گرفتن ویژگی های جسمی، روانی و اجتماعی سالمندان، فضایی امن، راحت و توانمندساز را برای آن ها فراهم می آورد.

در شهر دوستدار سالمند، امکاناتی فراهم می شود که سالمندان بتوانند تا حد امکان به صورت مستقل زندگی کنند. این شامل دسترسی آسان به خدمات، حمل و نقل عمومی مناسب سازی شده و محیط های امن و قابل دسترس برای پیاده روی و فعالیت های روزمره است. حفظ استقلال، اعتماد به نفس و احساس ارزشمندی سالمندان را افزایش می دهد.

در شهر دوستدار سالمند، امکاناتی فراهم می شود که سالمندان بتوانند به صورت مستقل زندگی کنند. این شامل دسترسی آسان به خدمات، حمل و نقل عمومی مناسب سازی شده و محیط های امن و قابل دسترس برای پیاده روی و فعالیت های روزمره است؛ موضوعی که حفظ استقلال، اعتماد به نفس و احساس ارزشمندی سالمندان را افزایش می دهد.

برای همین هم یکی از ویژگی های اساسی برای اینکه شهری بتواند نام دوستدار سالمند را به دوش بکشد، سیستم حمل و نقل آن شهر است؛ چنین شهری باید پیاده روهای مناسب داشته باشد، رمپ هایش برای ویلچر دسترسی پذیر باشند و علائم راهنمایی واضحی داشته باشند.

وجود اتوبوس ها و تاکسی هایی با پله های کم ارتفاع، صندلی های راحت و فضایی برای حمل عصا هم از دیگر مواردی است که می تواند به تردد آسان سالمندان کمک کند. کاهش موانع در مسیرهای پیاده روی، نورپردازی کافی در شب و وجود نیمکت برای استراحت در فواصل معین هم می تواند از دیگر ضروریات شهری باشد که دست سالمند را می گیرد.

آنچه روشن به نظر می رسد این است که فضاهای سبز شهری، از جمله پارک ها و میادین، نقشی حیاتی در ارتقای سلامت جسمی و روانی سالمندان ایفا می کنند. این فضاها باید دارای مسیرهای هموار، نیمکت های متعدد و راحت، و دسترسی آسان باشند.

علاوه بر این، سایر اماکن عمومی مانند مراکز فرهنگی، کتابخانه ها، و مراکز خرید باید از نظر معماری و طراحی، دسترس پذیر بوده و موانع فیزیکی را به حداقل برسانند. ضمن اینکه امنیت در این فضاها برای افراد پا به سن گذاشته، از اولویت بالایی برخودار است.

سالمندان گنجینه ای از تجربیات و دانش هستند. شهرهای دوستدار سالمند با ایجاد بسترهایی برای انتقال این دانش به نسل های جوان تر مانند برنامه های آموزشی، مشاوره، یا روایتگری، نه تنها به سالمندان احساس مفید بودن می دهند، بلکه باعث غنی تر شدن جامعه نیز می شوند.

شهر دوستدار سالمند، سالمندان را شهروندانی فعال و ارزشمند تلقی می کند و فرصت های لازم برای مشارکت آن ها را فراهم می آورد. این مشارکت می تواند در قالب فعالیت های داوطلبانه، برنامه های فرهنگی و هنری، کارگاه های آموزشی و حتی فرصت های شغلی پاره وقت باشد. تشویق به تعاملات بین نسلی و ایجاد فضاهایی برای گفت وگو و تبادل تجربه، حس تعلق و انگیزه را در سالمندان تقویت می کند.

دسترسی آسان به خدمات بهداشتی و درمانی، یکی از ستون های اصلی شهر دوستدار سالمند است؛ موضوعی که شامل حضور مراکز درمانی متعدد در مناطق مختلف شهر، ارائه خدمات تخصصی مورد نیاز سالمندان و تسهیل دسترسی به داروخانه ها است. همچنین، گسترش خدمات درمانی و مراقبتی در منزل برای سالمندانی که محدودیت حرکتی دارند، از اهمیت بالایی برخوردار است. توجه به سلامت روان و ارائه خدمات مشاوره ای نیز بخش جدایی ناپذیر این مؤلفه است.

ضرورتی که اتفاقا در حال حاضر، کمترین توجه به آن می شود و وجود یک روانشناس و مشاور در زندگی سالمندان، به طور جدی نادیده گرفته می شود. روانشناسی که علاوه بر سلامت روان، می توان سلامت جسم و جان سالمند را هم ارتقا بدهد.