نسرین پرویزی معاون فرهنگستان زبان گفت: نسل حاضر رسماً دیگر فارسی حرف نمی زنند. متأسفانه این موضوع تفاخر شده و باید جای این تفاخر را عوض کنیم. باید به ملیت خودشان فخر بفروشند نه به ملیت بیگانه.

به گزارش ایسنا، در ادامه گزیده این گفتگو را می خوانید:

*طبیعی است که واژه گزینی در فرهنگستان بدون کمک رسانه ها و نهادهای دولتی نمی تواند پیش برود، زیرا این واژه ها باید به کار گرفته شوند تا مردم به آن ها عادت کنند.

* پیامک و رایانه راحت جا افتادند، زیرا این واژه ها کاربرد دولتی پیدا کردند و به وسیله صداوسیما و این ور و آن ور اعلام شد که مثلا یارانه خود را دریافت کنید و این موضوع باعث شد مردم یارانه را حفظ کرده و آن را بپذیرند و یا پیامک را به هر زوری بود پذیرفتند. با توجه به طول مدتی که واژه ها را تصویب کرده بودیم، زمان برد تا به کار ببرند. به هر حال تا زمانی که واژه ها به کار نرفت، جا نیفتاد.

*واژه های مصوب برای نسل آینده مسلما بهتر جوابگو خواهد بود، زیرا خودمان به برخی از واژه ها عادت کرده و یکی درمیان استفاده می کنیم؛ مثلا ممکن است یک بار بگوییم فکس و بار دیگر دورنگار استفاده کنیم، یا یک جا بگوییم ایمیل و در جای دیگری بگوییم رایانامه یا هر واژه دیگری. ما باید عادت های خود را کنار بگذاریم.

*واژه های مصوب فرهنگستان به نوعی حکم قانونی دارد و برای استفاده ابلاغ می شود. البته این واژه ها سه سال به صورت آزمایشی هستند، یعنی هر واژه ای که به تصویب فرهنگستان می رسد، سه سال آزمایشی است. خیلی خوب است که رسانه ها این مصوبه ها را به کار ببرند تا بازخوردهای مردم را ببینیم و بدانیم این واژه ها در بافت عادی و طبیعی زبان چگونه به کار می رود.

*این واژه ها مطرح می شود بدون اینکه کسی فکر کند ممکن است واژه را عوض کنیم یا نکنیم و از طرف دیگر متأسفانه ارتباط نزدیکی با رسانه ها نیست. خوب است اگر نشریه ای می خواهد واژه ای را منتشر بکند از ما درباره آن سؤال کند که واژه مشکلی ندارد یا می خواهید تجدیدنظر کنید یا نه؟ این را از این جهت می گویم که خیلی وقت ها مثلا در کتاب اول مان واژه ای آمده اما در کتاب دوازدهم یا شانزدهم تجدیدنظر کرده ایم. از ما سؤال نمی شود.

*مثلا کروچنده را تصمیم گرفته بودیم بگوییم کروچی که آقای دکتر سامعی پیشنهاد دادند. یا کروچه پیشنهادی که دکتر حدادعادل (رییس فرهنگستان) مطرح کرده بودند که شبیه کلوچه است و مشکلی در تلفظش نیست و کروچه به معنایی چیزی که در دهان ترد و شکننده است. اگر از ما می پرسیدند می گفتیم دست نگه دارید چون احتمالا تجدیدنظر خواهد شد. زمانی که چنین اتفاقی می افتد، باب تمسخر باز می شود و مردم ارتباطی که باید با واژه برقرار کنند، نمی کنند، چون می شود بازیچه در دست کسانی که روی خوشی به فرهنگستان ندارند.

* اگر مردم بدانند اینجا چقدر کار می شود، دیگر فکر نمی کنند که یک نهاد با بازی با واژه ها خوش است و یک عده ادیب نشسته اند برای خودشان بدون توجه به اینکه واژه چگونه می خواهد به کار برود، واژه می سازند. واژه کروچنده را گروه صنایع غذایی ما ساخته و فرهنگستان نساخته است؛ استادان تغذیه و صنایع غذایی که در این گروه حضور دارند، این واژه را پیشنهاد کردند و فرهنگستان هم پذیرفت ولی آن زمان توجه نکردیم که کمی طولانی است و بهتر است مانند کرانچی کوتاه باشد. این واژه ها تجدیدنظر شده و در کتاب های جدید عوض می شود. یا مثلا مانند چینی جا از مجموعه برداشته می شود، زیرا احساس کردیم به کاری که ما داریم انجام می دهیم، راه نمی دهد، بنابراین بهتر است از آن صرف نظر کنیم.

*زبان چیزی نیست که شما برایش پلیس داشته باشید و بیاید جلو حرف زدن شما را بگیرد؛ متأسفانه سازمان های دولتی مان همکاری لازم را نمی کنند و نهادهای دولتی خود را ملزم به استفاده از مصوبات نمی دانند؛ مثلا زمانی که مسئولی در تلویزیون می خواهد راجع به حوزه علمی صحبت کند، نمی آید قبل از سخنرانی جست وجو کند که آیا می شود فلان واژه را فارسی گفت یا نه، تند و تند انگلیسی اش را می گوید.

*مدتی از صداوسیما خواهش کرده بودیم اگر کسی واژه انگلیسی می گوید، زیرنویس بیاید که فارسی این واژه این است. مدتی هم آقای جلوداریان در صداوسیما برنامه ای داشت که روی واژه های فارسی حساسیت ایجاد کرده بود. معمولا در جلسات در حضور آقای حدادعادل و ما سعی می کنند فارسی حرف بزنند، اما به محض اینکه بیرون برویم، همان انگلیسی را ادامه می دهند. مسئولان باید خود را مقید بدانند. این موضوع قانون مجلس است و چیزی نیست که ما بگوییم. قانونی در سال 1375 در مجلس تصویب شده که به کار بردن اسامی، عناوین و اصطلاحات بیگانه ممنوع است و فرهنگستان مجری این قانون است و دارد کاری می کند به جای تمام واژه های بیگانه که به کار می رود، فارسی شان به کار برود، وقتی آن ها نمی توانند کاری کنند فرهنگستان به عنوان نهاد پژوهشی نمی تواند کاری کند.