شرکت اوپن ای آی که سازنده ChatGPT است برای اولین بار گزارشی از یک مطالعه جامع درباره هویت کاربران و نحوه استفاده آن ها از این ابزار هوش مصنوعی را منتشر کرده است. این گزارش 62 صفحه ای، نمایی بی سابقه از رفتار کاربران چت بات و موضوعات مورد علاقه آن ها در گفتگو با هوش مصنوعی را به تصویر می کشد که با توجه به نقش این چت بات در تحول هوش مصنوعی از اهمیت ویژه ای برخوردار است.

گزارش اوپن ای آی دو نکته مهم را پیرامون کاهش شکاف جنسیتی کاربران و سرعت بیشتر استقبال کاربران در کشورهای با درآمد پایین و متوسط روایت می کند. براساس استفاده از ChatGPT در کشورهای کم درآمد و متوسط در سال گذشته با سرعت بیشتری رشد کرده است و همچنین برخلاف آمار مربوط به اولین ماه های عرضه ChatGPT که نشان می داد اکثریت کاربران (80 درصد) نام های مردانه دارند، سهم کاربرانی که نام های زنانه دارند حالا از نصف هم فراتر رفته است (52 درصد.)

بر اساس این مطالعه، اکثریت کاربران ChatGPT را زنان تشکیل می دهند و بیشتر درخواست هایی که به این سامانه ارسال می شود، جنبه شخصی دارد و نه کاری. علاوه بر این گزارش نشانگر تفاوتی فاحش استفاده در میان کاربران جوان و مسن است به طوری که نزدیک به نیمی از تمام پیام های ارسال به این چت بات را زیر 25 ساله ها ارسال کرده اند.

این مقاله که البته هنوز مورد داوری رسمی مجلات علمی قرار نگرفته است، آمار خود را از تحلیل لاگ بیش از 1.58 میلیون پیام کاربران (حدود 130 هزار کاربر) بین ماه مه 2024 تا ژوئن 2025 می گیرد. اوپن ای آی می گوید ChatGPT اکنون بیش از 700 میلیون کاربر هفتگی فعال دارد و همین امر آن را به یکی از پرمخاطب ترین ابزارهای دیجیتال جهان تبدیل کرده است.

صنعت هوش مصنوعی به طور سنتی مانند بسیاری از حوزه های فناوری، گرایش بیشتری به سمت مردان داشته است و به نظر در ابتدای تولد چت بات نیز شرایطی مشابه را برای کاربران ChatGPT شاهد بودیم اما با گذشت زمان شرایط به کلی تغییر کرده است و داده های جدید نشان می دهد ترکیب کاربران چت جی پی تی بسیار متنوع تر از حد انتظار است.

با اینکه در نخستین موج رشد این محصول در سال های 2022 و 2023، حدود 80 درصد کاربران نام هایی با ماهیت مردانه داشتند. اما این نسبت به مرور تغییر کرده و براساس آمار منتهی به ژوئن 2025، اکنون 52 درصد کاربران این چت بات نام های زنانه دارند.

مطالعه اوپن اِی آی همچنین نشان می دهد که سرعت رشد کاربران در کشورهای در حال توسعه بیش از کشورهای ثروتمند است، هرچند در گزارش به تفکیک جغرافیایی کشورها اشاره ای نشده است.

براساس این گزارش، استفاده شخصی از ChatGPT به طور فزاینده ای جای استفاده های کاری را گرفته است. در ژوئن 2024، نسبت استفاده کاری و غیرکاری (یعنی درخواست هایی که از سوی ChatGPT به عنوان کاری و غیرکاری برآور شده اند) تقریبا برابر بود؛ اما یک سال بعد، یعنی ژوئن 2025، سهم استفاده های غیرکاری به 73 درصد افزایش یافته است.

