سیروس پرهام، مترجم، منتقد ادبی، ویراستار، هنرشناس و فرش شناس، موسس ساختمان آرشیو سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران بود که 24 شهریور در 97سالگی از دنیا رفت.

به گزارش ایسنا، امروز چهارشنبه، 26 شهریور، جمعی از چهره های فرهنگی گرد هم آمدند تا او را از این ساختمان به خانه ابدی اش در بهشت سکینه کرج بدرقه کنند.

هرمز همایون پور، کوروش کمالی سروستانی، سیدجمال هادیان، نیکنام حسینی پور، سیدفرید قاسمی، غلامرضا عزیزی، فرهاد طاهری، عمادالدین شیخ الحکمایی و… از حاضران در این مراسم بودند.

در مراسم تشییع پیکر سیروس پرهام، غلامرضا عزیزی، رییس اسبق پژوهشکده مرکز اسناد و کتابخانه ملی، سخنرانی کرد و با ذکر خاطرانی یاد او را گرامی داشت.

او با بیان اینکه پرهام دارای چند شخصیت است و با اشاره به رشته تحصیلی پرهام، دکتری علوم سیاسی، اظهار کرد: ایشان دکتری علوم سیاسی خوانده و شاید شخصیت او به هنرمندان نمی خورد اما استادی بی نظیر در زمینه فرش می شود. این فرد که علوم سیاسی خوانده، برای راه اندازی آرشیو ملی مامور می شود و در کشورهای غربی در این زمینه دوره آموزشی می بیند و اگر امروز ساختمان آرشیو وجود دارد در سایه توجهات این مرد است.

اگر با جامعه ویراستاران بشینید و صحبت کنید، با شخصیت دیگری از پرهام آشنا می شوید و در نقد هم شخصیت دیگری دارد. پرهام مانند علامه های دوره قاجار، چندشخصیتی بود و می توانست کارهای مختلف را با هم و در اوج انجام بدهد.

عزیزی همکاری با پرهام را فرصتی برای آموختن خواند و خاطرنشان کرد: پرهام در تک تک لحظات عاشقانه زندگی می کرد، زمانی که می خواست سندی را ببیند یا بخواند با وسواس و دقت بسیار به آن نگاه می کرد.

او ادامه داد: در سال 1349، سازمان آرشیو با تعداد نیروی بسیار اندک شروع به کار کرد و خود استاد پرهام همراه با استاد افشار برای پیدا کردن مجموعه های سند در خاندان های قدیمی به اقصی نقاط کشور مراجعه می کردند، آن ها مانند کاوشگران گنج شروع به شناسایی و خرید اسناد می کردند.

رییس اسبق پژوهشکده مرکز اسناد و کتابخانه ملی سپس درباره شکل گیری سازمان آرشیو و ماندگاری آن گفت: در سال 1349 راه اندازی این سازمان مصوب شد و عملا در سال 1350 راه افتاد و تا بخواهد پا بگیرد، انقلاب شد و در سال های اولیه انقلاب هم با فراز و نشیب هایی از جمله پاکسازی ادارات همراه بود و بعد هم جنگ.

سازمان اسناد ملی هم سازمان خیلی مشهوری نبود که بتواند آن اتفاقات را به اصطلاح بگذراند. اینکه سازمان هویت مستقلی کسب کرد، همه و همه در اثر تلاش های بود ایشان بود. اینجایی که ما امروز هستیم یکی از برکاتی است که استاد پرهام پایه گذارش بود. بدون هیچ گونه مداهنه، بدون هیچ گونه افزودن کلامی، بدون اینکه بخواهم مبالغه کنم و بدون هیچ گزافی گویی ایشان را پدر آرشیو ملی ایران می دانم.

