جوک ها و لبنیات با هم رابطه عکس دارند. درباره تاریخ انقضا حرف می زنم؛ هرچقدر زمان جلوتر رفت، جوک ها تاریخ انقضایشان کوتاه و کوتاه تر شد اما لبنیات تاریخ انقضایشان بیشتر و بیشتر. از این حیث آدم ها به جوک ها شبیه ترند تا ماست و دوغ.

به گزارش فرهیختگان، حتماً این جوک را که زمانی بامزه بود شنیده اید؛ یکی زمین خورد، واسه این که ضایع نشه، تا دم در خونه شون سینه خیز رفت این جوک زمانی بامزه بود اما حالا دیگر یک جمله خنده دار نیست. در عوض، تغییر ماهیت داده. بدل به یک قاعده شده که خیلی ها بر اساس آن زندگی می کنند.

همان هایی که بنا بر مصلحت روزگار، خودشان را زدند زمین و سینه خیز تا ونکوور، لندن و لس آنجلس رفتند و هنوز هم برای نشان دادن علائم حیاتی گاهی فرایند سینه خیزشان را تا دورهمی های بازنشستگان برلین ادامه می دهند. خب مقدمه چینی به نظر کافی است، برویم سر اصل مطلب؛ همه چیز از 23 شهریور 1401 آغاز شد. همین سه سال قبل.

سال 1401 میزان علاقه به انجام کنش سیاسی در بین هنرمندان بالا گرفت. هرکس بنا بر یک منطقی به سمت انجام کنش سیاسی رفت که بنا بر شرایط زمان منطقی هم به نظر می رسید. به ماه نکشید که بسیاری از سلبریتی ها با کنار هم گذاشتن اتفاقات رفتن را بر ماندن ترجیح دادند و برای این ترجیح توجیهاتی هم داشتند. گزاره ساده شان این بود که جمهوری اسلامی می رود و در جهان پس از این ها باید بچسبیم به آن ها که آینده از آن ما باشد. فرخ نژاد، احسان کرمی، اشکان خطیبی، فرزین صابونی و برزو ارجمند آن هایی بودند که کنشگری سیاسی شان را لول آپ کردند و برای ادامه فعالیت های سیاسی شان رفتن را بر ماندن ترجیح دادند. حالا که از این کنش سیاسی سه سالی گذشته بد نیست، نتیجه این فعالیت ها را امروز بررسی کنیم.

وقتی کاغذ مونولوگ را برعکس گرفتی، دیالوگ ها را بلندتر بخوان که مخاطب کور شود. این تک جمله شرح است. یک شرح مجمل بر وضعیت این روزهای فرخ نژاد. شاید فراموش کرده باشیم اما فرخ نژاد روزگاری ستاره ای بود برای خودش و پای ثابت گزارش های مجله فیلم. هر چقدر که از دهه 80 عبور کردیم و فرخ نژاد سنش بالاتر رفت، مسیرش تغییر کرد.

او که روزگاری با عروس آتش ، به رنگ ارغوان و حتی استرداد ، مخاطب کف زدن های اهالی سینما بود، در اواخر دهه 90 مسیر حرکتش رسید به کمدی های درجه چندم و تکه پرانی های جنسی. همه منتظر بودند فرخ نژاد مسیر حرکتش را احیا کند و به بازی برگردد، اما سقوط فرخ نژاد با یک تصمیم تکمیل شد.

26 آذر روزنامه ایران نوشت: حمید فرخ نژاد تا همین چند روز قبل سر صحنه سریال سقوط به کارگردانی سجاد پهلوان زاده بود و آن را تمام کرد و دستمزدش را که تمام و کمال گرفت بار سفرش را بست.