اوپن اِی آی در این پژوهش بیش از یک میلیون مکالمه را به هفت دسته کلی تقسیم کرده است. بزرگ ترین دسته با سهم 28.3 درصد راهنمایی عملی است که درخواست هایی مانند مشاوره برای انجام کارهای روزمره، کمک در تکالیف درسی و دریافت برنامه های ورزشی را شامل می شود.

در جایگاه دوم، بیشترین استفاده به کمک در نگارش اختصاص می یابد که البته از همان ابتدای معرفی چت بات ها نیز به دلیل تبحر این ابزارها در تقلید از نگارش انسانی، شهرت بسیاری داشت. کاربران بیش از هرچیز از ChatGPT برای ویرایش و نقد متن هایشان استفاده کرده اند و سپس برای نگارش ایمیل ها، پست های شبکه های اجتماعی و متون شخصی.

تولید و ویرایش کدهای کامپیوتری نیز بخشی از استفاده ها را شامل می شود و بر اساس داده های اوپن ای آی، حدود 4.2 درصد از مکالمات به برنامه نویسی مربوط است.

دسته سوم از نظر محبوبیت، جست وجوی اطلاعات است که شباهت زیادی به کارکرد موتورهای جست وجو از جمله گوگل دارد. این بخش از ژوئن 2024 تا ژوئن 2025 رشد پایداری را تجربه کرده است و در اواخر این دوره به دومین کاربری رایج تبدیل شده است (اوپن ای آی با عرضه قابلیت جستجوی ChatGPT در 31 اکتبر 2024 مستقیما وارد رقابت با گوگل شد.)

این موضوع پیامدهای مهمی را براس اقتصاد آنلاین مبتنی بر صفحات وب به دنبال دارد، چرا که الگوی سنتی مراجعه کاربران به گوگل برای یافتن اخبار، دستور پخت یا اطلاعات عمومی نیز به نظر درحال تغییر است و همچنین گوگل نیز با عرضه قابلیت AI Overviews تا حد زیادی کاربران را از مراجعه به وبسایت ها بی نیاز کرده است. گوگل خودش نیز سالانه 55 میلیارد دلار از تبلیغات جست وجو درآمد دارد و هرگونه تغییر در رفتار کاربران تهدیدی جدی برای مدل تجاری آن به حساب می آید.

با این حال هنوز سهم جستجوهای مربوط به خرید محصول در ChatGPT محدود کرده است و بخش کوچکی از درخواست های مربوط به بخش جستجوی اطلاعات (حدود 2.1 درصد) به محصولات قابل خریداری مربوط می شود. این موضوع شاید زمینه ساز فرصت های تجاری تازه ای برای اوپن ای آی باشد و به تحولاتی همچون نمایش تبلیغات یا همکاری با خرده فروشان آنلاین منجر شود.

گزارش اوپن ای آی نشان می دهد که بخش کوچکی از مکالمات کاربران به روابط عاطفی و احساسی با هوش مصنوعی اختصاص دارد. براساس این گزارش، تنها 1.9 درصد مکالمات به روابط عاطفی، احساسات و بازتاب های شخصی اختصاص داشتند و پژوهشگران اوپن ای آی این رقم را نسبتا کوچک توصیف کرده اند و آن را دلیلی بر رد مطالعات دیگری می دانند که بر نقش درمانی چت بات ها و استفاده از آن ها به عنوان همدم تاکید دارند.

با این حال، نگرانی ها درباره وابستگی عاطفی کاربران به چت بات ها رو به افزایش است. کمیسیون فدرال تجارت آمریکا (FTC) هفته گذشته تحقیقاتی را درباره خطرات احتمالی چت بات ها به عنوان همدم دیجیتال آغاز کرد و از شرکت هایی چون اوپن ای آی، گوگل و متا خواسته اطلاعات بیشتری ارائه کنند.

