مهرداد خدیر در عصر ایران نوشت: رییس جمهوری در حالی در جای گاه رییس شورای عالی انقلاب فرهنگی مصوبه "اصلاح سند ملی سبک پوشش اسلامی - ایرانی" را ابلاغ کرده که مهم ترین ویژگی آن همین است که در آن دیگر نشانی از تشکیل "بنیاد ملی سبک پوشش اسلامی- ایرانی" نیست. این بنیاد را در متن قبلی جزء دال و بند 7 ماده 5 سند گنجانده بودند.

توجیه رییس جمهوری طبعا کاهش هزینه ها و افزایش کارایی و چابک سازی دولت است و به جای آن بنیادِ متولد نشده و قاعدتا بودجه خوار وزارت فرهنگ و ارشاد مکلف شده "ظرفیت اجرایی و عملیاتی مورد نیاز به منظور تحقق اهداف سند ملی سبک پوشش اسلامی - ایرانی و سامان دهی مد ولباس" را فراهم کند. البته می دانیم این عبارات هم فرمالیته است و وزارت ارشاد در تأمین کاغذ نشریات و تفکیک نشریات واقعی از صوری و پرداخت یارانه هم مانده و نسل زد هم ننشسته تا کارمندان وزارت ارشاد نوع لباس آنان را تعیین کنند و همان کت و شلواری که مدیران دولتی می پوشند ولو یقه خود را ببندند و کراوات نبندند و ریش خود را نتراشند (مگر در فاصله چهارشنبه آخر هفته تا شنبه هفته بعد یا در ایام تعطیل) هم در واقع غربی است!

این بنیاد درست کردن ها بیشتر هزینه تراشی است و هیچ فایده و ثمری ندارد جز این که عده ای برای خودشان بودجه و شغل درست کنند و سال ها در آن سرگرم باشند و به همین خاطر رییس جمهوری تا می تواند باید جلوی آنها را بگیرد و اگر زور او به برچیدن و حذف بنیادهای موجود نمی رسد دست کم اجازه تأسیس بنیادهای تازه را ندهد مثل همین کاری که درباره آن داریم می نویسیم و در واقع چراغ اول را روشن کرده است.

اگر قرار بود با بنیاد درست کردن امور کشور به سامان شود مشکل مسکن با بنیاد مسکن حل شده بود و کسی بی خانه نبود در حالی که 45 درصد خانوارهای ساکن تهران همین حالا اجاره نشین اند. اگر قرار بود حل شود بنیاد ازدواج جوانان را به خانه بخت فرستاده بود و تازه اینها بنیادهایی هستند که به امور ملموس و محسوس و قابل محاسبه اشتغال دارند و گرنه پوشش ایرانی - اسلامی را چگونه می توان اندازه گیری کرد که چه بوده و چه شده؟

جالب است اشاره شود تشکیل چنین بنیادی در خرداد 1403 که به خاطر سانحه ورزقان دولت در حال انتقال بود و در جلسه ای به ریاست معاون اول وقت آقای مخبر تشکیل شده بود تصویب شد در 7 ماده و با 5 تبصره و یک ماه بعد به دستگاه های ذی ربط در حوزه حجاب ابلاغ کردند تا لابد بگویند فقط کار سلبی نمی کنند و کار فرهنگی هم انجام می دهند! یا برای مدیران در حال رفتن یا احیانا همسران شان سمتی تعریف شود!

خود کلماتی مانند "بنیاد" و "سند ملی" توجیهاتی برای خرج تراشی و ایجاد مشاغل تازه برای خودشان است و گرنه پوشش بر اساس عرف است و کافی است به لباس واقعی هنرپیشه های سریال های خودشان در جامعه یا فضای مجازی نگاه کنیم.

بازیگران خودشان را نمی توانند مطابق میل شان پرورش دهند بعد بنیاد درست می کنند و بودجه اختصاص می دهند و لابد هیأت امنا و هیأت مدیره و کارمند و دفتر و دستک و ساختمان و ستاد تا مثلا پوشش خلق الله راسامان دهی کنند!

