در چند روز گذشته خبر حضور مهناز افشار و ویشکا آسایش در دو فیلم سینمایی تولید شده در خارح از ایران، منتشر شد که بحث های جدیدی در فضای سینمای ایران را رقم زده است.

به گزارش عصرایران، مهناز افشار پس از مهاجرت، در فیلم قرار نوامبر (A Date in November) به کارگردانی مهدی سوداگران در آلمان بازی کرده است. این نخستین حضور رسمی او در سینما بعد از خروج از کشور است و برای مخاطبانش، بازگشتی به پرده سینما به حساب می آید.

ویشکا آسایش با فیلم Loose Ends (پایان های باز) به کارگردانی مایکل یونسِی، نخستین تجربه جدی خود در سینمای هالیوود را پشت سر گذاشت که نقطه عطفی در کارنامه او محسوب می شود؛ چرا که برای نخستین بار توانست در فضایی بدون محدودیت های رایج داخل ایران نقش آفرینی کند.

البته قبلا گلشیفته فراهانی هم این تجربه را از سر گذرانده و اتفاقا نمونه بارزی است که به موفقیت هم رسیده و در فیلم های تولید شده در اروپا و هالیوود حضور داشته است. هم در سینمای تجاری مانند فیلم یک مشت دروغ، استخراج و… هم در فیلم فیلمسازن صاحب سبکی چون جیم جارموش، عتیق رحیمی و…

گلشیفته فراهانی و لئوناردو دی کاریو

البته بازیگرانی هم هستند که به خارج از کشو رفته اند ولی مهاجرت باعث شده است که کاملا از فضای بازیگری در سینما دور شوند مانند: پگاه آهنگرانی، حمید فرخ نژاد، فاطمه معتمدآریا و…

در مقایسه با گلشیفته فراهانی، حرکت مهناز افشار و ویشکا آسایش در ابتدای مسیر است. آن ها تازه در حال ورود به پروژه های مستقل و جشنواره ای هستند و باید شبکه حرفه ای، زبان سینمایی و جایگاه خود را در بازار جهانی پیدا کنند.

برخلاف فراهانی، که خیلی زود نقش هایی در فیلم های بزرگ گرفت، این دو بازیگر مسیر آهسته تر و شاید محتاطانه تری را انتخاب کرده اند.

از این منظر، انتخاب فیلم های مستقل و جشنواره ای می تواند استراتژی هوشمندانه ای باشد، چون به آن ها اجازه می دهد بدون فشار تجاری، نقش های جدی تر و چالش برانگیزتر را تجربه کنند و به تدریج جای پای خود را در سینمای جهانی محکم کنند.

یک نمونه موفق مانند پیمان معادی هم داریم که همچنان در ایران است و هر از گاهی در یک پروژه بین المللی حضور پیدا می کند که اتفاقا درنمونه هایی چون فیلم کمپ ایکس ری با کریستن استوارت هم بازی شد و یا در سریال آن شب بسیار دیده شد.

معادی همین روز گذشته در یک پست اینستاگرامی از همکاری تازه خود با دو چهره مطرح هالیوود، مارک رافلو و کوری هاکینز، خبر داد. که احتمالا حضور در فیلم جنایی Crime 101 است.

مارک رافلو، پیمان معادی، کوری هاکینز

در مورد فیلمسازان هم که قضیه بسیار پیچیده تر است و لیست بلند بالایی از کارگردانان وجود دارد که بعد از مهاجرت تقریبا می توان گفت فیلم هایی که ساختند بسیار کمتر از محصولاتی که داخل ایران تولید می کردند به چشم آمد.

هنوز اصغر فرهادی تنها کارگردان بعد از مرحوم عباس کیارستمی است که در خارج از ایران هم فیلم ساخته و می سازد. به طور کامل هم مهاجرت نکرده و هر وقت بخواهد می تواند به ایران برگردد و فیلمی مانند قهرمان بسازد.

در مورد مهنار افشار برخی از طرفدارانش این بازگشت را نقطه عطفی برای او دانسته اند، که پس از ترک ایران، حاضر شده است دوباره در سینما فعال شود. حضورش در قرار نوامبر به عنوان بزرگترین اتفاق جدید برای طرفدارانش تلقی شده است.

ولی واقعیت این است که موفقیت بین المللی نیازمند تسلط به زبان خارجی، شبکه ارتباطی حرفه ای، عامل مدیریتی (مثل مدیر برنامه و آژانس بین المللی)، و توانایی تطبیق با فرهنگ کاری جدید است.

یک نکته غیر قابل انکار این است که سینماگران ایرانی وقتی در داخل کشور هستند جدای از مخاطب زیاد داخلی، حتی در مناسبات جهانی هم بیشتر دیده می شوند ولی وقتی مهاجرت می کنند هم میزان فعالیتشان کاهش چشمگیری دارد و هم اینکه بیشتر درگیر مسائل غیرسینمایی می شوند.

برای نمونه باز مهناز افشار را باید مثال زد که این روزها بیشتر درگیر برنامه ای اینترنتی به اسم زن روز است که در زمینه فشن و مد در کشور ترکیه تولید شده است.

صرفاً مهاجرت و داشتن سابقه بازیگری در ایران، تضمین کننده موفقیت در سینمای جهان نیست و واقعا برای رسیدن به جایگاهی در خور توجه، علاوه بر استعداد، تجربه و توانایی عوامل زیاد دیگری هم نقش دارند.

حال باید منتظر ماند و دید چه اتفاقاتی رخ می دهد.