در ماه آوریل، اوپن اِی آی یکی از به روزرسانی های ChatGPT را پس از شکایت کاربران مبنی بر چاپلوسی بیش از حد سیستم، منتفی کرد. همچنین در ماه اوت، این شرکت تصمیم به حذف مدل GPT-4o را پس از اعتراض بخشی از کاربران لغو کرد و کاربران معتقد بودند که پیوند عاطفی ارزشمندی با این نسخه برقرار کرده اند.

سم آلتمن، مدیرعامل اوپن اِی آی، در گفت وگویی با خبرنگاران اظهار داشت که تنها بخش بسیار کوچکی از کاربران از ChatGPT برای روابط شبه اجتماعی یا نقش آفرینی به عنوان دوست دیجیتال استفاده می کنند. گزارش منتشر شده از سوی شرکت نیز نشان می دهد تنها 0.4 درصد مکالمات به بازی ها و نقش آفرینی با هوش مصنوعی می پردازند و این دسته استفاده هایی همچون دوست یا شریک مجازی را نیز در بر می گیرد.

اوپن ای آی که چندی پیش برای اولین بار هدف شکایتی مربوط به خودکشی یکی از کاربران نوجوان خود قرار گرفت، در حال حاضر روی توسعه قابلیت هایی برای کنترل های والدین است تا امکان نظارت والدین بر نحوه استفاده فرزندان از این چت بات را فراهم کند.

اوپن ای آی می گوید برای تحلیل محتوای مکالمات از فناوری های هوش مصنوعی خود استفاده کرده که با استفاده از آن نیازی به خواندن مستقیم گفتگوهای کاربران توسط انسان ها وجود نداشته است. به این ترتیب، شرکت مدعی است که حریم خصوصی افراد در این مطالعه حفظ شده است. همچنین براساس اطلاعات ارائه شده در این گزارش، شرکت از دو نمونه مطالعاتی استفاده کرده که یکی از آن ها شامل 1.58 میلیون پیامی است که از میان گفتگوهای دنباله دار (تبادل یک زنجیره پیامی میان کاربر و چت بات) استخراج شده و دسته دوم پیام های این کاربران را در به صورت دسته بندی کاربری و با حداکثر شش پیام از هر کاربر دسته بندی می کند.

طبق اعلام شرکت این داده ها هیچکدام از کاربرانی که استفاده از پیام هایشان برای آموزش را ممنوع کرده اند شامل نمی شود و همچنین کاربرانی که سن گزارش شده آن ها زیر 18 سال باشد و یا حساب آن ها حذف و مسدود شده باشد را نیز در بر نمی گیرد. اطلاعات جمعیت شناختی کاربران نیز از داده های ثبت نام در سرویس های اوپن ای آی استخراج شده اند.

در نگاه کلی اولین گزارش جامع اوپن ای آی تصویری روشن تر از جامعه جهانی کاربران ChatGPT ارائه می دهد؛ جامعه ای که اکنون بیشتر جمعیت آن را به نظر زنان تشکیل می دهند، به طور فزاینده در کشورهای کم درآمد و متوسط در حال رشد است و استفاده های شخصی آن از مرز 70 درصد فراتر رفته است.

در عین حال، رشد استفاده از این چت بات در جایگاه یک موتور جست وجوی نیز می تواند پیامدهایی جدی برای ساختار اقتصادی اینترنت و بازیگران سنتی آن همچون گوگل داشته باشد. گرچه بخش کوچکی از کاربران به دنبال استفاده های عاطفی یا نقش آفرینی هستند، نگرانی ها درباره اثرات روانی چنین تعاملاتی موجب شده نهادهای ناظر همچون FTC تحقیقات خود را آغاز کنند.

به نظر اوپن ای آی با انتشار این مطالعه به دنبال افزایش شفافیت پیرامون جامعه کاربرانش است، شفافیتی که در عین حال هم زمینه ساز بحث های جدی تر درباره پیامدهای اجتماعی و اقتصادی هوش مصنوعی در زندگی روزمره خواهد شد.

منبع: پیوست