یک ژنرال بازنشسته آمریکایی تاکید کرد که وزارت جنگ آمریکا (پنتاگون) باید خریدهای جنگنده های نسل پنجم F-35 را کاهش داده و به جای آن سرمایه گذاری خود را به سمت پهپادها و سیستم های مقیاس پذیر و پرتعداد تغییر دهد.

به گزارش ایرنا، جنگنده رادارگریز F-35 که زمانی نماد قدرت و پیشرفت فناوری نظامی آمریکا بود، اکنون با مشکلات جدی مالی، فنی و زمانی مواجه شده است. نشنال اینترست در گزارشی به این موضوع پرداخت که چرا پنتاگون باید خرید جنگنده های F-35 را کاهش دهد و به جای آن پهپاد بخرد.

برنامه ی جنگنده F-35 از ابتدا با این وعده مطرح شد که یک هواپیمای چندمنظوره می تواند نیازهای مختلف نیروی هوایی، دریایی و متحدان آمریکا را برآورده سازد. اما به مرور زمان این پروژه به نمونه ای کلاسیک از غرور در تدارکات دفاعی تبدیل شد؛ هزینه ها فراتر از پیش بینی ها رفتند، برنامه های ارتقاء با تأخیر مواجه شدند و اتکای بیش از حد به یک پلتفرم گران قیمت باعث محدود شدن ظرفیت نوآوری های دیگر شد.

ژنرال بازنشسته جان فراری در مقاله خود استدلال می کند که ایالات متحده باید خریدهای آتی F-35 را کاهش داده و منابع مالی آزاد شده را به سمت پهپادها و سامانه های بی سرنشین سوق دهد؛ چرا که آینده نبردهای مدرن نه بر تعداد اندک پلتفرم های گران و ممتاز بلکه بر انبوهی از سامانه های مقیاس پذیر استوار خواهد بود.

این تحلیل هزینه های سرسام آور و تأخیر در به روزرسانی برنامه F-35 را یکی از دلایل خود عنوان کرد. بر اساس برآوردهای رسمی پنتاگون، هزینه طول عمر کل برنامه F-35 بیش از 2 تریلیون دلار تخمین زده شده است. علاوه بر هزینه خرید هر فروند (حدود 82 میلیون دلار)، نگهداری سالانه هر هواپیما بالغ بر 12.5 میلیون دلار می شود. این هزینه های هنگفت باعث می شود سهم بسیار بزرگی از بودجه دفاعی آمریکا صرف یک برنامه شود و در نتیجه سایر حوزه های نوآفوری، از جمله پهپادها، شبکه های ارتباطی و جنگ الکترونیک، با کمبود منابع مواجه شوند.

از سوی دیگر، برنامه ی ارتقاء موسوم به Block 4 که قرار بود قابلیت های نرم افزاری و سخت افزاری F-35 را ارتقا دهد، سال ها عقب افتاده و میلیاردها دلار هزینه اضافی ایجاد کرده است.

همه این مشکلات موجب شده تا در هفته های اخیر، کشورهایی مانند اسپانیا و هند برنامه های خرید F-35 را کنار بگذارند. همچنین کانادا، سوییس و پرتغال نیز در تصمیم گیری های خود مردد هستند. این روند نشان می دهد که حتی متحدان نزدیک آمریکا هم به اتکای بیش از حد بر یک هواپیمای فوق گران بدبین شده اند.

طبق این تحلیل، تحولات جنگ اوکراین به وضوح نشان داده که برابر پدافندهای پیشرفته و جنگ الکترونیک، اتکای صرف به هواپیماهای معدود و گران قیمت ریسک بزرگی است. در مقابل، استفاده گسترده از پرنده بدون سرنشین، پهپادهای انتحاری و تاکتیک های ازدحامی توانسته در بسیاری از موارد ورق را برگرداند. این تجربه ثابت کرده که انبوهی و سرعت تولید بیشتر از گران بودن یک پلتفرم اهمیت دارد.

این مدیر سابق بخش تحلیل و ارزیابی برنامه در ارتش آمریکا می افزاید اگر در 10 سال آینده خرید 500 فروند F-35 متوقف شود، حدود 41 میلیارد دلار در هزینه خرید و 34 میلیارد دلار از هزینه نگهداری صرفه جویی خواهد شد. در مجموع نزدیک به 75 میلیارد دلار آزاد می شود که می تواند به سمت توسعه پهپادها و زیرساخت های مربوطه هدایت گردد.

برای نمونه با مبلغ فوق می توان این تسلیحات را خرید؛ 12,500 فروند پهپاد XQ-58A Valkyrie (قیمت تقریبی هرکدام 6 میلیون دلار)؛ یا حدود 3,400 فروند MQ-28 Ghost Bat (هرکدام حدود 22 میلیون دلار)؛ یا حدود 680 سامانه Eurodrone (هرکدام110 میلیون دلار)؛ یا حدود 2,700 فروند هواپیمای رزمی مشارکتی (CCA) (هرکدام27.5 میلیون دلار)، و همچنین امکان خرید 35 هزار پهپاد کم هزینه و قابل صرف نظر (2 میلیون دلاری) وجود دارد.

این مقایسه نشان می دهد که حذف بخشی از خرید F-35 می تواند نیرویی به طور کامل متحول کننده در حوزه پهپادها ایجاد کند و ظرفیت عملیاتی آمریکا را در برابر دشمنان هم سطحش به طور چشمگیری افزایش دهد.

فراری به عنوان یکی از فرماندهان سابق در حوزه آزمایش موشکی تأکید می کند که هدف کنار گذاشتن کامل F-35 نیست، بلکه کاهش خریدها و تخصیص منابع به سامانه هایی است که با واقعیت جنگ های قرن بیست ویکم سازگارتر هستند. نیروی هوایی آینده باید متکی بر ترکیب معقولی از پلتفرم های ممتاز و انبوهی از پهپادهای ارزان، شبکه محور و قابل چشم پوشی باشد. چنین رویکردی نه تنها واقع بینانه تر است بلکه با اصول صرفه جویی و اصلاح ساختار دفاعی نیز هم خوانی دارد.