دهک بندی یارانه خانوار یکی از روش های هدفمندسازی حمایت های دولتی است که خانوارها را بر اساس معیارهای اقتصادی در 10 گروه درآمدی (دهک 1 تا 10) طبقه بندی می کند.

به گزارش باشگاه خبرنگاران جوان، هدف اصلی این سیستم، توزیع عادلانه تر یارانه ها و کمک های مالی است تا حمایت ها به صورت مؤثرتری به اقشار کم درآمد برسد. دهک های پایین تر (1 تا 3) معمولاً مشمول حمایت های بیشتری شده، در حالی که دهک های بالاتر (8 تا 10) ممکن است از دریافت برخی مزایا محروم شوند.

جمع آوری داده ها برای دهک بندی بر اساس اطلاعات جامع و به روز از سامانه های مختلف صورت می گیرد. این داده ها شامل اطلاعات هویتی و جمعیتی مانند تعداد اعضای خانوار، وضعیت تأهل و سن افراد است که از طریق ثبت احوال و سامانه ملی ثبت اطلاعات ایرانیان استخراج می شود. بخش درآمدی از اهمیت ویژه ای برخوردار است و شامل اطلاعات حقوق و دستمزد کارمندان و بازنشستگان (از طریق سازمان تأمین اجتماعی و سازمان امور مالیاتی)، سوابق تراکنش های بانکی و اطلاعات حساب ها، مالکیت املاک و خودرو و سایر دارایی های مشهود و اطلاعات شغلی افراد می شود.

پس از جمع آوری داده ها، مدل های آماری و الگوریتم های پیچیده برای تبدیل داده های خام به شاخص رفاهی هر خانوار به کار گرفته می شوند. شاخص ها شامل متوسط هزینه ماهانه خانوار، درآمد سرانه خانوار و وزن دهی به ارزش دارایی ها مانند خودروها، املاک و حساب های بانکی است. در نهایت، به هر خانوار بر اساس این شاخص ها امتیاز یا رتبه ای اختصاص داده می شود تا سطح حمایت های دریافتی مشخص گردد.

با توجه به تغییرات اخیر دهک بندی، برخی خانوارها که پیشتر مشمول دریافت یارانه های حمایتی بودند، از لیست خارج شده اند. به منظور ثبت اعتراض، دولت و وزارت رفاه سامانه ای جدید تحت عنوان سامانه اعتراض به دهک بندی یارانه یا سامانه جامع رفاه ایرانیان راه اندازی کرده اند.

این سامانه که با عنوان سامانه حمایت معیشتی شناخته می شود، از طریق آدرس hemayat.mcls.gov.ir در دسترس متقاضیان قرار دارد و امکان ثبت اعتراض، درخواست بررسی و پیگیری نتیجه اعتراض با استفاده از کد ملی فراهم است.

برای استفاده از این سامانه، متقاضی باید وارد سایت hemayat.mcls.gov.ir شده و گزینه ورود به سامانه حمایت را انتخاب کند. با این حال، بررسی ها نشان می دهد که سامانه در حال حاضر به روزرسانی می شود و کاربران با پیامی مبنی بر قطع دسترسی مواجه می شوند. هدف از ایجاد این سامانه، افزایش شفافیت در روند دهک بندی و امکان پیگیری اعتراض برای خانوارهایی است که تغییر دهک آنها باعث محرومیت از دریافت یارانه های نقدی یا معیشتی شده است.