روزنامه هم میهن با توجه اهمیت و فرصت تریبون سازمان ملل نوشت: سخنرانی های سالانه مقامات کشورها در مجمع عمومی سازمان ملل متحد، به طور معمول ظرفیت آن را دارد که از اهمیت بسیار بالایی برخوردار شود. زیرا این مجمع به عنوان یک تریبون جهانی قدرتمند عمل می کند.

این اهمیت و محتوای مورد انتظار را می توان چنین خلاصه کرد: عرصه ای است برای دیپلماسی عمومی و شکل دهی به روایت های جهانی از مسائل بین المللی و منطقه ای. همچنین رهبران کشورها می توانند با مخاطبان بین المللی شامل دیگر دولتمردان، رسانه های جهانی و افکار عمومی جهان بدون میانجی سخن بگویند.

کشورها از این فرصت برای ارائه دیدگاه ها، اولویت ها و روایت خود از واقعیات مسائل جهانی و حوزه خود استفاده می کنند. تعیین خط مشی و مواضع رسمی کشور نیز در این سخنرانی گفته می شود. کوشش برای ایجاد ائتلاف و جلب حمایت بین المللی هدف دیگر سخنرانان است. همچنین می کوشند تا تصویر خوبِ یک بازیگر مسئول و پیشرو از کشور خود را ارائه کنند.

یک نکته بسیار مهم نیز تاکید کشورها بر نفی یکجانبه گرایی و دفاع از چندجانبه گرایی است. این ذات چنین مجامعی برای همکاری جمعی و حل مشکلات جهانی است. سخنرانان اغلب بر تعهد کشور متبوع خود به نهادهای چندجانبه و قوانین بین المللی تأکید می ورزند. اینها اصول کلی است که سخنرانان رعایت می کنند. البته، همه این موارد با ارجاع به اولویت های ملی هر کشور و جایگاه منطقه ای و جهانی و همچنین شرایط حاکم بر جهان در آن سال متفاوت است. طبیعی است که ایران بر حسب اولویت ها و دغدغه های ملی خود به این موارد خواهد پرداخت.

یکی از مهمترین موضوعات امسال، ادامه و فقدان چشم انداز در جنگ اوکراین است. تقابل چین و آمریکا نیز همچنان تصاعدی است. جنگ تعرفه های ترامپ و یکجانبه گرایی او اقتصاد جهانی را با چالش بزرگی مواجه کرده است. موضوع پناهندگان بیش از گذشته حاد و بین المللی شده است. فاجعه تمام عیار غزه وجدان و افکارعمومی جهان و جوامع غربی را به شدت ملتهب کرده است.

در کنار همه اینها، اقدام برخی از کشورهای مهم اروپایی و جهان در شناسایی کشور فلسطین است که تمام برنامه های اسراییل و نتانیاهو را نقش بر آب کرده است. در کنار همه اینها، مسئله اصلی برای ایران تجاوز نظامی اسراییل و آمریکا است که اکنون با احتمال فعال شدن مکانیزم ماشه همراه شده است.

پرسش اساسی این است که ایران چگونه می تواند در چارچوب این سازمان به دفاع از حقوق خود بپردازد و درباره همه این موضوعات نیز موضعی سازگار بگیرد؟

به نظر می رسد که اگر ایران بخواهد در همه این موارد سیاستی سازگار و به دور از معیارهای دوگانه اتخاذ کند، دچار ابهام خواهد شد. البته، قطعاً می توانیم بگوییم که حق با ماست؛ ولی هنگامی که در یک مورد سیاستی ناسازگار با قواعد کلان این سازمان اتخاذ کنیم، این استدلال علیه خود ما هم به کار برده خواهد شد.

سخنرانی در مجمع عمومی تنها یک بیانیه شعاری و تبلیغاتی نیست، بلکه یک سند راهبردی دیپلماتیک است. انتخاب کلمات، لحن و موضوعات مورد تأکید، همه باید حساب شده و در راستای پیشبرد اهداف ملی کشور در صحنه جهانی طراحی شود.

اطمینان نداریم که چنین راهبرد جامعی در شرایط کنونی نزد ما باشد که آن را به جهان عرضه کنیم. حداقل ما اطلاع چندانی از وجود احتمالی آن نداریم. ولی امیدواریم که پس از سخنرانی آقای پزشکیان ما هم در کنار دیگر شنوندگان به درک این راهبرد نائل شویم.