فرارو- در شامگاه 15 سپتامبر، ارتش اسراییل عملیات گسترده و از پیش اعلام نشده خود را علیه شهر غزه آغاز کرد. صبح روز بعد، نخست وزیر بنیامین نتانیاهو این حمله را لحظه ای سرنوشت ساز برای اسراییل خواند.

به نقل از نشریه اکونومیست، تحت پوشش بمباران های هوایی و آتش توپخانه، دو لشکر ارتش به سمت مرکز شهر پیشروی کردند، در حالی که دو لشکر دیگر در حالت آماده باش باقی مانده اند. ارتش اکنون سه طرف شهر را در محاصره دارد و تنها راه خروج به سمت جاده ساحلی مدیترانه باز گذاشته شده تا غیرنظامیان بتوانند به جنوب بگریزند.

با این وجود ، بیشتر مردم شهر تصمیم گرفته اند بمانند؛ تصمیمی که آن ها را در برابر فصلی تازه از خشونت جنگی قرار می دهد؛ جنگی که نزدیک به دو سال است ادامه دارد. اسراییل از مردم خواسته به مناطق انسانی در نقطه جنوبی غزه بروند، اما تنها بین 200 تا 350 هزار نفر جابه جا شده اند و حدود 600 هزار نفر همچنان در شهر باقی مانده اند. بسیاری بارها خانه های خود را از دست داده اند و توان مالی برای کوچ دوباره ندارند. در دیرالبلح، شهری در 15 کیلومتری جنوب، یک چادر ساده که بهای واقعی اش 150 شِکِل (45 دلار) است، اکنون تا 20 برابر قیمت فروخته می شود. هشام، کارمند پیشین دولت که در میان صدای انفجارها همچنان در غزه مانده، می گوید: حتی اگر بروی، نمی دانی فردا آنجا هم منطقه خصمانه اعلام می شود یا نه.

این صحنه یادآور نخستین تهاجم بزرگ اسراییل به غزه است؛ همان زمان که تانک ها و ستون های زرهی شهر را ویران کردند و رهبران اسراییل وعده نابودی حماس دادند. از آن روز تاکنون دست کم 64 هزار نفر از مردم غزه عمدتاً غیرنظامیان کشته شده اند و تقریباً همه فرماندهان حماس نیز از میان رفته اند. در عین حال، بیشتر ساختمان های نوار غزه ویران یا تخریب شده و سازمان های امدادرسان بین المللی هشدار می دهند که جمعیت این منطقه با بحران گرسنگی دست وپنجه نرم می کند.

در اسراییل نیز حال وهوا تغییر کرده است. حدود دو سال پیش، زمانی که ارتش این کشور به غزه یورش برد، جامعه تقریباً یکصدا از آن حمایت کرد؛ چرا که حمله حماس جان نزدیک به 1200 نفر را گرفته و 250 نفر را به گروگان برده بود. اما امروز اوضاع متفاوت است: حماس به شدت تضعیف شده و نظرسنجی ها نشان می دهد بیش از 70 درصد اسراییلی ها ادامه جنگ را نمی خواهند و آتش بس را ترجیح می دهند. این نگاه حتی در سطوح بالای ارتش نیز بازتاب یافته است.

ژنرال ایال زمیر، رییس ستاد ارتش اسراییل، بارها به کابینه هشدار داده که وارد آوردن ضربه نهایی به حماس ممکن است سال ها طول بکشد، آن هم در حالی که این گروه اکنون به جنگ چریکی روی آورده و در شبکه ای از صدها کیلومتر تونل پنهان شده است. او تأکید کرده حمله به غزه جان حدود 20 گروگان زنده را به خطر می اندازد و از آتش بسی حمایت می کند که می تواند آزادی آنان را تضمین کند. بنا به برآوردهای اطلاعاتی اسراییل، تنها 3000 نفر از نیروهای حماس برای اجرای کمین در غزه باقی مانده اند و حدود 20 هزار نفر دیگر عقب نشینی کرده اند؛ موضوعی که منطق عملیات اسراییل را زیر سؤال می برد.

اختلاف میان ارتش اسراییل و رهبران سیاسی این کشور تازگی ندارد؛ اما تفاوت امروز در این است که این بار، برخلاف گذشته، نتانیاهو است که بر ادامه جنگ اصرار دارد. نخست وزیر که بقای سیاسی اش به ائتلاف شکننده با متحدان افراطی راست وابسته است، با فشار آن ها برای اشغال دائمی و اسکان مجدد غزه روبه روست. همزمان، او بیم دارد که بابت نادیده گرفتن تهدید حماس در سال های گذشته مورد بازخواست قرار گیرد؛ از این رو ادامه جنگ برای او مسئله ای حیاتی شده است.

این تشدید درگیری ها درست زمانی رخ می دهد که شورای حقوق بشر سازمان ملل گزارشی منتشر کرده و اسراییل را به نسل کشی در غزه متهم کرده است. اسراییل این اتهام را قویاً رد کرده، اما نگران واکنش متحدان غربی است. فرانسه، بریتانیا و چند کشور دیگر در آستانه به رسمیت شناختن کشور فلسطین قرار دارند و اتحادیه اروپا نیز، به عنوان بزرگ ترین شریک تجاری اسراییل هشدار داده ممکن است روابط اقتصادی خود را بازبینی کند.

با این وجود، واشنگتن همچنان حامی اصلی اسراییل باقی مانده است. دونالد ترامپ در نخستین ساعات آغاز عملیات با انتشار پیامی تند خطاب به حماس نوشت: همه شرط ها باطل است. گروگان ها را همین حالا آزاد کنید! کمی پیش تر، مارکو روبیو، وزیرخارجه آمریکا در اورشلیم گفته بود: آینده ای بهتر برای غزه تنها زمانی ممکن است که حماس از میان برود. اما حتی این حمایت آمریکا نیز شکننده به نظر می رسد. منابع دیپلماتیک اسراییل می گویند ترامپ را متقاعد کرده اند که حمله به غزه آخرین ضربه به حماس خواهد بود. اگر چنین وعده ای محقق نشود که تقریباً قطعی به نظر می رسد انتظار می رود رییس جمهور آمریکا تل آویو را به پذیرش آتش بس وادار کند. به این ترتیب، به جای تحقق پیروزی وعده داده شده، این عملیات احتمالاً تنها به تشدید رنج فلسطینی ها و انزوای بیشتر اسراییل منجر خواهد شد.