صادق زیباکلام، استاد بازنشسته علوم سیاسی دانشگاه تهران معتقد است که مسعود پزشکیان هم مانند هاشمی، خاتمی و روحانی به دنبال تنش زدایی بود که او هم مانند آنها ناکام ماند.

به گزارش هم میهن، در ادامه مصاحبه زیباکلام را می خوانید:

با توجه به فعال شدن مکانیسم ماشه، وضعیت دولت چهاردهم و شخص مسعود پزشکیان را چطور ارزیابی می کنید؟

آقای پزشکیان به نظرم درخصوص تنش زدایی با غرب، مانند آقایان خاتمی و روحانی و مرحوم هاشمی فکر می کند و مدت هاست به این نتیجه رسیده است که دشمنی با غرب، اسراییل را نابود می کنیم ... نه تنها کمکی به منافع ملی ما نکرده است، بلکه آسیب های فراوانی را هم وارد کرده است. طی یک سالی که از ریاست جمهوری پزشکیان می گذرد، ایشان آشکارا دنبال تنش زدایی بود و یا حداقل اینطور بگوییم، ایشان به هیچ وجه خواهان این نبود که وضعیت ما با غرب از اینی که هست، تندتر شود.

اما همانطور که مرحوم هاشمی رفسنجانی و آقایان خاتمی و روحانی نتوانستند در جهت تنش زدایی گام بردارند و موفق باشند؛ واقعیت مطلب این است که آقای پزشکیان هم نتوانستند به رغم تمایل شان، موفق شوند و دست کم تا جایی که مربوط به سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران می شود، دشمنی با غرب همچنان به قوت خود باقی خواهد ماند. در این روزهای اخیر، ایشان خیلی تلاش کردند که به یک شکلی مکانیزم ماشه به عقب بیفتد و عقب نشینی هایی را هم آقای عراقچی انجام داد اما به یک روایت، آمریکایی ها مانع شدند و به فرانسوی ها گفتند که این کافی نیست؛ ظاهراً بیشتر از این عقب نشستن برای ایران میسر نبود و آنها هم مکانیسم ماشه را فعال کردند.

البته این را باید در نظر داشته باشیم که مکانیسم ماشه و بازگشت به دوران ماقبل برجام، وحی مُنزَل نیست و همواره قابل برگشت است. کافی است که ما بتوانیم در زمینه تنش زدایی و هسته ای مقداری با غرب به توافق برسیم. هر زمان که ما با غرب به توافق برسیم، و مقداری به سمت تنش زدایی حرکت کنیم و مناسبات تهران واشنگتن از این حالت بحرانی خارج شود، این تحریم ها مجدد لغو خواهد شد اما مشکلی که از زمان آقای روحانی اضافه شده، این است که در زمان آقای روحانی و برجام، ما مشکل مان بیشتر مسئله هسته ای بود اما الان مسئله هسته ای، ابعادش همچنان گسترده است اما دو عامل دیگر هم اضافه شده است.

تنش با اسراییل در زمان آقای روحانی نبود اما الان وجود دارد. به علاوه، دشمنی هم با آمریکا هم زیاد شده است. دولت آقای بایدن و اوباما و حتی دولت های قبلی آمریکا، بدشان نمی آمد که تنش زدایی با ایران صورت بگیرد اما به دنبال حمله و تهدید نظامی هم نبودند. این ما بودیم که حاضر نبودیم با اوباما و بایدن حرف بزنیم. این ما بودیم که چند سال پیش وقتی آقای ترامپ نامه نوشت، ما حتی جواب سلام او را هم ندادیم.

ولی الان وضع فرق کرده و این آمریکاست که جواب سلام ما را نمی دهد و می گوید ما با شما حرفی نداریم؛ یکسری اقدامات وجود دارد، اگر اینها را انجام دادید که هیچ؛ اگر انجام ندادید که ما اصلاً شما را نمی شناسیم و کاری با شما نداریم و اگر کار ایران و اسراییل بالا بگیرد، قطعاً ترامپ به ایران حمله خواهد کرد، همچنان که در داستان 12روز، شاهد بودیم که آن حمله سنگین را انجام دادند. بنابر مجموعه مواردی که اشاره کردم، وضعیت آقای پزشکیان در ارتباط با غرب، به مراتب بدتر از دولت های بعد از جنگ شده است. در این زمان، هیچ وقت میزان دشمنی بین ایران و غرب و اسراییل به این شدت نبود.

به مشکلات اشاره داشتید، راهکارهای پیش روی دولت برای بهبود وضعیت چیست؟

46سال است که ایدئولوژی جمهوری اسلامی دشمنی با غرب و اسراییل را نابود می کنیم است. هسته ای هم کاربردش در خدمت ایدئولوژی غرب ستیزی ما بوده است. وقتی نگاه می کنیم، این همه هزینه شده اما گلی به سر توسعه اقتصادی ایران نزده است. با یکصدهزارم هزینه هایی که ما برای هسته ای کرده ایم؛ می شد بهتر نتیجه گرفت. بنابراین همه سیاست خارجی ما در جهت دشمنی با غرب بوده و این دشمنی، به جز صدمه به منافع ملی ما هیچ دستاورد دیگری نداشته و زمان آن فرا رسیده که ما بپرسیم این اصرار دشمنی با غرب، چه سود و حاصلی برای منافع ملی ایران داشته است؟

شخص مسعود پزشکیان برای بهبود وضعیت و بدتر نشدن اوضاع چه کاری می تواند انجام دهد؟

بزرگترین گامی که آقای پزشکیان می تواند بردارد، طرح این سوال است که دشمنی با غرب چه گلی به سر منافع ملی ایران طی 46 سال گذشته زده است. اگر آقای پزشکیان این سوال را از انقلابیون بپرسد، بزرگترین خدمت خواهد بود.

اگر شاهد تغییر وضعیت نباشیم اوضاع چگونه پیش خواهد رفت؟

همان جایی خواهیم بود که بعد از 46 سال به آنجا رسیده ایم. یعنی عقب ماندگی و همه مشکلاتی که الان داریم، همچنان ادامه پیدا خواهد کرد.