فرارو-ایران با همکاری چین، نیکاراگوئه، روسیه، ونزوئلا و بلاروس در راستای دفاع از تمامیت پیمان منع اشاعه (NPT)، پیش نویس قطعنامه ای را در خصوص ممنوعیت حمله و تهدید به حمله علیه تأسیسات هسته ای تحت پادمان های آژانس بین المللی انرژی اتمی به کنفرانس عمومی آژانس ارائه کرده است. این موضوع با واکنش هایی از سوی ناظران و تحلیلگران عرصه سیاست خارجی همراه شده است.

به گزارش فرارو، در پیش نویس پیشنهادی تصریح شده، همه کشورها از حق غیر قابل سلب برای بهره مندی از انرژی هسته ای برای مقاصد صلح آمیز برخوردار بوده و مستحق تضمین های مؤثر در برابر هرگونه حمله یا تهدید به حمله هستند.

محسن جلیلوند، تحلیلگر ارشد سیاست خارجی، در گفت وگو با فرارو به بررسی این موضوع پرداخته است:

محسن جلیلوند به فرارو گفت: بعید می دانم که قطعنامه ایران و متحدانش تصویب شود. اما اگر هم تصویب شود، باید به این نکته توجه کنیم که اصل کار در آژانس با شورای حکام است. نه این که مجمع عمومی قدرت ندارد اما تصمیم نهایی در شورای حکام گرفته می شود. درست مثل سازمان ملل، که مجمع عمومی و شورای امنیت دارد. نظر من این نیست که مجم عمومی فاقد قدرت است اما تاکید من بر تنظیم سطح انتظاراتمان از نتایج این قطعنامه است. هر بار پرونده ما به شورای حکام رفته، رای علیه ما صادر شده است.

وی افزود: این اقدام یک تکان دیپلماتیک محسوب می شود اما نمی توان گفت حتما می تواند نتیجه درخشان و ویژه ای ثبت کند. اقای عراقچی در بحث توافقنامه درست می گوید و تلاش خود را هم برای ایجاد همکاری با آژانس و عبور از بحران اسنپ بک انجام داده است. ایران نیز تلاش خود را کرده است اما شیوه نامه ای که برای همکاری با آژانس تدوین شده نشان می دهد که نمی توان چندان انتظاری داشت. تصور قدرت های غربی این است که ایران به دنبال خرید وقت است. درواقع آن ها فکر می کنند ایران می خواهد به شیوه ای وقت بگذراند تا زمان اسنپ بک و قطعنامه 2231 منقضی شود.

این تحلیلگر امور بین الملل در ادامه گفت: طبیعیست که طرف غربی نمی خواهد به ایران فرصتی برای عبور از بحران اسنپ بک بدون گرفتن امتیاز بدهد. آن ها می خواهند ابزار یا اهرمی برای فشار در دست داشته باشند. اگر ایران مسیر همکاری با آژانس را بعد از مهلت فعال سازی مکانیسم ماشه مسدود کند، طرف اروپایی بخشی از ابزارهای خود را از دست خواهد داد. آمریکایی ها نیز به همین شیوه برخورد و استدلال می کنند. این جا دو راه حل وجود دارد. یا ایران توافق کند اسنپ بک را به مدت 6 ماه تمدید کند، که بعید می دانم اسراییلی ها چنین اجازه ای بدهند. با توجه به سخنان اخیر مارکو روبیو به احتمال بالای 80 درصد اسنپ بک کاملا اجرا می شود. درست است ایران تلاش هایی برای پیشگیری از این موضوع انجام داده، اما چون آن ها معتقدند ایران به دنبال وقت خریدن بوده است، این تلاش ها، چیز خاصی به دست ایران نمی دهد.

وی افزود: مارکو روبیو درباره برنامه هسته ای ، موشکی ایران سخنانی مطرح کرده که چشم انداز بازی را ایجاد نمی کند. یکی از شروط عضویت در NPT اجازه بازدید مداوم از سایت ها و مراکز هسته ای است. اگر قرار باشد این شرط به هر شکلی نقض شود، شرایط سخت تر می شود. حمله روسیه به اوکراین و حمله اسراییل به قطر برای برخی کشورها، این دیدگاه را ایجاد کرد که برون سپری امنیت ، کار درستی نیست. بلکه باید امنیت توسط هر کشور تامین شود. نمی گویم که لزوما این زاویه دید درست است یا خیر، اما به هر حال این زاویه دید مطرح شد. مدیر کل آژانس نیامده در ایران با ما صحبت کند، بلکه در قاهره با وزیر امور خارجه ما صحبت کرده است. همین موضوع نیز می تواند حاوی یک پیام برای ما باشد. بنابراین همکاری با آژانس، نیازمند تعامل بیشتر و حضور بازرسان و حتی مدیرکل آژانس در ایران است. همه این ها به نفع اسراییل خواهد شد. هرچه این دو، احساس کنند روابط ایران و آژانس مختل است و یا ایران عملا از NPT خارج شده، بهانه های بهتری برای تکرار حمله خواهند داشت. من نمی گویم حمله قریب الوقوع است اما اسراییلی ها به شدت به تکرار حمله علیه ایران علاقه مندند.