احمد زیدآبادی در هم میهن نوشت: دونالد ترامپ رییس جمهور آمریکا خصلت غافلگیرکنندگی خود را همچنان حفظ کرده است. هنگامی که او درباره یک مسئله اظهارنظر می کند، پیشاپیش نمی توان جهت گیری صحبت او را به درستی پیش بینی کرد.

او درباره یک موضوع مشخص گاه به راست و گاه به چپ می زند. منظور این نیست که او رویکرد قابل درکی درباره موضوعات بین المللی ندارد، بلکه به راه های مختلفی درباره اجرای آن سیاست ها می اندیشد که ترکیب یا مراحلی از دیپلماسی یا اعمال زور است.

او به طور غیرمترقبه ای بین دعوت به صلح و آشتی از یک طرف و تهدید به استفاده از زور و قدرت نظامی از طرف دیگر در نوسان است و به همین جهت یک رهبر خارجی در دیدار با او نمی تواند مطمئن باشد که آیا مورد تمجید و تکریم او قرار خواهد گرفت و یا با نیش زبان او گزیده خواهد شد.

ترامپ این ویژگی خود را با سخنرانی اش در مجمع عمومی سازمان ملل نیز به نمایش گذاشت. او درباره مهاجرت، اروپا، سازمان ملل، جنگ روسیه علیه اوکراین، شناسایی استقلال کشور فلسطینی، جنگ غزه، مسئله اتمی ایران و مسائل حاشیه ای دیگر در سازمان ملل صحبت کرد؛ صحبت هایی که عمدتاً جنبه اعتراضی داشت.

ترامپ از وضعیت کنونی جهان ناراضی است اما به جای آنکه بکوشد حداقل در بین متحدان خود اجماعی برای حل برخی از مهمترین بحران های جهانی به وجود آورد، از تیزی و بی ملاحظه گی زبان خود برای ابراز نارضایتی اش از متحدان و غیرمتحدان خود بهره می گیرد.

ظاهراً رهبران جهان به تیزی زبان و رفتار گاه آزاردهنده او به نحوی خو گرفته و عادت کرده اند. به همین دلیل کمتر رهبری درصدد پاسخگویی مستقیم به او برمی آید؛ شاید به این امید که در سخنرانی بعدی اش جهت سخنان خود را تغییر دهد و شاید هم به این علت که برانگیختن عواطف فردی او علیه خود را به صلاح نمی دانند.

در هر صورت، نوسان موضع گیری های ترامپ در برابر چالش های بین المللی، امکانی برای درک خط مشی عملی او در هر حوزه ای فراهم نمی کند؛ گرچه خطوط کلان علایق ذهنی او کم و بیش آشکار است.

دونالد ترامپ در دور نخست ریاست جمهوری خود کوشید تا خود را به عنوان حلال نهایی بحران بغرنج و مزمن فلسطین معرفی کند. او برای مدت ها از تدوین طرحی سخن گفت که از نظر خودش معامله قرن بود. با علنی شدن طرح او اما مشخص شد که راه حل مورد نظرش کاملاً به سود اسراییل جهت گیری شده است. با این همه او معامله قرن را مبتنی بر راه حل دو کشوری دانست گرچه حرفش در سطح جهانی خریداری پیدا نکرد.

ترامپ در دور دوم ریاست جمهوری اش خود را وارث جنگ در نوارغزه می داند؛ جنگی که به زعم او مانند حمله روسیه به خاک اوکراین، اگر به جای جوبایدن خود او در کاخ سفید مستقر بود هرگز رخ نمی داد! از این جهت ترامپ به طور دائم از خواست خود برای پایانِ فوری جنگ در نوارغزه سخن می گوید و دوره به دوره وعده قریب الوقوع بودن آن را می دهد، وعده ای که البته بعد از گذشت حدود 9 ماه از ریاست جمهوری او، اثری از تحققش دیده نمی شود.