فرخ نژاد درست منتظر ماند تا پولش از سقوط در حساب بنشیند و بعد چمدان را ببندد که در دیار غربت دستش خالی نباشد. او در همان ماه های اول حضور در آن ور آب به همراه چند تن دیگر از بازیگران سعی کرد تئاتری روی صحنه ببرد که باعدم اقبال از سمت خارج نشین ها مواجه شد. وقتی تئاتر و هنر تاب این سطح از کنشگری را نیاورد، تاکتیک تغییر کرد و فرخ نژاد مستقیماً کارشناس سیاسی شد و از هنرمند معترض روی صندلی هنرمند سلطنت طلب نشست.

هر قدر ماه ها بیشتر از شهریور 1401 فاصله گرفتند، فرخ نژاد بیشتر از فعالیت حرفه ای فاصله گرفت و مجبور شد برای گذران زندگی به منابع مالی پهلویستی متصل شود. البته این تغییر پارادایم نتیجه اش کمکی به فرخ نژاد نکرد و در نهایت مجبور شد همان تئاترهایی که روزهای آغاز حضورش در خارج از کشور بازی می کرد را در دورهمی های سیاسی برلین بازی کند و بشود پای ثابت گفت وگوی اینترنشنال.

نتیجه فعالیت های سه ساله فرخ نژاد به عنوان کارشناس ثابت اینترنشنال و سلبریتی دورهمی های طرفداران پهلوی، شد منفوریت 67 درصد فرخ نژاد در ایکس، شد بازیگری که وقتی در ایران بود، حضورش در فیلم ها عامل اصلی فروش به حساب می آمد.

احسان کرمی وقتی در ایران بود در کم فروغ ترین روزهایش به عنوان یکی از مجری های پرمخاطب رادیو شناخته می شد. کسی که در روزهای اوجش اجرای خنداننده شو را بر عهده گرفت. مجری روزهای دورِ رادیو هفت، شهریور 1401 تغییری جدی در مدل کاری خود داد و اول موهایش را همراه با موج های مجازی از ته تراشید و بعد با پیشنهاد شبکه منوتو مواجه شد.

منوتو که منابع مالی اش محدود و سپس قطع شد، کرمی هم به دنبال روی از فرخ نژاد کارشناس فرهنگی اینترنشنال شد و البته با گذشت زمان، توانست خودش را به مهمانی های خاندان پهلوی نزدیک کند. او از مجری مراسم افتتاحیه جشنواره فجر و چند برنامه پرمخاطب تلویزیون به مجری دورهمی های شهبانو (!) تبدیل شد. حالا کرمی با آنکه یک میلیون فالوور دارد، ویدئوهایش تنها 20 و 30 هزار بازدید می گیرد و رفته رفته فراموش شده است. حالا کرمی شده است مجری ثابت ملکه و تنها پست پین شده اش در اینستاگرام، عکس با مادر شاهزاده خودخوانده است.

اشکان خطیبی روزگاری در کلیپ های تبلیغاتی تلویزیون، در جایگاه رزمنده عملیات استشهادی انجام می داد و در مستند دوربرگردون محمد طادی در اوایل دهه نود از معایب ماهواره سخن می گفت. خطیبی در طول مسیر هنری اش از خوانندگی تا بازیگری و اجرا را تجربه کرد و در پایان دهه نود، فعالیت کاری اش رفته رفته کم شد. خطیبی در اوایل دهه نود موفق عمل می کرد اما به جز داور خنداننده شو و چند تئاتر مطرح دیگر به عنوان یک نام مطرح بر سر زبان ها نماند.

با این حال اتفاقات 1401 او را به این نتیجه رساند که از کشور برود و کارنامه کاری خود را احیا کند اما خطیبی به جز اجرای چند تئاتر نتوانست کاری برای احیای دوران حرفه ای خود انجام بدهد و حالا به یک شخصیت توییتری بدل شده که در مهم ترین اقدامش با چند توییت درباره محسن چاوشی تلاش می کند از فراموش شدن فرار کند.

