عباس عبدی در یادداشتی در روزنامه اعتماد با اشاره به موضوع تورم نوشت: در فضای مجازی فیلم های کوتاه زیادی دیده می شود. برخی خنده دار، برخی تأسف آور، برخی تنبه آمیز، برخی هم ویژه هستند، به این معنا که همه این ویژگی ها را با هم دارند. اخیرا فیلمی کمتر از یک دقیقه دیدم که یک کیف بزرگ پر از پول های اسکناس بود؛ و یک نفر که لهجه جنوبی داشت با حسرت دردناکی توضیح می داد که این چمدان ارثیه پدربزرگ آنهاست که به ارث گذاشته است و آن را پنهان کرده بود و پس از مرگش به دست آنان افتاده است.

ده ها بسته صدتایی اسکناس های 200 تومانی و 500 تومانی و... همه به نسبت نو بودند که نشان می داد، پدربزرگ از دو یا سه دهه پیش آنها را برای روز مبادا یا حتی به ارث گذاشتن جمع آوری و پنهانی نگهداری کرده است. اگر من داور فیلم باشم و این فیلم ساده 45 ثانیه ای برای مسابقه در جشنواره سینما حقیقت؛ فیلم های مستند کوتاه نیز در مسابقه شرکت کرده باشد حتما به آن رای مثبت می دهم. چون به این خوبی نمی توان بدبختی و فلاکت ناشی از تورم را به تصویر کشید. آن فرد با حسرت زیاد توضیح می داد که این پول ها به چه درد ما می خورد؟ الان دنبال یک کیسه سیمان هستیم ولی این پول ها دردی را دوا نمی کند.

گویی یک مشت کاغذ رنگی بی ارزش بود. ارث یکی از موضوعات جذاب برای ساختن فیلم های سینمایی است ولی این مورد را باید عجیب دانست. فرض کنید که متوسط تاریخ جمع آوری و نگهداری این پول ها به 25 سال پیش برگردد. قیمت های ارز، طلا و مسکن در این فاصله چه تغییری کرده است؟ ارز و طلا حدود 200 برابر شده است. قیمت مسکن بعضا تا 1000 و 1500 برابر هم شده است.

اگر همه آن پول ها را حدود 3 میلیون تومان بدانیم، با آن می توانست آپارتمانی بخرد که امروز حداقل 3 میلیارد تومان ارزش داشت و مهم تر اینکه در این 30 سال نیز به قیمت امروز معادل همین رقم را اجاره گرفته بود. پرسش این است که ارزش این پول کجا رفته است؟ آیا پول بی ارزش شده؟ یعنی چه که پول بی ارزش شده؟ چرا بی ارزش شده؟ برای نمونه زمانی در 40 سال پیش یک کامپیوتر PC با حافظه هارد 20 مگابایت و رم زیر یک مگابایت، رقم عجیب 200 هزار تومان بود.

آن زمان با این مبلغ می شد یک آپارتمان کوچک خرید. این مبلغ حدودا 100 برابر حداقل دستمزد کارگر بود. امروز آن کامپیوتر را کسی مجانی هم نمی گیرد. چرا؟ چون پیشرفت فناوری آن را بی ارزش و از رقابت خارج کرده و این تقصیر کسی نیست. ارزش واقعی آن کم شده است، ولی کیفیت واقعی آن تغییری نکرده است. در حالی که این مساله درباره پول فرق می کند. ارزش پول کم نمی شود، قدرت خرید آن کم می شود.

مثل آنکه یک لیتر شیر خالص دارید، 100 لیتر آب هم به آن اضافه کنید، این مایع جدید حتی بی ارزش تر از آب خواهد شد. پس اولین پرسش این است که چه کسی به آن آب بسته است؟ دولت. کدام دولت؟ همان دولتی که مدعی است می خواهد خدمت کند. آن پیرمرد درکی از تورم نداشته است. به گمانش پشتوانه این پول طلاست و هر گاه ببرد بانک معادل پشتوانه اش به او طلا می دهند.

علت تورم نیز روشن است. دولت هر سال مقدار معینی شیر تولید می کند و قرار است به هر کس یک لیتر بدهد. ولی هنگامی که تولید شیر کم می شود یا تعداد افراد بیشتر می شود، راحت ترین کار را که اضافه کردن آب به شیر است، انتخاب می کند. مثلا اگر مصرفش دو برابر شود و نتواند شیر بیشتری تولید کند به همان میزان آب داخل شیر می ریزد و این غشِّ در معامله و حرام است. آقایان علما که خیلی نسبت به جزییات امور حساس هستند، چرا درباره این سرقت آشکار از جیب مردم حکم یا فتوایی صادر نمی کنند؟ وضعیت آن جوانی که با غم و حسرت این کیف پول را می دید و با ناله می گفت من با این پول چه کنم؟ به چه دردم می خورد؟ حکایت و زبان حال مردمی است که درگیر تورم ناشی از افزایش نقدینگی و بزرگ شدن دولت و کارکنان آن هستند.

از سال 1354 تاکنون شاخص قیمت ها در ایران بیش از 30 هزار برابر شده است. این مداوم ترین تورمی است که احتمالا یک اقتصاد در طول تاریخ داشته است. حال ایران فقط در شرایطی می تواند به رشد و توسعه رفاه و آرامش برسد که بتواند جلوی تورم را بگیرد و آن را به زیر 5 درصد بیاورد و اجازه ندهد که دوباره دو رقمی شود. در غیر این صورت هیچ تحول پایدار و عمیقی را شاهد نخواهیم بود. چرا در این شرایط حساس به این مساله پرداختم؟ چون این اتفاق نیز بدون متعارف کردن روابط خارجی و ایجاد تحول مثبت به سوی مردم در داخل امکان پذیر نخواهد بود.