مجموعه نهادهای تبلیغاتی و نه فقط خود سازمان تبلیغات اسلامی 8هزار میلیارد تومان بودجه می گیرند. صدا و سیما هم که در بست در اختیارشان است 35 هزار میلیارد تومان بودجه می گیرد و شهرداری فعلی هم کارهای اصلی را زمین گذاشته و اوج هنرشان این است که در تابلوهای شهر بنویسند: "لات هم لات های قدیم که وطن فروش نبودند" و منتها مردم درگیر قیمت گوشت و مرغ و اجاره و بیم ناک تبعات پس از بازگشت تحریم ها هستند و در این فضا برای خود پزشکیان هم زشت بود مصوبه قبلی را اصلاح نکند.

همین دیروز آقای وزیر علوم گفت "مدیریت ما کمونیستی است". یعنی پول توزیع می کنیم ولی رضایت جلب نمی شود و از 11 هزار میلیارد تومانی گفت که سال پیش برای رفاهیات دانشجویان هزینه شده ولی رضایتی به بار نیاورده.

یک دلیل همین است که خرج عطینا هم می شود. دلیل دیگر این که پول های دیگر هم باید صرف همین رفاهیات شود تا به چشم بیاید.

موسم انتخابات که می شود اصول گرایان وعده زمین رایگان و گوشت گرم و وام ازدواج می دهند و بعد در جلسات رسمی به جای آن که آن وعده های پوک و پوچ را اجرایی کنند به فکر بنیاد درست کردن می افتند.

مشکل اصلی چنین بنیادهایی این نیست که نهادهای دیگر انجام می دهند یا مقاصد انتزاعی برای آنها تعریف شده بلکه این است که اساسا بنیاد در دنیا تعریف دیگری دارد و معمولا برای موسسات خیریه به کار می رود که از بودجه دولتی برخوردار نیستند و بودجه آن با کمک های افراد نیکوکار و علاقه مند و به قصد انجام کار مشخص و بدون هدف سود اقتصادی تأمین می شود.

ما منتها اینجا با همه مفاهیم بازی کرده ایم. با بودجه دولت بنیاد درست می کنیم و در قالب سند جامه دروغین قانون بر آن می پوشانیم!

مراد از بنیاد در واقع همان بنیاد خیریه است یا باید باشد کما این که در انگلیسی به وضوح می گویند Foundation Nonprofit یعنی سازمان ناسودبر. (همان غیر انتفاعی منتها این کلمه اخیر هم به سبب مدارس غیر انتفاعی که در واقع همان مدارس خصوصی است لوث شده).

شاید گفته شود هدف از این بنیادها هم کسب سود نیست. ممکن است. منتها برای یک عده شغل درست می کند و از این موقعیت شاید در جای دیگر استفاده کنند.

حالا برای این که بدانیم گرفتار چه وضعیتی هستیم داستان را مرور کنیم. شورایی که هیچ جای گاهی در قانون اساسی ندارد به اسم سیاست گذاری عملا قانون گذاری می کند و برای این که حساسیت ایجاد نشود اسم مصوبات خود را گذاشته سند. بیشتر وقت آن یا صرف تأیید رییس یک دانشگاه می شود که قاعدتا باید از اختیارات وزارت علوم باشد یا بحث کنکور دانشگاه ها و البته حجاب.

در یکی از آنها برای این که بگویند در زمینه حجاب کار فرهنگی هم می کنیم و تنها صحبت از زور و باطوم و پاسبان و جریمه نیست یک بنیاد ملی به اسم سبک پوشش اسلامی - ایرانی درست می کنند.

منتها بنیاد نهادی است که افراد خودشان با کمک های مالی خودشان و برای تحقق یک هدف مشخص درست کنند و از این رو می گویند بنیاد تا با "شرکت" و با "مؤسسه" تفاوت داشته باشد.

شرکت، اهداف تجاری دارد ولی مؤسسه هر چند ذیل قانون تجارت تعریف می شود اما ممکن است غیر انتفاعی باشد و در ماده 2 آیین نامه اصلاحی ثبت تشکیلات و موسسات تجاری مصوب 1337 تعریف شده است.

