با فعال شدن مکانیسم ماشه جریان سیاسی مخالف برجام و مذاکره مجددا به تندی شخص حسن روحانی و محمدجواد ظریف را مورد انتقاد قرار داده اند.

به گزارش خبرآنلاین، این درحالی است که آن ها در 10 سال گذشته صراحتا مخالفت خود را با برجام اعلام کرده و آن را برای کشور هزینه بار دانسته اند. به گونه ای که وقتی دونالد ترامپ رییس جمهور آمریکا در دور اول ریاست جمهوری خود در سال 2017 از برجام خارج شد، بسیاری این موضوع را به این طیف سیاسی موسوم به دلواپسان در داخل تبریک می گفتند.

اما حالا که ظاهراً قطعنامه های شش گانه شورای امنیت سازمان ملل بازخواهند گشت، نسبت به این موضوع واکنش نشان می دهند. برای نمونه یکی از نمایندگان مجلس در دفاع از طرح خروج از NPT گفته بود که این طرح نه در واکنش به بازگشت تحریم های شورای امنیت بلکه با این هدف است که برجام ادامه پیدا نکند!

محمود واعظی، رییس دفتر رییس جمهور در دولت دوازدهم در گفتگویی از کارشکنی های این طیف در ارتباط با مذاکرات روایت می کند.

او معتقد است باید در گفتگو با آمریکا مسأله حساس بازگشت مکانیسم ماشه را حل وفصل کرد.

مشروح گفتگوی واعظی با را در ادامه بخوانید؛

توقف تحریم ها جمعه شب در شورای امنیت سازمان ملل رأی نیاورد و از 5 مهر تحریم های شش گانه سازمان ملل دوباره فعال خواهند شد. شما شرایط را چطور ارزیابی می کنید؟

ضروری است دولت و حاکمیت از فرصت باقی مانده حداکثر استفاده را کرده تا در این مدت زمان کوتاه، جریان اسنپ بک فعال نشود.

مذاکره با آژانس اقدام درستی بود، اما مذاکره صرفا با تروییکای اروپایی چندان فایده ای ندارد! چرا که آن ها بدون حمایت آمریکا اختیار و نفوذ چندانی ندارند و نقش آمریکا در این موضوع مؤثر است.

اگر می خواهیم مانع اسنپ بک شویم مذاکره مستقیم با آمریکا می تواند راه حل باشد و هنوز هم دیر نشده است؛ و احتمال موفقیت وجود دارد. چون اروپا در عمل نشان داده که در ارتباط با مباحث مهم بین المللی در راستای سیاست های آمریکا عمل مینماید.

بازگشت برخی از این شش قطعنامه برای کشور خطرناک است اما برخی افراد و چهره های اقتصادی، دیپلمات، مسئول و غیرمسئول با اهداف مختلف در صداوسیما یا سایر رسانه ها، سعی دارند پیامدهای بازگشت این شش قطعنامه را به این دلیل که اکنون تحت تحریم آمریکا هستیم کم اهمیت جلوه دهند. این دیدگاه یک خطای محاسباتی عمیق است و باید حداکثر تلاش شود تا قطعنامه ها برای همیشه لغو شوند.

ما نباید اجازه دهیم مجددا ذیل فصل هفتم منشور سازمان ملل قرار بگیریم؛ چرا که این موضوع بسیار پرخطر و پر هزینه خواهد بود. هدف برجام این بود که این قطعنامه ها 10 سال تعلیق و بعداز ده سال لغو شوند.

در این شرایط حساس، استفاده از دیپلماسی فعال چند بعدی و اتخاذ ایده های نو و شجاعانه برای تامین منافع و امنیت ملی امری ضروری است.