فرزین صابونی خیلی دیر به تلویزیونی معرفی شد اما خیلی زود درخشان ظاهر شد. او با بازی در تعبیر وارونه یک رؤیا ساخته فریدون جیرانی نقش ماندگاری از یک جوان ساده دل بازی کرد که در دام دسیسه های جاسوس ها و موساد می افتد و در نهایت به دست همان ها کشته می شود. صابونی در اتفاقات 1401 روی موجی که کرمی، فرخ نژاد و دیگران به راه انداختند سوار شد و چند سال اول به عنوان کارشناس اینترنشنال فعالیت کرد اما چون به اندازه فرخ نژاد، کرمی و خطیبی شهرت نداشت، از بازی کنار گذاشته شد و حالا هرچندوقت یک بار با رسانه های خارج نشین فعالیت مشترکی می کند تا زندگی اش بگذرد.

حالا انگار ماجرای تعبیر وارونه برای صابونی تکرار می شود، کسی که گمان می کرد در خارج از کشور می تواند جهشی در کارنامه کاری خود ایجاد کند به فراموشی سپرده شد و حالا اگر شبکه آی فیلم در تکرارهایش تعبیر وارونه را پخش نکند، صابونی هم به فراموشی سپرده می شود.

برزو ارجمند چند سال قبل به برنامه مهران مدیری آمد و مدیری از او پرسید آیا می خواهی مهاجرت کنی؟ ارجمند شروع کرد به گفتن از آلودگی تهران تا رانندگی نکردن مردم بین خطوط. ارجمند هم مانند فرخ نژاد روزهای آخر حضورش به عنوان بازیگر در ایران به افول افتاد. مهم ترین آثاری که بازی کرد به کارگردانی مسعود ده نمکی بود.

ارجمند که روزگاری با کارهای مهران مدیری تلاش داشت خودش را به عنوان یکی از بازیگران اثرگذار خانواده ارجمند جا بیندازد اما افتادن در سیر کارهای ضعیف و تجاری او را به بازیگر درجه دو و سه در اواخر دهه 90 تبدیل کرد. ارجمند در مهم ترین فعالیت های هنری خود در چهارشنبه 19 اردیبهشت و قهوه تلخ بازی های خوبی از خود به جا گذاشت اما در نهایت او هم وارد جریان کارشناسان اینترنشنال شد و اتفاقات شهریور 1401، بالاخره فرصتی شد تا ارجمند مهاجرت کند.

ارجمند هم مسیری که رفت درست با الگوبرداری از کرمی و فرخ نژاد بود. ارجمند حالا در خارج از کشور کلاس های بازیگری به راه انداخته و تلاش دارد سرمایه های ازدست رفته را با راه انداختن کسب وکاری تازه در خارج از ایران جبران کند.

در میان هنرمندانی که در سال 1401 خروج از کشور را بر ماندن ترجیح دادند، فرخ نژاد بیشترین فعالیت را داشته و نتیجه آن حجم از فعالیت نفرت 67 درصدی از او در توییتر شده است. بازیگرانی که با یک تحلیل سیاسی غلط خودشان را بدل به کنشگران سیاسی کردند و خیلی زود از جریان حرفه ای خارج شدند و حالا دیگر کسر شأنشان می آید تعداد مخاطبان تئاترهایشان را اعلام کنند.

گاهی بعضی از جوک ها بدل به سبک زندگی آدم ها می شود. انگار ماجرای آن لطیفه ای که فلانی خورد زمین و تا خانه سینه خیز رفت برای بازیگران مهاجرت کرده در حال تکرار است. بازیگرانی که در این سه سال یا به منابع مالی پهلوی متصل شدند و یا کارنامه کاری شان را فراموش کردند و اجراهای کم و بی مخاطبی را در اروپای غربی، مرکزی و آمریکای شمالی روی صحنه بردند اما هیچ گاه نتوانستند از این زمین خوردن بلند شوند. برخی ها مثل اشکان خطیبی به خوردن داروهای ضد افسردگی روی آوردند و یک عده هم مثل فرخ نژاد به دنبال واریزی از عبری زبان ها افتادند. بله… زندگی بعضی از آدم ها خیلی شبیه به جوک است. جوک هایی که حالا واقعاً خنده دار نیستند.