هر سال، موعد سفر رؤسای جمهور ایران به نیویورک که می رسد، یک انتظار غیررسمی و یک بحث قدیمی دوباره زنده می شود. بحث تکراری احتمال دیدار رییس جمهور ایران و آمریکا و اینکه این سفر چه فایده ای برای کشور دارد؟

به گزارش سازندگی، صادق زیباکلام، فعال سیاسی،این سفرها را بی نتیجه می داند و بی پرده می گوید که دلیل اصلی بی ثمر بودن این سفرها، نگرانی رؤسای جمهور از واکنش تندروهاست. او معتقد است آن ها به جای تمرکز بر منافع ملی، بیشتر به این فکر می کنند که بعد از بازگشت، انقلابی ها و رادیکال ها برایشان کف بزنند.

زیباکلام توضیح می دهد که در همه دولت ها، از گذشته تا امروز، سخنرانی ها در سازمان ملل تقریبا یکسان بوده و پیش بینی می کند که سخنرانی مسعود پزشکیان هم همین خط را دنبال کند و البته بخش هایی هم به مذاکرات اخیر و وضعیت اسراییل اختصاص یابد. اما نتیجه به گفته او، فرقی با قبل ندارد: هیچ کدامشان گره ای از مشکلات سیاست خارجی ایران باز نکرده اند .

اما داغ ترین موضوع، احتمال دیدار رییس جمهور ایران با رییس جمهور آمریکاست. زیباکلام یادآوری می کند که در تاریخ جمهوری اسلامی هیچ رییس جمهوری، شهامت چنین دیداری را نداشته است.

او می گوید چنین دیداری سد بزرگی را می شکند و آغاز پایان دشمنی 46ساله ایران و آمریکا خواهد بود. زیباکلام همچنین به فرصت های دیگر سفر اشاره می کند مثل امکان استفاده از تریبون برای نشان دادن آمادگی ایران در همکاری با آژانس و اروپا یا ارسال پیامی مثبت به جامعه جهانی.

حتی می گوید همین احتمال دیدار دوستانه با آمریکا می تواند، نگرانی اسراییل را بیشتر کند. او تأکید می کند که رمز تفاوت سفر امسال با همه سفرهای گذشته فقط یک چیز است: رییس جمهور باید جسارت داشته باشد و به جای راضی نگه داشتن تندروها، سخنانش را بر اساس منافع ملی کشور بگوید .

به نظر شما مشکل اصلی رؤسای جمهور ایران در سفر سالانه به نیویورک چیست؟

مهم ترین گرفتاری و مشکل همه رؤسای جمهور ایران این بوده که وقتی به نیویورک می روند به جای اینکه تمرکزشان روی منافع ملی باشد، یا تلاش کنند تنش ها را کاهش بدهند و چیزی بگویند که واقعا به نفع کشور باشد، تمام حواسشان به این است که طوری صحبت کنند که وقتی برگشتند، انقلابیون و تندروها برایشان دست بزنند و بگویند: آفرین، باریکلا! برایشان مهم نیست این حرف ها چه کمکی به حل مشکلات می کند؛ فقط دنبال رضایت همان رادیکال ها هستند.

با این حال، دستاورد سفرهای قبلی و سخنرانی رؤسای جمهور سابق در سازمان ملل چه بوده و چه مشکلی از سیاست خارجی ایران حل کرده؟

هیچی. این بار هم آقای پزشکیان درست مثل بقیه سخنرانی می کند و همان حرف های همیشگی را می زند که ایران هیچ وقت جنگ طلب نبوده، همه اقدامات ما در چارچوب قوانین بین المللی بوده، ما خواهان ثبات منطقه ایم، به همسایه ها احترام گذاشته ایم، قصد دخالت در کشورهای دیگر را نداریم و اجازه دخالت هم به دیگران نمی دهیم.

درباره فعالیت های هسته ای هم می گوید همه چیز صلح آمیز است و تجهیزات دفاعی فقط برای حفاظت از کشور ساخته شده اند. بخشی از حرف هایش هم مربوط به مذاکرات اخیر می شود و می گوید با حسن نیت وارد شدیم و انتظار حمله نداشتیم. درباره اسراییل هم صحبت خواهد کرد اما نه درباره راه حل دو دولتی. بعد هم به ایران برمی گردد.

