فرارو لوک برادواتر، خبرنگار بخش کاخ سفید روزنامه نیویورک تایمز

به نقل از روزنامه نیویورک تایمز، رییس جمهور دونالد ترامپ روز جمعه با لحنی خوش بینانه دربارهٔ چشم انداز صلح در غزّه سخن گفت و اظهار داشت: به نظر می رسد توافقی در دست داریم. به گفتهٔ سه منبع آگاه، دولت او حتی در حال بررسی انتصاب تونی بلر، نخست وزیر پیشین بریتانیا به سمتی ویژه برای نظارت بر ادارهٔ غزه پس از پایان جنگ است.

روز پنج شنبه، دونالد ترامپ اعلام کرده بود که اجازه نخواهد داد اسراییل کرانهٔ باختری را به خاک خود الحاق کند. با این همه، پرسش اساسی این است که آیا ترامپ واقعاً توان و ارادهٔ پایان دادن به جنگ دو ساله غزه را دارد یا خیر؛ موضوعی که احتمالاً به میزان فشاری وابسته خواهد بود که او حاضر است بر بنیامین نتانیاهو، نخست وزیر اسراییل وارد کند. نتانیاهو تاکنون سرسختانه از عقب نشینی از کارزار نظامی خود سر باز زده و در هفتهٔ جاری، به ویژه پس از آن که چند کشور غربی دولت فلسطین را به رسمیت شناختند، بر مواضع خود لجاجت بیشتری نشان داده است.

دونالد ترامپ روز جمعه به خبرنگاران گفت: به نظر می رسد توافقی دربارهٔ غزّه داریم. فکر می کنم این توافق گروگان ها را بازخواهد گرداند. این توافقی است که به جنگ پایان خواهد داد. او در سازمان ملل تاکید کرد اجازه نخواهد داد اسراییل کرانهٔ باختری را الحاق کند و تاکید کرد: دیگر بس است. وقتش رسیده که متوقف شود.

ند لازاروس، دانشیار امور بین الملل در دانشکدهٔ الیوت دانشگاه جورج واشنگتن، در تحلیلی از تحولات اخیر گفت که اظهارات دونالد ترامپ دربارهٔ کرانهٔ باختری در واقع نوعی عقب نشینی معنادار در برابر فشارهای جناح راست افراطی اسراییل به شمار می رود؛ جناحی که سال هاست برای الحاق این سرزمین به اسراییل تحریک و لابی کرده است. به گفتهٔ لازاروس، احتمالاً ترامپ تنها کسی است که می تواند نتانیاهو را از مسیری که برگزیده کنار بکشد. او در ادامه توضیح داد: به گمان من وارد دوره ای تازه می شویم؛ دوره ای که نتانیاهو تلاش خواهد کرد جدیت ترامپ را در اعمال فشار بسنجد، زیرا نخست وزیر اسراییل دیگر جایی برای عقب نشینی ندارد. او بخش عمدهٔ حمایت بین المللی از اسراییل را سوزانده و اکنون در موقعیتی قرار گرفته که بیش از هر زمان دیگری به تصمیمات واشنگتن وابسته است.

استیو ویتکاف، فرستاده ویژه آمریکا برای ماموریت های صلح، در جریان دیدار با شماری از رهبران عرب در مقر سازمان ملل، جزییات طرح جدید آمریکا برای پایان دادن به بحران غزه را تشریح کرد. به گفتهٔ یک مقام ارشد کاخ سفید، این طرح سه محور اصلی دارد: نخست، حماس باید تمام گروگان های اسراییلی، چه زنده و چه کشته را بدون قید و شرط بازگرداند؛ دوم، اسراییل باید از هرگونه حملهٔ جدید به قطر خودداری کند؛ و سوم، گفت وگویی جدید و جدی میان اسراییل و فلسطینیان برای ایجاد همزیستی مسالمت آمیز آغاز شود.

بنیامین نتانیاهو، نخست وزیر اسراییل، روز جمعه در نشست مجمع عمومی سازمان ملل سخنرانی کرد و بار دیگر هیچ نشانی از عقب نشینی از کارزار نظامی این کشور در غزه بروز نداد. هم زمان، یک مقام حماس در گفت وگو با شبکهٔ سی ان ان اعلام کرد که مذاکرات به طور کامل متوقف شده است. هنگامی که نتانیاهو وارد سالن شد، شماری از دیپلمات های حاضر به نشانهٔ اعتراض از جا برخاستند و سالن را ترک کردند و بدین ترتیب نخست وزیر اسراییل ناچار شد سخنرانی اش را در برابر تالاری تقریباً خالی ادامه دهد.

