معصومه ابتکار در اعتماد نوشت: این روزها دیگر نمی توان مدعی شد که به کارگیری کلمه صلح در همه جای جهان و از زبان هر گوینده ای، معنای واحد دارد. روز بین المللی صلح که هر سال 21 سپتامبر گرامی داشته می شود، در سال 1981 توسط مجمع عمومی سازمان ملل متحد برای بزرگداشت و تقویت آرمان های صلح تعیین شد و از سال 2001 نیز به عنوان روز آتش بس جهانی وعدم خشونت نام گذاری شده است.

برای سال 2025، موضوع این روز پیشبرد صلح از طریق اهداف توسعه پایدار است. این موضوع بر این تمرکز دارد که چگونه اهداف توسعه پایدار سازمان ملل (SDGs) به علل ریشه ای درگیری ها مانند فقر، نابرابری، تغییرات اقلیمی و بی عدالتی می پردازد تا صلح پایدار و برابری برای همه را تقویت کند.

امسال اما صحبت از صلح دشوارتر است و بسیار تلخ؛ این دومین سالی است که جهان بدون توان توقف، شاهد اجرای یک نسل کشی بی رحمانه و بی شرمانه ای در برابر گزارش های روزانه شبکه های اجتماعی و خبری است. براساس گزارش های معتبر بین المللی و تحقیقات مستقل، چندین سازمان حقوق بشری، نهادهای سازمان ملل متحد و انجمن های علمی، اقدامات اسراییل در غزه را به عنوان نسل کشی (genocide) تأیید یا توصیف کرده اند.

این اتهام ها بر پایه کنوانسیون 1948 سازمان ملل درباره پیشگیری و مجازات جرم نسل کشی استوار و شامل کشتار جمعی، ایجاد آسیب های جسمی و روانی شدید، تحمیل شرایط زندگی منجر به نابودی گروه و جلوگیری اززاد و ولد است.

1. کمیسیون مستقل بین المللی تحقیق سازمان ملل متحد (UN Independent International Commission of Inquiry on the Occupied Palestinian Territory)

- تاریخ گزارش: سپتامبر 2025

- جزییات: این کمیسیون وابسته به شورای حقوق بشر سازمان ملل، اسراییل را به ارتکاب چهار مورد از پنج عمل نسل کشی متهم کرد: کشتار، آسیب شدید جسمی/روانی، تحمیل شرایط نابودکننده (مانند قحطی و محاصره) و جلوگیری اززاد و ولد. گزارش بر اساس مصاحبه با قربانیان، تحلیل تصاویر ماهواره ای و اظهارات مقامات اسراییلی (مانند نتانیاهو، گالانت و هرتزوگ) نتیجه گیری کرد که نیت نسل کشی وجود دارد. کمیسیون خواستار توقف فوری نسل کشی و مجازات مسوولان شد.

2. عفو بین الملل (Amnesty International)

- تاریخ گزارش: دسامبر 2024 (و تأیید مجدد در جولای و سپتامبر 2025)

- جزییات: عفو بین الملل اعلام کرد اسراییل در حال ارتکاب و ادامه نسل کشی علیه فلسطینیان غزه با تمرکز بر کشتار عمدی غیرنظامیان (حداقل 334 کشته در 15 حمله هوایی)، آسیب های شدید و شرایط نابودکننده مانند محاصره آب و غذا است. گزارش بر اساس مصاحبه با 212 نفر و شواهد دیجیتال نتیجه گیری کرد که نیت نابودی از اظهارات مقامات و سربازان اسراییلی (مانند فراخوان به محو غزه ) استنباط می شود.

3. دیده بان حقوق بشر (Human Rights Watch)

- تاریخ گزارش: دسامبر 2024

- جزییات: این سازمان اقدامات اسراییل را اعمال نسل کشی توصیف کرد، با تمرکز بر محرومیت عمدی از آب (باعث هزاران مرگ از کم آبی و بیماری) که به عنوان جنایت علیه بشریت و عمل نسل کشی طبقه بندی شد. گزارش 179 صفحه ای بر اساس مصاحبه با 66 نفر و شواهد میدانی، الگوی عمدی را تأیید کرد و خواستار توقف کمک های نظامی به اسراییل شد.

