یافته های یک مطالعه گسترده که داده های مشاهده ای و ژنتیکی را ترکیب کرده، نشان می دهد مصرف هر مقدار الکل خطر بروز زوال عقل (دمانس) را افزایش می دهد. این پژوهش که به تازگی در نشریه معتبر پزشکی مبتنی بر شواهد/ BMJ Evidence-Based Medicine منتشر شده، قوی ترین شواهد موجود در این زمینه را ارائه می کند.

به گزارش ایرنا، برخلاف باور رایج مبتنی بر مطالعات مشاهده ای که مصرف کمِ الکل را برای مغز مفید می دانست، این پژوهش نشان می دهد نه تنها مصرف سبک الکل خطر زوال عقل را کاهش نمی دهد، بلکه این خطر با افزایش مصرف به صورت خطی افزایش می یابد.

مطالعات قبلی عمدتاً بر سالمندان متمرکز بودند یا بین افراد پرهیزکار مادام العمر و کسانی که سابقاً الکل مصرف می کردند تمایز قائل نمی شدند؛ این امر استنباط رابطه علّی را دشوار می ساخت. پژوهشگران برای عبور از این محدودیت ها، از داده های مشاهده ای و روش های ژنتیکی (تصادفی سازی مندلی) دو بانک اطلاعاتی بزرگ استفاده کردند.

شرکت کنندگان 56 تا 72 ساله از زمان ثبت نام تا نخستین تشخیص زوال عقل، فوت یا پایان دوره پیگیری تحت نظر بودند. میانگین دوره پیگیری برای گروه آمریکایی 4 سال و برای گروه بریتانیایی 12 سال بود.

تحلیل های مشاهده ای یک رابطه U شکل بین الکل و خطر زوال عقل نشان داد: در مقایسه با مصرف کنندگان سبک (کمتر از 7 واحد در هفته)، غیر مصرف کنندگان و مصرف کنندگان سنگین (40 واحد یا بیشتر در هفته) 41 درصد بیشتر در خطر ابتلا به زوال عقل قرار داشتند. این رقم برای افراد وابسته به الکل به 51 درصد می رسید.

با این حال، تحلیل های ژنتیکی تصادفی سازی مندلی که تأثیر عوامل مخدوشگر دیگر را به حداقل می رساند، هیچ رابطه U شکل یا اثر محافظتی برای مصرف کم الکل نشان نداد. در مقابل، خطر زوال عقل به صورت خطی و پیوسته با افزایش مصرف الکل بیشتر می شد؛ به عنوان مثال، مصرف اضافه 1 تا 3 واحد در هفته با 15 درصد خطر بیشتر همراه بود.

یک یافته کلیدی علت نتایج متناقض مطالعات گذشته را توضیح می دهد: افرادی که بعداً به زوال عقل مبتلا شدند، معمولاً در سال های پیش از تشخیص، مصرف الکل خود را کاهش داده بودند. این پدیده علّیت معکوس را نشان می دهد؛ یعنی کاهش شناختی اولیه موجب کاهش مصرف الکل می شود، نه برعکس. این امر اساس ادعای اثرات محافظتی الکل در مطالعات مشاهده ای پیشین بوده است.

پژوهشگران نتیجه گیری می کنند: یافته های مطالعه ما از اثر مضر همه انواع مصرف الکل بر خطر زوال عقل حمایت می کند و هیچ شواهدی مبنی بر اثر محافظتی مصرف متعادل، که پیش تر مطرح شده بود، وجود ندارد. کاهش مصرف الکل ممکن است یک راهبرد مهم برای پیشگیری از زوال عقل باشد.