در یک هفته می توان جلوی قطعنامه را گرفت؟

باید از همه فرصت ها استفاده کرد؛ از روزها و حتی ساعت ها. وقتی تصمیم درستی برای جلوگیری از این اقدام غیر قانونی و غیر حقوقی گرفته شود و همه بدانند این موضوع به چه میزان دارای اهمیت است، بله، می توان حتی در همین یک هفته، پایه توافقی را گذاشت و قطعنامه 2231 را برای چند ماه تمدید کرد. برای چنین بازه کوتاهی، باید به جای مذاکره جامع، به سراغ توافق موقت و اضطراری رفت. الگویی مشابه توافق ژنو 2013 می تواند راهگشا باشد؛ توافقی محدود برای توقف بحران و ایجاد زمان تنفس، تا سر فرصت بر سر چارچوب اصلی، مذاکرات مفصل استمرار پیدا کند.

از وقتی مکانیسم ماشه فعال شد، جریان مخالف برجام و مذاکره، انتقادات و حملاتی را به دولت یازدهم و دوازدهم داشته اند. این حملات را چطور ارزیابی می کنید؟

این افراد همان مخالفین برجام هستند و قاعدتا باید از اسنپ بک و پایان برجام خیلی خوشحال باشند، زیرا همه چیز در حال بازگشت به قبل از برجام و دولت دهم است که مطلوبشان بود.

در عرصه سیاست داخلی، باید میان انتقاد مشروع و سازنده و سنگ اندازی و کارشکنی سیاسی تفکیک قائل شد.

فکر می کنید چرا مخالفان هیچ پیشنهاد و راهکار جایگزینی برای برجام و لغو شش قطعنامه نداده اند؟

این افراد منافع کشور و مردم را در نظر نمی گیرند. شرایط بسیار خطیر امروز را نمی بینند؛ شرایطی که نه جنگ است و نه صلح، و از نظر اقتصادی نیز بسیار حساس است. آن ها همچنان همان حرف های ده سال پیش را تکرار می کنند.

وقتی برجام شکل گرفت، می دانستیم یکی از بزرگ ترین توفیق های آن لغو شش قطعنامه پیشین از طریق قطعنامه 2231 است و قرار بود طی 10 سال همه موانع مرتفع و در نهایت کاملاً از بین برود.

مخالفان از روز اول به صدر تا ذیل برجام انتقاد غیر موجه و سیاسی داشتند. در اواخر سال 99 با رفتن ترامپ و شروع کار دولت بایدن مذاکرات 1+4 شروع و در اسفند ماه به توافق رسیدیم که قرار شد در دولت سیزدهم امضاء شود و نهایی شد.

زمانی که دولت دوازدهم در سال 1400 به پایان رسید، دولت آقای رییسی تمام تلاشش را برای بازگشت به برجام کرد و توفیقی پیدا نکرد.

ابتدا درگیر حواشی و حتی ایده آل ها شدند و وقتی واقعیات و مشکلات را لمس کردند و به خود آمدند، دیگر طرف مقابل نپذیرفت. در دولت سیزدهم تندروها با مذاکرات احیای برجام مخالفتی نمی کردند.

مخالفین برجام باید تکلیف خود را روشن کنند. نمی شود در دولت آقای رییسی، برجام مثبت و به نفع کشور تلقی شود، اما در دولت آقای روحانی یا آقای پزشکیان منفی باشد.

اگر واقعاً برجام را خوانده و فهمیده اند، چرا در این 10 سال این همه مانع تراشی کردند؟ اگر امروز دلسوزی می کنند، دلسوزی این نیست که خوشحال باشند قطعنامه ها بازگردند تا صرفا دولت چهار سال پیش را با مقاصد سیاسی و رقابت های جناحی بر خلاف منافع ملی مقصر جلوه دهند.

مردم ما فهیم هستند و می دانند این گروه تندرو همیشه در برابر برجام سنگ اندازی کرده اند؛ چه در مجلس، چه در اجرا، چه در تریبون ها و چه در صداوسیما.

حالا همین افراد دلسوزی می کنند که قطعنامه های تعلیقی در حال بازگشت است، در حالی که عملکرد افراطی خودشان کشور را به این نقطه رسانده است.