4. پزشکان بدون مرز (Médecins Sans Frontières - MSF)

- تاریخ گزارش: دسامبر 2024 (و بیانیه مشترک سپتامبر 2025)

- جزییات: MSF مشاهدات میدانی خود را مطابق با توصیفات کارشناسان حقوقی از نسل کشی دانست، با تمرکز بر فاجعه پزشکی و انسانی، کشتار گسترده و استفاده از قحطی به عنوان سلاح و در بیانیه مشترکی با بیش از 20 سازمان امدادی (مانند Save the Children و CARE International)، خواستار توقف فوری نسل کشی شد.

5. بتسلیم (B’Tselem) و پزشکان حقوق بشر اسراییل (Physicians for Human Rights Israel - PHRI)

- تاریخ گزارش: جولای 2025

- جزییات: این دو سازمان اسراییلی (برای اولین بار از سوی گروه های یهودی-اسراییلی) اسراییل را به ارتکاب نسل کشی متهم کردند. بتسلیم بر الگوی نابودی سیستماتیک (کشتار، آسیب و شرایط نابودکننده) و PHRI بر تخریب عمدی سیستم بهداشت غزه (به عنوان عمل نسل کشی) تمرکز کرد. گزارش ها بر اساس دهه ها مستندسازی، اظهارات مقامات و شواهد میدانی، خواستار توقف حمایت غربی از اسراییل شد.

6. انجمن بین المللی محققان نسل کشی (International Association of Genocide Scholars - IAGS)

- تاریخ گزارش: سپتامبر 2025

- جزییات: این انجمن 500 نفری (بزرگ ترین گروه متخصصان نسل کشی) با 86درصد آرا، قطعنامه ای تصویب کرد که اقدامات اسراییل را مطابق تعریف قانونی نسل کشی دانست، با تمرکز بر کشتار، قحطی، محاصره و نابودی زیرساخت ها. IAGS خواستار توقف فوری اعمال نسل کشی شد.

7. کمیته ویژه سازمان ملل برای تحقیق در مورد اعمال اسراییل (UN Special Committee to Investigate Israeli Practices)

- تاریخ گزارش: نوامبر 2024

- جزییات: این کمیته جنگ اسراییل را مطابق با ویژگی های نسل کشی توصیف کرد، با تمرکز بر قحطی به عنوان سلاح، تلفات غیرنظامیان و انسداد کمک ها.

8. گزارشگر ویژه سازمان ملل در امور حقوق بشر فلسطین (Francesca Albanese)

- تاریخ گزارش: مارس 2024 (و تأییدهای بعدی)

- جزییات: آلبانیز در گزارش آناتومی یک نسل کشی ، اسراییل را به ارتکاب سه عمل نسل کشی متهم کرد و شواهد کافی برای باور به نسل کشی را تأیید کرد.

9. شبکه دانشگاهی حقوق بشر (University Network for Human Rights)

- تاریخ گزارش: می 2024

- جزییات: کنسرسیومی از مراکز حقوق بشر دانشگاهی (از جمله دانشگاه بوستون)، اسراییل را به اعمال نسل کشی متهم کرد، با تمرکز بر کشتار بیش از 34.000 نفر و آسیب به 78.000 نفر تا می 2024، و خواستار توقف کمک ها شد.

سازمان های دیگری که به طور غیرمستقیم یا در بیانیه های مشترک موارد بالا را تأیید کرده اند. مانند:

- مرکز اروپایی برای حقوق و انسانی (European Center for Constitutional and Human Rights) که دسامبر 2024، استدلال قانونی برای نسل کشی ارایه داد و بیش از 20 سازمان امدادی (مانند Save the Children، CARE International، Islamic Relief) که در سپتامبر 2025، بیانیه مشترک برای توقف نسل کشی صادر کردند. همچنین فدراسیون بین المللی حقوق بشر (FIDH) و الحق (Al-Haq) که گزارش های قبلی در مورد اعمال نسل کشی در جنگ های غزه را تأیید کردند.

اما اسراییل این اتهام ها را رد کرده و آن ها را تحریف شده می خواند! در واقع اگر چه اجماع رو به رشد کارشناسان نشان دهنده فشار بین المللی برای توقف جنگ و مسوولیت پذیری است، اما گویی تلاش ها و حتی اعلام دیرهنگام به رسمیت شناختن کشور فلسطین توسط برخی کشورهای غربی تحت تاثیر فشار افکار عمومی، فقط بر شدت جنایات رژیم صهیونیستی افزوده است.