جدای اینها "بنیاد ملی" یعنی چه؟ حالا چرا این قدر به کلمه "ملی" علاقه مند شده اند؟ مگر ملی را از سازمان ملی انتقال خون در خیابان ویلا هم برنداشتند؟ مگر آرم جمهوری اسلامی را برای بانک ملی نگذاشتند تا ملی آن تحت الشعاع قرار گیرد؟ اگر ملی به معنی غیر دولتی است چرا تشکیل آن را عالی ترین مقام دولت ابلاغ می کند؟ اگر به معنی خلع ید است ( مثل شرکت ملی نفت به سبب خلع ید از انگلیسی ها ب یا رادیو وتلویزیون ملی که خلع ید از ثابت پاسال) اینجا از کی خلع ید کرده اند؟!

هیچ کدام اینها نیست. یک مشت مفهوم داریم. یک تعداد آدم ثابت و یک بودجه دولتی و سعی می کنند این سه را به هم برسانند!

ادارات زاید باید حذف شوند ولو کارمندان آنها مدتی حقوق بگیرند چون از آنجا نگیرند از جای دیگر باید بگیرند ولی باید معلوم باشد کی چه کار می کند.

دستگاه های دولتی و حکومتی دو وظیفه بیشتر ندارند: نخست تأمین یا تسهیل تأمین ضرورت های اولیه مانند آموزش و مسکن و ازدواج و شغل و سلامت و مانند اینها. دوم ورود به اموری که به خاطر ماهیت شان بخش خصوصی تمایل یا امکان فعالیت در آنها را ندارد.

بقیه امور را خود مردم سامان می دهند و نیاز به دخالت دولتی ها و حکومتی ها نیست. اگر هم بخواهند کار خیر انجام دهند خودشان بنیاد درست می کنند و نهیت این است که دولت کمک می کند. نه آن که دور هم بنشینند و بنیاد ملی پوشش سبک فلان درست کنند.

به قول دکتر شریعتی: خدایا تو چگونه زیستن را به من بیاموز، من چگونه مردن را خود خواهم آموخت! حالا حکایت ماست و کار به دستان. شما کارهای مصرح و و ظایف اصلی خودتان را انجام دهید باقی امور را خود مردم انجام خواهند داد!

راستی. تا یادمان نرفته. خالی از لطف نیست نگاهی به پوشش و چهره ظاهر الصلاح متهمان اختلاس در دادگاه های 15 سال اخیر بیندازید تا ببینید اتفاقا همه شان پوشش اسلامی- ایرانی داشتند! چرا راه دور برویم؟ (همین پرونده چای دبش که دو وزیر دولت سابق با چهره های ظاهرالصلاح هم درگیر آن بودند و دیروز اعلام شد ویلای 8هزار متری متهم ردیف اول آن را ضبط کرده اند. 3 میلیارد دلار بی زبان را به جای سندیکای چای شمال به چای دبش دادند! در حالی که فرهنگ با تقویت مردم در جای جای این سرزمین تقویت می شود نه با بنیاد درست کردن در تهران و تظاهر)؟

هر چند توقع اصلی از رییس جمهوری این است که در چند روز باقی مانده تدبیری برای بازنگشتن تحریم ها بیندیشد اما اگر تقدیرمان چنین شد و باز گرفتار و در واقع گرفتارتر شدیم دست کم پولی را که هرز می رود و صرف ایجاد شغل و مقام برای یک عده شده تا به اسم بنیاد و نهاد فلان دور هم جمع شوند و حقوق و مزایا بگیرند حذف کند و به کالابرگ اختصاص دهد.

شهرداری زاکانی روی برخی اتوبوس ها که در شهر می چرخند نوشته "شهروند محترم! این اتوبوس از محل عوارض شما تهیه شده". یعنی حیال نکنید تمام درآمد عوارض صرف تأمین حقوق مدیران و پرسنل و تابلوهای شهری و روزنامه دیواری یی به نام روزنامه شهرداری می شود. با آن اتوبوس هم خریده ایم.

خوب است دولت هم اعلام کند کالابرگ این مرحله از محل حذف بودجه فلان نهاد و بنیاد تأمین شده است!