اگر برای حذف رقیب سیاسی حاضرند ماشه را به هر طریقی به ایران تحمیل کنند این یک رفتار سیاسی است نه دلسوزی ملی. و اگر می گویند ماشه مهم نیست و برجام هم دستاوردی نداشته، باید صریح به مردم بگویند و پیشنهاد جایگزین ارائه کنند. این همان تفکری است که در دولت های آقای احمدی نژاد قطعنامه ها را کاغذپاره خواند.

در واقع گفتید خودشان مانع تراشی کردند تا برجام به ثمر نرسد و حالا که تیر خلاص به برجام زده شده به دولت قبل حمله می کنند. طی یکی، دو روز گذشته هم گفته اند ما پیش بینی می کردیم مکانیسم ماشه فعال شود. این را چطور ارزیابی می کنید؟ آیا فعال شدن مکانیسم ماشه قابل پیش بینی بود؟ چرا رخ داد؟

وقتی هر اقدام سازنده ای برای حفظ برجام با مخالفت آن ها روبه رو می شد، نتیجه همین است که می بینید.

همان اقلیتی که در مجلس حضور داشتند، از تریبون ها برای فشار به مسئولان استفاده می کردند تا هیچ گونه مذاکره و تعاملی صورت نگیرد.

حتی این گروه ایراد گرفتند چرا به قاهره رفتید یا چرا آن سند تفاهم با آژانس را امضا کردید. آن قدر تند بودند که حتی به این حداقل های دیپلماتیک هم رضایت نمی دادند.

مخالفت و مانع تراشی های اقلیت تندرو همواره موجب هزینه تراشی برای مردم و در این برهه عملاً کشور را به سمت ماشه برد.

این اقلیت با هر ابتکار عملی که می توانست مانع اسنپ بک شود، مخالفت کردند؛ چه مذاکره مستقیم یا غیرمستقیم با آمریکا، چه مذاکره با اروپا و حتی با آژانس.

وقتی با ابتکار و ایده های نو مخالفت می کنند، طبیعی است که به این نقطه برسیم.

اکنون تنها یک هفته فرصت داریم و در این هفته تا ده روز باید نهایت اهتمام و تلاش صورت گیرد تا اسنپ بک فعال نشود.

در این 10 سال، بازگشت مکانیسم ماشه قابل پیش بینی بود؟

در برجام مکانیسمی برای حل اختلاف وجود داشت. وقتی چند کشور ذیل یک توافق تعریف شدند، ضروری است جملگی پایبند باشند.

سوال این است، چرا وقتی ترامپ رفت و بایدن در سال 99 آمد، مذاکراتی که در انتهای دولت دوازدهم آغاز شد، ظرف چند ماه و در اسفند همان سال به جمع بندی رسید؟ هدف ما صرفا این بود تا کار کشور به این نقطه که امروز رسیدیم نرسد.

تمام تلاش مجدانه ما این بود که دستاوردهای برجام به ویژه جلوگیری از برگشت شش قطعنامه محفوظ باشد.

هدف این بود که حرکت به گونه ای پیش برود که هیچ روزنه ای برای بازگشت قطعنامه ها باز نشود.

در واقع، همه چیز به رفتار ما بستگی دارد. هر رخدادی قابل پیش بینی است؛ شما می توانید رفتاری داشته باشید که به جنگ منجر شود یا رفتاری که صلح را تضمین کند.

برجام هم همین است؛ باید تلاش می شد مکانیسم ماشه اجرا نشود و ضروری است امروز هم همین تلاش مجدانه و دلسوزانه استمرار پیدا کند.

ایران نیازمند یک راهبرد درازمدت ثبات ساز است که از تغییر دولت ها و جناح ها مستقل باشد و اگر این چارچوب ملی تدوین شود، سیاست خارجی کشور در مسیری پر ثبات به سمت رفاه و توسعه خواهد شتافت.