عدم ثبات در سیاست های وارداتی و تعرفه ای و همچنین ابهام در مسیر آینده بازار، موجب شده است معاملات خودرو به شدت کاهش یابد و بازار در حالت تعلیق قرار بگیرد. از سوی دیگر، شرایط فعلی کشور و تحولات اخیر، آینده مبهمی را برای بازار خودرو مخصوصاً خودروهای وارداتی رقم خواهد زد.

به گزارش ایران، همچنین، وضعیت واردات خودرو با چالش های قانونی و اجرایی مواجه شده است. درحالی که دولت تلاش می کند با سیاست تعرفه ای پلکانی، ملاحظات اقتصادی و زیست محیطی را در نظر بگیرد، مجلس بر اجرای دقیق قانون بودجه تأکید دارد. این شرایط نه تنها موجب رکود بازار شده، بلکه فروشندگان نیز به دلیل ابهام در آینده بازار آسیب دیده اند و برخی از نمایشگاه داران خبر از تعطیلی واحدهای خود داده اند.

آینده بازار خودروی ایران در چنین فضایی بسیار مبهم و غیر قابل پیش بینی است و فعالان این حوزه با بی اطمینانی چشم به تحولات سیاسی و اقتصادی دوخته اند که می تواند مسیر بازار را تعیین کند.سعید مؤتمنی، رییس اسبق اتحادیه نمایشگاه داران خودرو، به تحلیل وضعیت فعلی بازار خودرو، تأثیر تعرفه صددرصدی و همچنین تأثیر شرایط فعلی و تحولات پیش رو پرداخته است.

باتوجه به شرایط اقتصادی و سیاسی فعلی، وضعیت بازار خودرو را چطور ارزیابی می کنید؟

بازار خودرو کاملاً در بلاتکلیفی است. نه خریدار می داند باید وارد بازار شود، نه فروشنده می داند که کالایش را نگه دارد یا بفروشد. این بی تصمیمی و انتظار، باعث تشدید رکود شده است. واقعیت این است که تمام این گرفتاری ها در نهایت به وضع موجود برمی گردد که بازار را از تعادل خارج کرده است.

اگر بخواهیم تاریخ این اتفاقات را مرور کنیم، بین سال های 2010 تا 2012 و هم زمان با شروع تحریم های بین المللی، تولید خودرو در کشور به شدت کاهش یافت. قیمت ها رشد عجیبی داشتند. بعد از برجام، از 2015 تا 2017، یک دوره تنفس بود و بازار کمی جان گرفت. اما از سال 2017 با خروج آمریکا از برجام و بازگشت تحریم ها، دوباره همان آشفتگی و گرانی های لحظه ای بازگشت. اگر امروز دوباره با موج جدید تحریم ها مواجه شویم، نه تنها تولیدکنندگان دچار بحران تأمین قطعه می شوند، بلکه افزایش قیمت هم بشدت دوباره اتفاق خواهد افتاد.

فعلاً به خاطر فراوانی خودروهای وارداتی، در کوتاه مدت افزایش قیمــت بــــــزرگی نخواهیم دید. اما اگر تعرفه ها واقعاً از 20 درصد فعلی به 100 درصد برسد، قیمت نهایی خودروهای وارداتی جهش شدیدی خواهد داشت. برای مثال، خودرویی که با تعرفه پایین ثبت سفارش شده، اگر بخواهد با تعرفه جدید ترخیص شود، ممکن است افزایش قیمت شدیدی را تجربه کند. بنابراین، این مسأله می تواند در درازمدت بازار خودرو را هم متأثر کند.

علت اصلی، محدودیت عرضه و فاکتور نشدن برخی از خودروها است. متأسفانه خودروسازان علی رغم افزایش قیمت ها هنوز زیان ده هستند. آنها اعلام می کنند که همچنان با کسری بودجه، زیان انباشته و ناتوانی در تأمین نیاز بازار روبه رو هستند. گزارش هایی که اخیراً از زیان انباشته شرکت های بزرگ خودروسازی کشور منتشر شده واقعاً نگران کننده است.

درحال حاضر تولید به سختی انجام می شود، هزینه ها بالا رفته و همین مسأله فشار را به مصرف کننده منتقل کرده است. با وجود اینکه هم اکنون فاصله قیمت بازار با کارخانه کمتر شده، اما همچنان قیمت خودروها بالاست. بنابراین افزایش مجدد قیمت کارخانه اصلاً منطقی نیست چون در حال حاضر فاصله بین قیمت کارخانه و بازار بشدت پایین است.

به طوری که اختلاف قیمتی برخی مدل ها از 200 میلیون، به حدود 70 تا 100 میلیون تومان رسیده، اما بازار همچنان راکد است چون خریدار واقعی حضور ندارد. اگر خریدار فعال بود، مثلاً خودروی دنا یک میلیارد و 245 میلیونی به راحتی در بازار خرید و فروش می شد، اما حالا حتی زیر قیمت کارخانه هم معامله نمی شود.

واقعیت این است که بازار خودروی ایران پیش از تحریم ها، در مسیر رشد و توسعه قرار داشت. اما با اعمال تحریم ها، تولید افت کرد، کیفیت خودرو پایین آمد و خودرو از یک کالای مصرفی به کالای سرمایه ای تبدیل شد. وقتی عرضه محدود شد و تقاضا در ابهام فرورفت؛ بازار از کارکرد طبیعی خود خارج شد.

حالا هم در وضعیت رکود هستیم. مراجعه کننده نیست، خرید و فروشی انجام نمی شود و حتی آگهی های فروش با قیمت های بالا، بدون مشتری مانده اند. هر زمان که از تنش یا تحریم جدید صحبت می شود، بازار بیشتر به خواب می رود. این یخ زدگی بازار، بدون تصمیم گیری های درست و پایدار، ذوب شدنی نیست.