شاید روزی به هر دلیلی در یکی از بانک ها حساب باز کرده باشید اما سالهاست که دیگر به سراغ آن نمی روید و راکد شده است؛ این داستان میلیون ها حساب بانکی از یاد رفته است که حالا رقم آن به 650 میلیون فقره رسیده که پنج برابر میانگین جهانی بابت سرانه حساب های بانکی است.

به گزارش ایرنا، بسیاری از افراد نمی دانند که چند حساب در بانک های مختلف دارند؛ همین موضوع باعث شده که بحث پولشویی و معضل حساب های اجاره ای برای فرار مالیاتی و یا انجام فعالیت های اقتصادی غیرقانونی و حتی تبادل پول برای انجام اقدامات خلاف امنیت ملی از سوی دستگاه های ناظر مطرح شود؛ برای حل بخشی از این معضل راه اندازی سامانه ای در دستور کار قرار گرفته تا درخواست های مردم برای بستن حساب های مازاد خود را مدیریت کند.

واقعیت این است که یکی بسترهای مهم پولشویی، حساب های بلاتکلیفی هستند که در اختیار مردم قرار دارند؛ البته بیشتر افراد درباره وجود چنین حساب هایی یا اطلاع ندارند یعنی افتتاح آنها را فراموش کرده اند یا اینکه بدون گردشی در کشوی میزها قرار گرفته و هیچ فعالیتی با آنها صورت نمی گیرد.

براساس آمار بانک مرکزی مجموع تعداد حساب های ایرانیان در بانک های مختلف به حدود 650 میلیون فقره می رسد یعنی هر فرد ایرانی بالای 18 سال، به طور متوسط 9 حساب بانکی دارد در حالی که این شاخص در دنیا بین 1.5 تا 2 حساب است و بیشتر مردم جهان فعالیت های بانکی خود را با دو حساب انجام می دهند.

موضوع بستن حساب های غیرفعال و راکد سالهاست که مورد تاکید بانک مرکزی و نهادهای ناظر در حوزه پولشویی و فرار مالیاتی قرار دارد زیرا همانگونه که گفته شد، 650 میلیون حساب بانکی سپرده غیربسته شده برای افراد بالای 18 سال در کشور وجود دارد که قریب به اتفاق این حساب ها از سوی عموم مردم استفاده نمی شود؛ از این رو بانک مرکزی قصد دارد این تعداد را در دو سال آینده به 350 میلیون کاهش دهد و در مرحله بعد به دنبال رسیدن به میانگین جهانی یعنی حداکثر دو حساب برای هر فرد است.

مطالعات مراکز تحقیقی بانکی نیز در این زمینه نشان می دهد که بیشتر مردم از 2 یا حداکثر 3 حساب خود استفاده می کنند و بقیه حساب های آنها بدون استفاده است؛ حتی ممکن است مانده ای در این حساب ها وجود داشته باشد که متاسفانه دور از دسترس صاحبان این حساب ها قرار دارد و افراد نمی توانند از آن استفاده کنند. به همین دلیل اگر بخواهند درخواستی از بانک داشته باشند تا آن حساب را ببندند، شاید به دلایلی چون بُعد مسافت، مشغله کاری و ....، امکان مراجعه حضوری به شعب بانک را نداشته و به همین دلیل این مسئله باعث شده تعداد حساب های سپرده زیاد شود.

سوءاستفاده احتمالی از این حساب ها سبب شده تا مراجع قضایی درخواست ساماندهی حساب های بانکی را داشته باشند زیرا در مواردی به دلیل بی اطلاعی، غفلت و یا دلایل انسان دوستانه، اشخاص حساب خود را در اختیار دیگران اعم از سایر هموطنان و یا اتباع غیرمجاز خارجی قرار داده اند که باعث بروز مشکلات قانونی و قضایی شده است.

مشکلات پیش آمده ناشی از حساب های اجاره ای، بانک مرکزی را بر آن داشته در آینده نزدیک، یک درگاه اینترنتی ایجاد کند تا مردم بتوانند تمامی حساب های سپرده خود را در همه حالت ها، چه مسدود، بسته و یا فعال را از ابتدای بازگشایی مشاهده کنند و حسابی را که احساس می کنند به آن نیازی ندارند، ببندند.