درباره دیدار احتمالی پزشکیان با ترامپ چه فکر می کنید؟ فکر می کنید احتمال چنین دیداری وجود دارد؟

راستش در جمهوری اسلامی هیچ رییس جمهوری شهامت این را نداشته که برای منافع ملی مستقیم با رییس جمهور آمریکا ملاقات کند. همه ما به یاد داریم، حضور همزمان خاتمی و کلینتون در سازمان ملل چه حواشی داشت یا روحانی که فقط یک مکالمه کوتاه تلفنی با اوباما داشت و تندروها چه هجمه ای علیه او به راه انداختند. بنابراین احتمال دیدار مستقیم تقریبا صفر است.

این انتظار برای دیدار بیشتر ساخته سیاسیون است یا واقعا مردم هم چنین خواسته ای دارند؟

اگر همین امروز در میدان انقلاب نظرسنجی کنید، مطمئن باشید بالای 80.90 درصد مردم می گویند بله، رییس جمهور باید با ترامپ دیدار کند تا این دشمنی 46ساله با آمریکا تمام شود. چنین دیداری یک سد بزرگ را می شکند و می تواند، آغاز پایان این دشمنی بیهوده باشد.

و اگر چنین دیداری انجام شود به نتیجه مطلوب منتهی خواهد شد؟

به هر حال یک سد بزرگ می شکند، یک مانع تاریخی برداشته می شود. همین خودش یعنی آغاز پایان دشمنی بی هدف با آمریکاست.

اما تجربه تاریخی نشان داده که برای چنین دیداری باید نظر مقامات ارشد نظام هم مثبت باشد. پس چرا هر سال بحثش دوباره مطرح می شود؟

چون این بحث در واقع یک آرزوست، یک امید، یک روزنه کوچک در انتهای تونل. همیشه این سؤال پیش می آید که چه می شد اگر رییس جمهور ایران با آمریکا ملاقات می کرد؟ شاید دری باز می شد شاید این دشمنی کور تمام می شد. همین امید باعث می شود هر سال دوباره مطرح شود.

این سفر قبل از اجرای اسنپ بک انجام خواهد شد. به نظر شما این سفر می تواند، فرصتی برای ایران باشد تا جلوی اجرای اسنپ بک را بگیرد؟

بله، ایران می تواند تا حدودی از این فرصت استفاده کند حتی اگر تأثیر آن روی آمریکا محدود باشد. رییس جمهور می تواند رسما اعلام کند که آماده هرگونه تفاهم و همکاری با آژانس و کشورهای اروپایی در زمینه فعالیت های هسته ای صلح آمیز است و موضعی محکم و بدون اما و اگر در این زمینه اتخاذ کند.

برخی معتقدند که دیدار احتمالی ایران و آمریکا می تواند روی توقف مکانیسم ماشه اثر بگذارد. آیا ترامپ می تواند اروپایی ها را منصرف کند؟

قطعا بی تأثیر نیست. گرچه کشورهای اروپایی با ترامپ مشکلاتی دارند ولی نباید فراموش کنیم که اگر دیدار دوستانه ای بین ایران و آمریکا برای اولین بار بعد از 47 سال اتفاق بیفتد حتی فراتر از مساله مکانیسم ماشه، تأثیرات زیادی خواهد داشت. همین احتمال بهبود روابط ایران و آمریکا، کابوس نتانیاهوست. نتانیاهو، تندروهای اسراییل، فرماندهان نظامی و دولت دست راستی آن اصلا نمی خواهند، ایران و آمریکا تنش زدایی کنند و اتفاقا برایشان مطلوب این است که دشمنی بیشتر هم شود.

برای اینکه این سفر متفاوت باشد و دستاوردی داشته باشد، رییس جمهور باید چه کند؟

رؤسای جمهور ایران همیشه فکر کرده اند باید طوری صحبت کنند که در ایران خوشایند تندروها باشد تا آن ها بهانه حمله پیدا نکنند. ولی اگر پزشکیان می خواهد، سفرش فرق داشته باشدباید جسارت به خرج بدهد و در جهت منافع ملی حرف بزند نه صرفا برای رضایت تندروها.