همچنین کوروش کمالی سروستانی، مدیر دانشنامه فارس و رییس پیشین مرکز اسناد و کتابخانه ملی استان فارس، در گفت وگویی با ایسنا اظهار کرد: سیروس پرهام استادی وارسته و آراسته بود که حدیث حضورش در عرصه علم و فرهنگ و دانش، همگام با زمانه و در پیچ و خم دالان تاریخی عمرش، بر کوی و برزن فرهنگ این سرزمین، پیوند خورده است. طمأنینه حضورش، توأمان با طرح ریزی خلاقانه اش در عرصه علم و دانش، چشم اندازهایی را ترسیم می کرد که ما را به بازنمایی بافت ها و باورهای سنّتی مردمان این سرزمین فرامی خواند و بر این قرار ستایش دانایی، شکوه بخردی و عروج به ماورای زیستنی در تکاپوی معنا، همه رسالتی بود که او را ماندگار می کند.

او افزود: رادمردی اندیشمند که دل بازبسته این مرز و بوم بود، در آثارش، آرمان گذشته را به عصر خود پیوند می زند و همگام با روزگاران، آرزوهای زمانه خود را و مردمانش را به تصویر می کشد؛ از رئالیسم و ضدرئالیسم در ادبیات تا قالی بولوردی ، از دستبافت های عشایری و روستایی فارس تا شاهکارهای فرشبافی فارس ، از ترجمه کتاب هایی که دنیا را تغییر دادند تا ترجمه های دلنشین و روان اشعار والت ویتمن همه و همه شرح دلدادگی او بدین مرز و بوم بود که به گونه ای آشکارا در تار و پود عمرش تنیده است.

کمالی سروستانی در ادامه گفت: پرهام با تکاپویی غریب، انگاره های عینیت یافته در آثارش را کشف نموده، ثبت کرده و تا هماره تاریخ در حافظه جمعی به ودیعه نهاده است. گویی نگاه اندیشمندانه اش بر آن بود تا همگام با زمانه خود، متن و معنا را در تار و پود لحظه ها جاری سازد و بدین سان آثارش، سرایش معنایی می شود که از ذهن کاوشگر و اندیشمندش برخاسته بود.

رییس دانشگاه حافظ اظهار کرد: ذهن اندیشگر استاد سیروس پرهام، توأمان با توجه به رخدادهای محیط پیرامونی، خط سیر حقیقی آثار او را پی می ریزد. آثاری که حکایت از دغدغه های ذهنی دارد که نه تنها دلباخته علم و ادب و هنر است که بیانگر آمال و شیوه فکر و ارزش های فرهنگی مردمان این سرزمین است و از این روی، روزنه ای می شود برای دیدار دیگرباره زیبایی، تمثیل شیدایی و تجلی هر آنچه خیال باطنی است.

خیالی که جان مایه اش برخاسته از نیستان ذات اوست و بدین سان است که در هر بزنگاهی که حضور یافته بود؛ از سنگ سیاه تا دانشکده حقوق دانشگاه تهران، از مؤسسه نوبنیاد فرانکلین تا شورای عالی اداری کشور، از بنیانگذاری و ریاست سازمان اسناد ملی ایران تا عضویت در مرکز اسناد فرهنگی آسیا و تا سرآوری در خلق آثار ماندگار سیری در هنر ایران ، خوش درخشیده است.

این پژوهشگر همچنین گفت: استاد سیروس پرهام به گواهی آثارش، تفکر مانایی فرهنگ اصیل سرزمینش را به دوش می کشید و بدین سیاق، بازتاب سبزینه های اندیشه اش، به شیوایی و زلالی، در جاری نگاشته هایش در بازشناخت انگاره های علمی و بومی این سرزمین جاری و ساری شده است.

ما مردمان این مرز و بوم، امروز در فقدان و اندوه گنجینه ای گرانبار و تکرارناشدنی چونان استاد سیروس پرهام غمگین و مغمومیم، و تا همیشه تاریخ به تکریم او می پردازیم و مفاخرانه بلندای حضور آفاقی اش را ارج می نهیم؛ چرا که او بخشی از روح پرتفاخر شریطه فرهنگی ایران و شیراز بود.