فرارو- زمان و فضا، دو عنصری هستند که زندگی ما را شکل می دهند. آیا زمان واقعاً جریان دارد یا یک توهم دهنی است؟ دنیای ما فضا و زمان از یکدیگر جدا نیستند. این دو با هم یک بافت واحد به نام فضا،زمان می سازند. این فضا،مان همان چیزی است که آلبرت اینشتین در نظریه نسبیت خود معرفی کرده است. طبق این نظریه، هر چیزی که در جهان حرکت می کند، هم در مکان و هم در زمان حرکت می کند و این دو همیشه با هم مرتبط اند.

به نقل از scitechdaily،برخی دانشمندان فضا،زمان را به شکل یک جهان بلوکی (Block Universe) می بینند که تمام رویدادهای گذشته، حال و آینده در آن حاضر و ثابت هستند. بعضی دیگر آن را به صورت یک بافت پویا (Dynamic Fabric) تصور می کنند که در پاسخ به گرانش خمیده و تغییر می کند. این دیدگاه ها به درک بهتر فیزیک مدرن کمک می کنند و نگاه ما را نسبت به زمان و واقعیت تغییر می دهند. آیا زمان واقعاً جریان دارد یا آنچه تجربه می کنیم فقط تصویر ذهنی از یک ساختار بی زمان است؟

این پرسش ها فراتر از فلسفه اند و پایه درک ما از فیزیک مدرن را شکل می دهند. همچنین روی موضوعاتی مانند نسبیت، سفر در زمان، چندجهانی ها و منشأ کیهان تاثیر می گذارند. برخی نظریه ها حتی فضا-زمان را نوعی حافظه کیهان می دانند، اما زبان توضیح آن اغلب مبهم و گیج کننده است. ویتگنشتاین، فیلسوف اتریشی-بریتانیایی می گوید: وقتی زبان نتواند مفاهیم پیچیده را به طور دقیق بیان کند، مشکلات فلسفی ایجاد می شوند و فیزیک مدرن نمونه بارز این مسئله است.

دیدگاه ابدیت گرایی (Eternalism) می گوید زمان جریان ندارد و همه رویدادها (گذشته، حال و آینده) به یک اندازه واقعی هستند. در این چارچوب، کیهان مانند یک جهان بلوکی چهار بعدی است که در آن همه لحظات هم زمان حضور دارند و گذر زمان صرفاً تجربه ماست، نه واقعیت جهان. اگر همه چیز به یک اندازه واقعی است، پس وقتی می گوییم فضا،زمان وجود دارد، این وجود دقیقاً چه معنایی دارد؟

می توان این مسئله را با یک مثال توضیح داد. فرض کنید یک فیل واقعی در کنار شما ایستاده است. فیل واقعی هم در لجظه کنونی حضور دارد و هم زندگیش در طول زمان ادامه پیدا می کند. مسیر حرکت و وجود فیل در طول زمان و فضا (یعنی سه بعد مکان و یک بعد زمان) ثبت می شود و قابل تصور است. حال فرض کنید فیل فقط برای یک لحظه ظاهر شود و ناپدید گردد؛ این فیل واقعی نیست، بلکه تنها یک رخداد گذراست. آیا فضا،زمان مانند فیل واقعی وجود دارد یا فقط چارچوبی برای ثبت رخدادهاست؟

دیدگاه ابدیت گرایی این تمایز را مبهم جلوه می دهد و کل فضا،زمان را به عنوان یک ساختار موجود در نظر می گیرد. اما اگر زمان صرفاً توهم باشد، چگونه این توهم می تواند در چارچوبی که همه چیز هم زمان رخ می دهد، وجود داشته باشد؟ فضا،زمان باید مانند یک فیل واقعی باشد، یعنی چیزی که وجود دارد و دوام می آورد و لحظات آن در طول زمان ثبت می شوند.

اگر هر رویداد در تاریخ کیهان واقعاً در جهان بلوکی وجود داشته باشد، این سوال مطرح می شود که: خود این بلوک چه زمانی وجود دارد؟ آیا لازم است بُعدی دیگر از زمان اضافه کنیم تا بتوانیم فضا،زمان را به صورت واقعی توضیح دهیم؟ این مثال نشان می دهد که حتی در فیزیک چهار بعدی، توضیح وجود فضا-زمان بدون ورود دوباره ی مفهوم زمان دشوار است.

این سردرگمی به فیلم ها و علوم عمومی نیز راه پیدا کرده است.

هر دو سناریو نشان می دهند که گذشته و آینده حاضر هستند، اما نوع وجودشان نامشخص است.

وقتی فیزیکدانان می گویند فضا،زمان وجود دارد ، مرز میان آنچه واقعاً وجود دارد و آنچه صرفاً رخ می دهد، گاهی مبهم می شود. در نتیجه درک واقعیت برای ما دشوار خواهد شد. این مسئله صحت نظریه نسبیت یا داده های تجربی آن را تهدید نمی کند، اما بر تفسیر ما از جهان، نحوه صحبت درباره واقعیت و شیوه مواجهه با مسائل عمیق فیزیک تاثیر می گذارد. در نهایت، تعریف دقیق فضا،زمان تنها یک بحث فنی نیست؛ بلکه پرسشی است درباره نوع دنیایی که در آن زندگی می کنیم.