عباس عاشوری، رییس اداره حفاظت از زیست بوم دریایی و پایش آلودگی های دریایی اداره کل حفاظت محیط زیست استان گیلان، روز پنجشنبه اعلام کرد: در روزها و هفته های اخیر، هم زمان با آغاز بارندگی ها و مواج شدن دریای خزر، چندین لاشه فوک در سواحل استان گیلان مشاهده شده است؛ با وجود اینکه اغلب لاشه ها در وضعیت فساد و پوسیدگی قرار داشتند و امکان نمونه برداری علمی از آن ها وجود نداشت، اما بررسی های اولیه نشان می دهد وضعیت جسمی مناسب لاشه ها حاکی از وقوع یک مرگ دسته جمعی و ناگهانی است که می تواند ناشی از یک عامل طبیعی یا غیرطبیعی باشد.

به گزارش ایسنا، وی ادامه داد: با توجه به اینکه تاکنون گزارشی از مرگ ومیر در سایر گونه های دریایی دریای خزر دریافت نشده است، احتمال وجود یک عامل ویروسی به عنوان علت اصلی این تلفات مطرح است؛ این مرگ ومیرها عمدتا در بخش های میانی دریا رخ داده و با مواج شدن دریا و در زمان بارندگی ها، لاشه ها به ساحل منتقل شده اند.

وی افزود: تا زمان مشخص شدن علت دقیق این تلفات، ضروری است تمامی شهروندان و نهادهای محلی همکاری لازم را به عمل آورند تا از گسترش احتمالی ویروس (در صورت تایید و اثبات) به سایر پستانداران ساحلی مانند شغال ها و سگ ها جلوگیری شود.

لازم به ذکر است، ویروس دستمپر در دهه های گذشته یکی از عوامل اصلی مرگ ومیر فوک های خزری بوده و در روزهای اخیر نیز گزارش هایی از ابتلای این گونه به ویروس آنفلوآنزای فوق حاد پرندگان منتشر شده است؛ با این حال، بررسی های انجام شده بر روی دو لاشه سالم در سال جاری در حوزه جنوبی دریای خزر نشان داده که هیچ یک از این دو ویروس در لاشه این دو فوک توسط کارشناسان دامپزشکی تایید نشده است.

در سال 1404 سه مورد لاشه فوک خزری در محدوده پارک ملی بوجاق کشف شده است.

فوک خزری با نام علمی Phoca caspica و نام انگلیسی Caspian Seal تنها پستاندار دریای خزر و گونه ای در معرض خطر انقراض (بر اساس فهرست قرمز IUCN) محسوب می شود که به دلیل صید بی رویه، تغییرات زیست محیطی و کاهش شدید جمعیت، نیازمند حمایت بین المللی است و در فصول تابستان، بهار و پاییز بیشتر در آب های نیمه جنوبی خزر از جمله ایران زیست می کنند و برای زایمان به مناطق یخی در شمال دریای کاسپین مهاجرت می کنند.

کشف چندین لاشه فوک خزری با وضعیت متلاشی و فاسد شده در سواحل خزر نشان از گذشت زمان از مرگ فوک ها دارد؛ بطوریکه کار تحقیق در این خصوص را بی سرانجام گذاشته است.

امسال اهمیت موضوع مرگ مرموز فوک های خزری در کشور به حدی رسید که در اوایل خردادماه نشست هماهنگی اقدام ملی برای حفاظت از گونه فوک خزری با حضور معاون رییس جمهور و رییس سازمان حفاظت محیط زیست برگزار شد و طی آن مدیرکل دفتر زیست بوم ها و مدیران کل حفاظت محیط زیست استان های مازندران و گیلان و معاون اداره کل استان گلستان به صورت جداگانه گزارش هایی درباره تلفات اخیر و اقدامات انجام شده برای حفاظت از فوک خزری ارائه کردند.

شینا انصاری معاون رییس جمهور و رییس سازمان حفاظت محیط زیست در این نشست با تاکید بر اهمیت توجه به حفاظت از فوک خزری گفت: با توجه به تلفات اخیر باید حساسیت های حفاظتی درباره این موضوع به طور ویژه مد نظر قرار گیرد.

وی با تاکید بر اینکه ما نیازمند همکاری منطقه ای برای حفاظت از تنوع زیستی اکوسیستم خزر هستیم، گفت: در موضوع دیپلماسی منطقه ای باید نگاه ویژه به محیط زیست دریای خزر ایجاد شود و اقدامات مشترک برای حفاظت از گونه های در معرض خطر در این پهنه آبی بخصوص برای حفاظت از فوک خزری اجرایی شود.