در صورت راه اندازی این سامانه افراد می توانند با ارسال دستور مسدودی حساب از طریق این سامانه به بانک مرکزی، درخواست بستن آن حساب را کنند. بانک مرکزی نیز دستورها را جمع کرده و به بانک های مذکور اعلام می کند و اگر مانعی برای بستن حساب وجود داشته باشد، آن مانع را بررسی کرده و با ارسال پیامک به صاحب حساب، اعلام می کند که مانع چیست تا فرد بتواند اقدام به برداشتن آن مانع کند؛ از جمله دلایلی که می تواند مانع بستن حساب شود، دستور توقیف قضایی و یا اتصال حساب به دسته چکی باشد که هنوز به بانک تحویل داده نشده است.

البته این موانع بسیار محدود هستند و عمده حساب ها قابلیت بسته شدن را دارند، ولی باید درخواست بستن از طریق خود افراد صورت گیرد، بنابراین از طریق در این درگاه درخواست ها جمع شده و برای بانک های مذکور ارسال می شود. بانک مربوطه نیز مانده حساب را به شماره فرد که در زمان ثبت درخواست به بانک مرکزی اعلام کرده، با پیامک می فرستد و سپس فرآیند واریز وجه به شماره حساب اعلامی از سوی فرد انجام می گیرد و سپس حساب فرد درخواست کننده بطور کامل بسته می شود.

بر همین اساس حساب هایی که بسته شده امکان فعالیت ندارد و فقط تاریخچه ای درباره آن حساب باقی می ماند که این حساب روزی فعال بوده و گردش داشته است.

نکته دیگری که درباره ساماندهی حساب های بانکی وجود دارد، این است که برخی از بانک ها متاسفانه اقدام به مسدودی حساب می کنند نه بستن آن؛ یعنی آن حساب را نمی بندند، ولی اگر فرد صاحب حساب درخواست بستن حساب را داشته باشد باید آن حساب بطور کامل بسته شود نه اینکه مسدودی حساب صورت گیرد و بانک مرکزی قصد دارد حساب ها ببندد تا مشکلی برای افراد ایجاد نشود.

بیشتر مردم نیز وقتی به بانک ها مراجعه می کنند، درخواست بستن حساب را دارند اما بانک ها حساب ها را مسدود می کنند، به همین دلیل مردم فکر می کنند که شاید 3 تا 4 حساب بیشتر ندارد، اما وقتی اطلاعات حساب های آنها منتشر می شود، می فهمند که تعداد حساب های بیشتری در تملک آنها قرار دارد.

نباید از این نکته غافل شد که بسیاری از مردم از خاطر برده اند که چنین حساب هایی دارند؛ زیرا گاهی ممکن است برای ضمانت وام افراد دیگر مجبور به بازگشایی آن شده اند و فراموش کردند که پیش از این چنین حسابی داشته اند یا اینکه دیگر احتیاجی به آن ندارند.

ساماندهی حساب های بانکی می تواند موضوع حساب های اجاره ای را که بستری برای پولشویی و اقدامات خلاف قانون است، تعیین تکلیف کند. یعنی اگر فردی یک حساب بانکی را اجاره کند، فرد اجاره دهنده هر زمان می تواند تصمیم بگیرد که آن حساب را ببندد و در هر لحظه این اقدام را انجام می دهد، مانده آن را به حساب دیگری منتقل کند.

این کار سبب می شود تا فرد اجاره کننده نیز درباره اجاره کردن حساب افراد دیگر با احتیاط رفتار کند و آن حساب ها قابل ردیابی خواهد بود.

همزمان با برنامه وزارت کشور نیز با توجه به اینکه این روزها درحال ساماندهی اتباع خارجی در کشور است، می تواند با همکاری بانک مرکزی به اتباعی که بصورت قانونی در کشور حضور دارند، مجوز افتتاح حساب بدهد تا این افراد بتوانند با نام و حساب خود رفتارهای مالی داشته باشند و بانک مرکزی نیز از طریق آن بر فرآیندهای مالی آنها نظارت کند تا دیگر نیازی به اجاره حساب ها از افراد مختلف ایرانی نباشد.

البته بانک مرکزی باید تمامی جوانب این اقدام از جمله آموزش و گزارش های دوره را به مردم اطلاع رسانی و مدنظر قرار دهد تا هیچ اشکالی برای ملت ایران ایجاد نشود و حتی آنهایی که دسترسی به اینترنت ندارند یا بی سواد هستند نیز در اجرای این تصمیم صدمه نبینند و بانک مرکزی نیز به بهترین صورت این اقدام را انجام دهد.