حجت اله طالبیان بروجنی در هم میهن نوشت: شعار امسال روز جهانی معلم، بازتعریف معلمی به عنوان یک حرفه همکاری محور و مشارکتی است؛ شعاری که در نگاه نخست، ساده و تکراری به نظر می رسد اما اگر لایه های آن را بشکافیم، عمق یک تحول بنیادین در آموزش را آشکار می کند.

این شعار درواقع پاسخی است به بحرانی که بسیاری از نظام های آموزشی جهان با آن دست به گریبان اند؛ تنهایی مزمن معلمان در کلاس درس و غیبت فرهنگ همکاری در ساختار آموزش.

در بسیاری از کشورها ازجمله ایران، معلم همچنان در کلاس خود تنهاست؛ او باید هم طراح باشد، هم مجری، هم ارزیاب و هم مشاور. این تنهایی، فشار روانی و حرفه ای زیادی را تحمیل می کند و درنهایت کیفیت آموزش را تحت تأثیر قرار می دهد. پژوهش های جهانی نشان داده اند که هیچ یک از تغییرات آموزشی پایدار نبوده اند؛ مگر آنکه معلمان در طراحی و اجرای آن، نقش فعال و مشارکتی ایفا کرده باشند.

به بیان دیگر، راهی که معلمان با اراده و همکاری خود طی می کنند، بسیار اثربخش تر از نسخه هایی است که بیرون از کلاس برای شان پیچیده می شود.

اما همکاری، تنها یک روش نیست؛ یک فرهنگ است. در فرهنگی که یادگیری به عنوان یک ارزش جمعی شناخته می شود، معلمان می آموزند که بازخوردگرفتن نشانه ضعف نیست، بلکه بخشی از رشد حرفه ای است. در چنین فرهنگی، اشتباه کردن، آغاز یادگیری است؛ گفت وگو، ابزار اصلی توسعه است و مشاهده تدریس همکاران، فرصتی برای ارتقای کیفیت آموزش است؛ نه تهدیدی برای جایگاه فردی.

تغییر پایدار در آموزش، از دل این فرهنگ برمی خیزد، نه از بخش نامه ها و طرح های کوتاه مدت.

نمونه روشن این نگاه را می توان در الگوی درس پژوهی در ژاپن دید؛ جایی که معلمان، یک سال تمام را صرف کار روی یک درس خاص می کنند. آن ها بارها طراحی می کنند، اجرا می کنند، مشاهده می کنند و اصلاح می کنند. برای ناظران بیرونی شاید این کار افراطی یا حتی غیرضروری به نظر برسد، اما واقعیت این است که همین تمرکز گروهی بر یک موضوع کوچک، به انباشت دانش حرفه ای و رشد تدریجی مهارت معلمان منجر می شود. این انباشت، نه در کتاب های درسی و نه در دوره های ضمن خدمت مقطعی شکل نمی گیرد؛ بلکه تنها در بستر همکاری عمیق و مستمر امکان پذیر است.

شعار روز جهانی معلم در سال 2025 درحقیقت می خواهد یک مرز روشن را یادآور شود؛ معلمی اگر قرار است یک حرفه باشد، باید دانشی جمعی داشته باشد، نه فردی. حرفه ای که دانش آن در تعامل، گفت وگو و کار مشترک تولید و بازتولید شود، حرفه ای زنده و پویا خواهد بود. اما اگر معلم همچنان در جزیره ای منفرد بماند و یادگیری او به کارگاه های کلیشه ای محدود شود، آموزش به تکرار فرساینده ای بدل خواهد شد که، نه برای معلم انگیزه ای می گذارد، نه برای دانش آموز معنا.

جمع بندی این نگاه ساده است، اما عمیق:

باید معلمی را از یک فعالیت فردی و ایزوله، به یک حرفه جمعی و همکاری محور بازتعریف کرد.

باید ساختارهای مدرسه و سیاست های آموزشی به گونه ای طراحی شوند که همکاری، بازخورد و یادگیری مشترک بخشی از زندگی روزانه معلمان شود.

باید جامعه بپذیرد که هیچ اصلاح پایداری در آموزش، بدون همکاری معلمان امکان پذیر نیست.

این همان پیام پنهان در شعار امسال است؛ پیامی که اگر جدی گرفته شود، می تواند به بازسازی امید در حرفه معلمی و بهبود واقعی در کیفیت آموزش منجر شود.