این رژیم جنایتکار، صلح بین الملل را از طریق نقض منشور ملل متحد و منشور حقوق بشر و کنوانسیون های ژنو و تمام قوانین به تمسخر گرفته و با وقاحت کامل طی سه ماه گذشته به بیش از 10 کشور حمله نظامی کرده است؛ آن هم بدون پیگرد و پاسخگویی. در این میان، پاسخ های بازدارنده از سوی ایران و یمن بوده و بقیه با همدستی و کمک یا سکوت و حداکثر محکومیت لفظی بر شدت جنایات رژیم اشغالگر افزوده اند.

در کمال حیرت این هفته مشاهده کردیم که برای ششمین بار امریکا قطعنامه شورای امنیت برای آتش بس در غزه را وتو کرد. این وتو تایید این واقعیت است که در نظم کنونی جهان و شیوه کنونی مدیریت عرصه بین المللی، امیدی برای صلح به چشم نمی خورد.

با نگاهی امیدوارانه اما امروز شعله ای که توسط دولت ها گرم نشد، به دست میلیون ها انسان بیدار در اقصی نقاط جهان پدیدار است. حرکت بیش از پنجاه کشتی نجات بخش کمک های بشردوستانه از 44 کشور به سوی غزه، کورسوی امیدی را برای انسان های آزاده نمایش می دهد. از اکتبر 2023 (شروع تشدید درگیری ها در غزه) تا سپتامبر 2025، راهپیمایی ها و تظاهرات حمایت از فلسطین در سراسر جهان به طور گسترده ای افزایش یافته است.

آمار دقیق شمارش همه رویدادها دشوار است، زیرا بسیاری از تظاهرات کوچک یا محلی گزارش داده نمی شود. اما بر اساس داده های معتبر از سازمان هایی مانند ACLED (Armed Conflict Location & Event Data Project)، Crowd Counting Consortium (CCC) وابسته به دانشگاه هاروارد و گزارش های تحلیلی دیگر می توان برآورد کرد:

- در سطح جهانی: در سه هفته اول پس از 7 اکتبر 2023، حدود 4.200 رویداد تظاهراتی مرتبط با درگیری (عمدتا حمایت از فلسطین) در حدود 100 کشور و قلمرو ثبت شده است. این تنها 38 درصد از کل تظاهرات جهانی در آن دوره را تشکیل می داد. با ادامه درگیری ها تا اکتبر 2024، موج تظاهرات در خاورمیانه، امریکای شمالی، اروپا و شمال آفریقا افزایش یافت و به هزاران رویداد رسید.

تا ژوئن 2024، CCC بیش از 12.400 تظاهرات پرو-فلسطین تنها در ایالات متحده ثبت کرده است. با توجه به ادامه تظاهرات در سال 2025 (مانند راهپیمایی های Nakba در می 2025 و تظاهرات سالگرد در اکتبر 2024)، تخمین کلی برای کل جهان بیش از 50.000 رویداد (شامل راهپیمایی ها، تجمعات، بست نشینی ها و vigils) است. این شامل رویدادهای کوچک روزانه در شهرهای مختلف می شود، اما تمرکز اصلی بر رویدادهای بزرگ بوده که صدها هزار یا میلیون ها شرکت کننده داشته اند (مانند 300.000 نفر در لندن در نوامبر 2023).

- بیش از 94درصد این تظاهرات مسالمت آمیز بوده است.

- تظاهرات در بیش از 100 کشور برگزار شده که اغلب بر تقاضای آتش بس، پایان اشغال، توقف حمایت نظامی از اسراییل و ارسال کمک های بشردوستانه تمرکز داشته اند.

اکنون گسترش این راهپیمایی ها و گسترش تحریم ها علیه فروش اسلحه و حمایت مالی از اسراییل همچنان نشان از زنده بودن جوامع و روشن ماندن شعله صلح در تاریکی های زمانه دارد؛ صدای وجدان های بیدار علیه جنایت و نسل کشی، سکوت را در شب تاریک مدعیان دروغین صلح و حقوق بشر در قرن 21 شکسته است. با این حال باید در روز جهانی صلح بر سرنوشت این واژه گریست.