چگونه عامل زمین لرزه را تشخیص دهیم؟ تفاوت لرزه های زمین با لرزهای ناشی از انفجارهای هسته ای یا مشابه آن چیست؟ به این سوال هوش مصنوعی پاسخ داده است که در ادامه پاسخ او را می خوانید.

به گزارش خبرآنلاین، دانشمندان روش های کاملاً دقیقی برای تشخیص منشأ لرزش های زمین دارند و می توانند با اطمینان بالایی بگویند که فلان رویداد لرزه ای، زمین لرزه ای طبیعی بوده یا حاصل انفجاری زیرزمینی (مانند یک آزمایش اتمی). این تشخیص بر اساس تحلیل اثرانگشت لرزه ای هر رویداد انجام می شود. زلزله و انفجار، هرکدام اثرانگشت منحصربه فرد خود را روی دستگاه های لرزه نگار به جا می گذارند.

اگر رویداد لرزه ای در عمق 10 کیلومتری یا بیشتر ثبت شود، تقریباً با اطمینان کامل می توان گفت که زلزله ای طبیعی است. رویدادهای بسیار کم عمق مشکوکند و باید با شواهد دیگر بررسی شوند.

چند تفاوت اصلی که به دانشمندان کمک می کند تا این دو را از هم تشخیص دهند، عبارتند از:

1. نسبت انرژی امواج P به امواج S (کلیدی ترین تفاوت)

این ویژگی مهم ترین سرنخ است.

انفجار زیرزمینی مانند بادکنکی است که ناگهان در زیر زمین باد می شود. تمام انرژی آن به صورت یکسان به بیرون فشار می آورد. این پدیده، موج P بسیار قدرتمندی تولید می کند اما چون حرکت برشی (مانند قیچی) وجود ندارد، موج S بسیار ضعیفی ایجاد می کند یا اصلاً تولید نمی کند.

زمین لرزه طبیعی یا همان زلزله حاصل لغزش و برش دو تکه از پوسته زمین در امتداد یک گسل است. این حرکت برشی، انرژی بسیار زیادی را به صورت موج S آزاد می کند؛ بنابراین زلزله طبیعی هم موج P و هم موج S بسیار قدرتمندی دارد.

اگر یک رویداد لرزه ای موج P قوی ولی موج S ضعیفی داشته باشد، به احتمال بسیار زیاد یک انفجار است. اگر هر دو موج قوی باشند، یک زلزله طبیعی است.

انفجارهای زیرزمینی به دلایل فنی همیشه در عمق بسیار کم (معمولاً کمتر از 2 تا 3 کیلومتر) رخ می دهند. حفر چاله هایی عمیق تر از این برای آزمایش های زیرزمینی بسیار دشوار و پرهزینه و عملاً ناممکن است.

زمین لرزه طبیعی اما می توانند در طیف وسیعی از عمق ها، از سطح زمین تا عمق بیش از 700 کیلومتر رخ دهند.

اگر رویداد لرزه ای در عمق 10 کیلومتری یا بیشتر ثبت شود، تقریباً با اطمینان کامل می توان گفت که زلزله ای طبیعی است. رویدادهای بسیار کم عمق مشکوکند و باید با شواهد دیگر بررسی شوند.

انفجار زیرزمینی، نیروی فشاری رو به بیرون ایجاد می کند، بنابراین اولین موج P که به تمام ایستگاه های لرزه نگاری در هر جهتی می رسد، یک حرکت فشاری (Compression) یا به سمت بالا را نشان می دهد.

در زمین لرزه طبیعی، حرکت گسل پیچیده تر است. بسته به موقعیت ایستگاه لرزه نگاری نسبت به گسل، اولین حرکت ثبت شده می تواند فشاری (به سمت بالا) یا کششی (Dilatation) یعنی به سمت پایین باشد.

اگر تمام ایستگاه های اطراف یک رویداد، اولین حرکت را به صورت فشاری و رو به بالا ثبت کنند، احتمال انفجاری بودن آن بسیار بالاست.

برای رویدادهایی با بزرگی یکسان، زلزله های طبیعی (به خصوص کم عمق) در تبدیل انرژی خود به امواج سطحی که عامل اصلی تخریبند، بسیار کارآمدتر عمل می کنند. انفجارها انرژی کمتری را به این نوع امواج مخرب تبدیل می کنند.

اگر رویداد لرزه ای امواج درونی قوی اما امواج سطحی ضعیفی داشته باشد، می تواند نشانه دیگری از انفجار باشد.

با کنار هم گذاشتن تمام این شواهد، دانشمندان می توانند با قاطعیت منشأ یک لرزش را مشخص کنند. به همین دلیل است که امروزه انجام یک آزمایش هسته ای مخفیانه بدون اینکه شناسایی شود، تقریباً غیرممکن است.