احمد زیدآبادی در هم میهن نوشت: درحالی که مسئله هسته ای ایران وارد مرحله ای از بحرانی ترین وضعیت خود می شود، آمریکا به کمک شرکای عرب و مسلمان خود، طرحی را برای پایان دادن به جنگ در نوارغزه و مهار بحران فلسطین، در دستور کار قرار داده است. طرحی که رسانه های نزدیک به محافل سیاسی آمریکا مفاد آن را افشا کرده اند، شامل 21 ماده است که اجزاء اصلی آن در دیدار رهبران شماری از کشورهای عرب و مسلمان با دونالد ترامپ رییس جمهور آمریکا در کاخ سفید، مورد موافقت و رضایت حاضران قرار گرفته است.

این طرح 21 ماده ای که توسط استیو ویتکاف نماینده ویژه رییس جمهور آمریکا و با مشورت مؤثر تونی بلر نخست وزیر سابق بریتانیا و جارد کوشنر داماد ترامپ تهیه و تدوین شده است، بر آزادی و مبادله فوری اسیران، اعلام آتش بس دائمی، عقب نشینی تدریجی ارتش اسراییل از نوارغزه، تشکیل کمیته ای از متخصصان فلسطینی برای اداره امور روزمره مردم غزه، شکل گیری یک نیروی ثبات بخش بین المللی با حضور نظامیان کشورهای عرب و مسلمان برای دوران گذار، خلع سلاح حماس، غیرنظامی کردن نوارغزه و رادیکالیسم زدایی از مردم آن، ترسیم چشم اندازی برای مذاکره بین اسراییل و فلسطینی ها به منظور یافتن یک افق سیاسی به قصد همزیستی مسالمت آمیز و نهایتاً گشودن راهی برای تأسیس کشور فلسطینی در آینده ای نامشخص تأکید شده است.

طبق گزارش های رسانه ای، تونی بلر قرار است در دوران انتقالی اداره نوارغزه، نقش اصلی را بازی کند و به نحوی مدیریت کلان آن را به طور موقت به دست گیرد. اهمیت طرح این است که اراده ساکنان نوارغزه برای اقامت در زادگاه خود و حق بازگشت آنها در صورت مهاجرت به خارج از منطقه، به رسمیت شناخته شده است.

دونالد ترامپ در ماه های نخست ورودش به کاخ سفید اصرار داشت که نوارغزه به تلی از خاک و زباله تبدیل شده است و ساکنان آن باید آنجا را ترک کنند تا وی آن ناحیه را تحت تملک خود به ریویرا یا موناکوی جدیدی تبدیل کند! ترامپ اما در طرح جدید از این خواست خود عقب نشسته است و این موضوع قاعدتاً به مذاق رهبران اسراییل تلخ خواهد آمد، زیرا آنها زمینه سازی برای خروج مردم نوارغزه از سرزمین خود را پایه سیاست شان قرار داده اند.

نکته دیگری که ترامپ برخلاف مواضع قبلی دولت خود با آن همراهی نشان داده، اشاره به نقش دولت خودگردانِ تحتِ رهبری محمود عباس در اداره آینده نوارغزه است.

طبق مفاد طرح، در صورت پیشرفت کار در نوارغزه، اداره این منطقه نهایتاً به دولت خودگردان فلسطین سپرده خواهد شد البته به شرط آنکه تمام اصلاحات ساختاری مورد نظر آمریکا و متحدانش را به انجام رسانده باشد. این موضوع نیز مورد رضایت اسراییلی ها نیست و آنها خواستار دور نگه داشتن کامل تشکیلات تحت رهبری عباس از نوارغزه هستند.

با این حال، خلع سلاح حماس و غیرنظامی کردن نوارغزه و رادیکالیسم زدایی از مردم آن، مورد استقبال شدید اسراییلی هاست. در این طرح به اعضای حماس امکان داده شده است که یا متعهد به زندگی مسالمت آمیز شوند و یا در شرایطی ایمن، آنجا را به مقصد کشورهای دیگر ترک کنند.

در عین حال، اسراییل متعهد شده است که دیگر حمله به قطر را تکرار نکند. این موضوع به معنای تضمین امنیت رهبران تبعیدی حماس در خاک قطر در صورت پیشرفت آتش بس و ایجاد ثبات در نوارغزه است.

هنوز از واکنش رسمی حماس به این طرح گزارشی منتشر نشده است، اما خبرها حکایت از فشار شدید کشورهای عرب از جمله قطر بر رهبران این سازمان دارد تا با طرح مذکور موافقت کنند. بنابراین، به نظر می رسد حماس جز پذیرش طرح راه دیگری پیش رو نداشته باشد، چراکه در صورت نشان دادن سرسختی، رهبران آن، دیگر بعید است جایی در قطر یا ترکیه داشته باشند.

اقدام مشابهی ظاهراً قرار است از سوی ترامپ علیه نتانیاهو صورت گیرد تا او مجبور به پذیرش طرح شود. نتانیاهو نیز چاره ای جز نشان دادن همراهی خود با طرح 21 ماده ای ندارد؛ هرچند که به قیمت فروپاشی ائتلاف تحت رهبری او تمام شود. در این میان طرح 21 ماده ای ظاهراً خشنودی کامل بسیاری از کشورهای عرب و مسلمان را به همراه دارد.

اندونزی به عنوان پرجمعیت ترین کشور مسلمان آمادگی خود را برای حضور نظامیانش در نهاد مسئول تأمین امنیت در نوارغزه اعلام کرده و رجب طیب اردوغان رییس جمهور ترکیه نیز از همکاری خود با ترامپ برای حل مشکلات منطقه خبر داده است. کشورهای عرب بخصوص مصر، اردن، عربستان و امارات که ادامه جنگ در نوارغزه آنها را به دردسر بزرگی انداخته است، با عملیاتی شدن طرح می توانند نفس راحتی بکشند.

طرح 21 ماده ای به آنان این امکان را می دهد که آن را با خیال راحت به افکار عمومی مردم خود بفروشند؛ هرچند که تشکیل کشور فلسطینی مورد نظر آنها به آینده ای نامشخص موکول شده است و چه بسا اصلاً رنگ واقعیت هم به خود نبیند! در هر صورت، با عملیاتی شدن طرح 21 ماده ای، کشورهایی چون عربستان و قطر و اندونزی و پاکستان روند عادی شدن روابط شان با اسراییل را آغاز خواهند کرد.

این بهایی است که ترامپ در ازای عقب نشینی خود از ریویراسازی نوارغزه، مصرانه از آنان طلب می کند. گام موازی این عادی سازی، تشدید فشارهای مشترک همه آنان علیه جمهوری اسلامی و گروه های همسوی آن در منطقه بخصوص حزب الله برای همسو شدن با نظم جدید در حال ظهور از هر طریق ممکن است.