شرایط مورد نظر ترامپ برای پایان جنگ غزه هم همچنان مبهم است. او گاه همان شرایط دلخواه بنیامین نتانیاهو نخست وزیر اسراییل را به عنوان شرط پایان جنگ اعلام می کند و گاه شخص نتانیاهو را برای ادامه جنگ مورد انتقاد قرار می دهد. ترتیبات امنیتی و اداری نوارغزه برای روز بعد از پایان جنگ هم در نزد ترامپ همچنان نامشخص است.

او ابتدا به طور متناوب از لزوم خروج فلسطینیان از نوار غزه و تبدیل این سرزمین ساحلی به منطقه ای توریستی شبیه ریویرا یا موناکو آن هم تحت اداره خودش سخن می گفت. مدتی است اما ترامپ ریویرا یا موناکوسازی از نوارغزه را مسکوت گذاشته و گفته می شود به طرح تونی بلر نخست وزیر سابق بریتانیا برای اداره بین المللی نوار غزه در روز بعد تمایل پیدا کرده است.

این در حالی است که ترامپ فرصت انتقاد از متحدان غربی آمریکا برای شناسایی رسمی کشور مستقل فلسطینی در نطق خود در سازمان ملل را نیز از دست نداد. او شناسایی کشور فلسطینی را جایزه به حماس به دلیل حمله 7 اکتبر دانست حال آنکه استراتژی حماس هیچگاه تأسیس کشور فلسطینی در اراضی اشغالی سال 1967 نبوده است و در عین حال، کشورهای مورد اشاره ترامپ، تشکیل کشور فلسطینی را به حذف کامل حماس از هرگونه ایفای نقشی در آینده آن کشور مشروط کرده اند!

در واقع، ترامپ به چشم انداز مورد علاقه خود برای حل مسئله فلسطین هیچ گونه اشاره ای نمی کند. ظاهراً او راه حل دوکشوری را حتی در چارچوب معامله قرن خود منتفی می داند و همکارانش برای حمایت از الحاق بخش هایی از کرانه باختری به قلمرو اسراییل اشتیاق نشان می دهند.

در مورد جنگ روسیه علیه اوکراین، ترامپ در ابتدای ورود دوباره اش به کاخ سفید، عملاً جانب ولادیمیر پوتین را گرفت تا آنجا که با متهم کردن ولودیمیر زلنسکی همتای اوکراینی خود به زمینه سازی برای جنگ جهانی سوم، او را بسیار رنجاند و نگران کرد.

ترامپ در نطق خود در سازمان ملل و صحبت های پس از آن اما رویکردی کاملاً متفاوت از گذشته در برابر روسیه از خود نشان داد. او به صراحت خواهان تحریم جهانی نفت روسیه، تشدید فشار اقتصادی علیه آن و کمک نظامی به اوکراین برای بازپس گیری خاک خود و حتی فراتر از آن شد و خرس روسی را با ببر کاغذی مقایسه کرد.

هدف ترامپ از بیان این نوع سخنان، شاید اعمال فشار به پوتین برای کشاندن او بر سر میز مذاکره با زلنسکی باشد، با این حال، ظاهراً رییس جمهور آمریکا متقاعد شده است که روسیه از لحاظ اقتصادی و نظامی شکننده شده و با ادامه درگیری، احتمال وقوع جنگ جهانی سوم، دنیا را تهدید نمی کند.

در مورد جمهوری اسلامی ترامپ عمدتاً سخنان گذشته خود را تکرار کرد. او مدعی شد که پیشنهادی سخاوتمندانه به طرف ایرانی ارائه کرده اما پاسخی جز تهدید متحدانش در منطقه دریافت نکرده است.

ترامپ نه از جزییات پیشنهاد سخاوتمندانه خود به ایران حرفی به میان آورد و نه چشم اندازی از احتمالات پیش روی روابط دو کشور ترسیم کرد. او فقط برای صدمین بار تکرار کرد که اجازه دسترسی به سلاح اتمی به جمهوری اسلامی را نخواهد داد.