بنیامین نتانیاهو، نخست وزیر اسراییل، در سخنرانی خود در مجمع عمومی سازمان ملل رهبران غربی را که اخیراً در بحبوحهٔ بحران انسانی و گرسنگی گسترده در غزه دولت فلسطین را به رسمیت شناخته اند، به شدت نکوهش کرد. او به ویژه کشورهایی چون بریتانیا، فرانسه، کانادا و استرالیا را هدف قرار داد و با لحنی تند گفت: دادن یک دولت به فلسطینی ها در یک مایلی اورشلیم پس از 7 اکتبر مثل دادن دولت به القاعده در یک مایلی نیویورک پس از 11 سپتامبر است. این محض جنون است. دیوانگی است و ما این کار را نخواهیم کرد. دونالد ترامپ نیز در سخنرانی خود در سازمان ملل موضع مشابهی اتخاذ کرد و کشورهای حامی دولت فلسطین را مورد انتقاد قرار داد. او استدلال کرد که این دولت ها به جای صف کشیدن پشت تشکیل دولت فلسطینی، باید حول پیامی واحد گرد آیند و از حماس بخواهند همهٔ گروگان های اسراییلی را بدون قید و شرط بازگرداند.

ناتان ساکس، پژوهشگر ارشد مؤسسهٔ خاورمیانه، با اشاره به فضای جدید دیپلماسی در نیویورک یادآور شد که بسیاری از رهبران مسلمان پس از دیدار با دونالد ترامپ در سازمان ملل با امیدواری دربارهٔ چشم انداز صلح غزه سخن گفتند. او تأکید کرد: پیش تر هم چنین خوش بینی و اعتمادی را شنیده ایم، اما در نهایت توافق واقعی باید میان حماس و نتانیاهو شکل بگیرد؛ و حماس تا زمانی که موقعیت خود را در غزه تثبیت نکند، حاضر نیست سلاح زمین بگذارد یا گروگان ها را تحویل دهد.

ناتان ساکس در اظهاراتی تاکید کرد هرچند دونالد ترامپ نفوذ قابل توجهی بر نخست وزیر اسراییل دارد، اما قدرت اثرگذاری او بر حماس بسیار محدود است و این همان مانعی است که مسیر هرگونه توافق پایدار را دشوار می کند. در همین حال که ترامپ از نزدیک بودن توافق صلح سخن می گوید، برنامه ریزی ها برای دوران پس از جنگ غزه با شدّت بیشتری در جریان است. به گفتهٔ منابع آگاه، تونی بلر، نخست وزیر پیشین بریتانیا، در حال تلاش برای جلب حمایت های بین المللی از پیشنهادی است که بر پایهٔ آن ادارهٔ غزه به یک نهاد جدید به نام سازمان گذار بین المللی غزه سپرده شود؛ نهادی حکومتی با مأموریت بازسازی و ایجاد ثبات که یک نیروی امنیتی چندملیتی را نیز در بر گیرد.

اعلامیهٔ نیویورک نام طرح دیگری است که به صورت موازی در حال تدوین است و این ماه با حمایت چشمگیر 142 کشور در مجمع عمومی سازمان ملل به تصویب رسید؛ ابتکاری مشترک میان فرانسه و عربستان سعودی که هدف آن ترسیم چارچوبی عملی برای آیندهٔ غزه پس از جنگ است. این طرح تصریح می کند که پس از برقراری آتش بس، ادارهٔ غزه به دست یک کمیتهٔ تکنوکراتیکِ گذار سپرده شود که زیر چتر تشکیلات خودگردان فلسطین عمل خواهد کرد. بر پایهٔ سند، تشکیلات متعهّد می شود ظرف یک سال پس از آتش بس، انتخابات برگزار کند و مجموعه ای از اصلاحات ساختاری را به اجرا گذارد. حماس طبق مفاد این طرح موظف است تمامی سلاح های خود را به تشکیلات تحویل دهد و از هرگونه نقش در حکمرانی آیندهٔ غزه منع شود. در مقابل، نیروهای اسراییلی از این سرزمین خارج خواهند شد و یک نیروی بین المللیِ تثبیت کننده تحت نظارت سازمان ملل مسئولیت تأمین امنیت را بر عهده خواهد گرفت.