احمد زیدآبادی در روزنامه هم میهن نوشت: مارکو روبیو وزیر خارجه آمریکا به بیت المقدس سفر کرده است تا شماری از تحولات خاورمیانه از جمله حمله اسراییل به نشست سران حماس در دوحه، آینده نوارغزه و نوع واکنش دولت نتانیاهو به برنامه شماری از کشورهای اروپایی برای به رسمیت شناختن دولت مستقل فلسطینی را با سران اسراییل به بحث بگذارد. روبیو به محض ورود به بیت المقدس به اتفاق نتانیاهو و مایک هاکبی سفیر آمریکا در اسراییل از دیوار ندبه دیدار کرد و در جریان این دیدار نتانیاهو روابط واشنگتن-تل آویو را مثل سنگ های دیوار ندبه ماندگار و مستحکم دانست.

این در حالی است که دونالد ترامپ رییس جمهور آمریکا و مارکو روبیو هر دو به زبانی واحد نارضایتی خود را از حمله نظامی ارتش اسراییل به دوحه اعلام کرده اند گرچه بلافاصله این اقدام را بر روابط کشورشان با دولت عبری بی تأثیر دانسته اند.

احتمالاً روبیو درصدد است تا نتانیاهو را به عدم تکرار حمله نظامی به قلمرو کشورهای متحد آمریکا در خاورمیانه متعهد سازد. مقام های آمریکایی پیش از این از جانب خود این وعده را به قطر داده اند اما نتانیاهو نه فقط علامتی از موافقت خود با این موضوع نشان نداده بلکه تهدیدش برای هدف قراردادن هر کشور میزبان سران حماس را تکرار کرده است.

پس از حمله ناموفق اسراییل به نشست سران حماس در دوحه و واکنش های شدید داخلی و بین المللی در برابر آن، به نظر نمی رسد که نتانیاهو قصد تکرار چنین عملیاتی را قلمرو کشورهای متحد آمریکا در خاورمیانه داشته باشد، اما ظاهراً می کوشد تا این موضوع را ابزار چانه زنی سیاسی با روبیو و برخی کشورهای عرب در منطقه قرار دهد.

ارتش اسراییل هم اکنون مشغولِ تخریب بی وقفه برج های بلند شهر غزه است تا ساکنان آن را به کوچ از این شهر مجبور سازد. ارتش اسراییل تخمین زده است که از زمان آغاز عملیات علیه شهر غزه، از جمعیت یک میلیونی شهر بیش از سیصدهزار نفر آنجا را ترک کرده و در باریکه ای که بخش اعظم آن به صورت تلی از خاک و زباله درآمده است، برای چندمین بار آواره شده اند. شاید تهدید نتانیاهو به تکرار عملیات دوحه، به قصد چانه زنی سیاسی بر سر شرایط پایان دادن به جنگ در نوارغزه و نحوه اداره آن پس از جنگ باشد.

دولت آمریکا می گوید که طرحی برای پایان دادن به جنگ نوارغزه و آزادی تمام اسیران اسراییلی، به دو طرف نبرد ارائه کرده است. به ادعای کاخ سفید دولت نتانیاهو این طرح را پذیرفته و اگر حماس آن را نپذیرد با عواقب سهمگینی روبه رو خواهد شد. در اسراییل اما تاکنون هیچ مقامی از پذیرش طرح آمریکا سخنی به میان نیاورده است.

علاوه بر این، گفته شده است که نشست سران حماس در دوحه به قصد تصمیم گیری نهایی درباره همین طرح بود که محل نشست، مورد حمله جنگنده های اسراییلی قرار گرفت! مقام های آمریکایی تاکنون حرف های متناقض و مبهم بسیاری که در هیچ قالبی قابل جمع بندی نیستند، درباره چگونگی پایان جنگ و آینده نوارغزه مطرح کرده اند و آخرین اظهارنظر روبیو در این باره چیزی بیشتر از به میان کشیدن چند پرسش همیشگی نبوده است!

در واقع از همه حرافی های پرتکرار مقام های آمریکایی درباره نوارغزه و به طور کلی مسئله فلسطین، در مورد راه حل نهایی و یا حتی موقت مورد نظر آن ها برای موضوع فلسطین هیچ نتیجه ای نمی توان گرفت. واقعیت این است که به سختی می توان بین آنچه نتانیاهو در نوارغزه عملاً دنبال می کند و آنچه آمریکا در نظر دارد، تفاوت معناداری کشف کرد. از این رو، چه بسا چانه زنی سیاسی مفروض در ابتدای این یادداشت نه معطوف به نوارغزه بلکه مربوط به نوع واکنش اسراییل به شناسایی رسمی کشور مستقل فلسطینی از سوی برخی کشورهای اروپایی و طرفِ چانه زنی نیز نه لزوماً روبیو بلکه کشورهای عرب متحد آمریکا در منطقه به صورت غیرمستقیم باشد!

در هفته جاری 142 کشور عضو سازمان ملل به طرحی برای تشکیل کشور مستقل فلسطینی در محدوده سرزمین های اشغالی سال 1967 رأی مثبت دادند؛ کشوری که طبق طرح باید غیرنظامی باشد و گروه حماس هم در آینده آن هیچ نقشی ایفا نکند.

آمریکا و اسراییل به همراه هشت عضو دیگر سازمان ملل به این طرح رأی منفی و 12 کشور هم رأی ممتنع دادند. از آنجا که این قطعنامه در مجمع عمومی سازمان ملل به تصویب رسید، بنابراین اجرای آن الزام آور نیست و به نظر نمی رسد اسراییل هم خیلی نگران آن باشد. آنچه اسراییل را واقعاً یا به ظاهر خشمگین کرده است، برنامه چند کشور غربی به خصوص اروپایی از جمله فرانسه، بریتانیا و بلژیک برای به رسمیت شناختن کشور مستقل فلسطین در روزهای آینده است. اسراییل این حرکت را گامی یک جانبه می داند و تهدید کرده است که در مقابل آن، گام های یکجانبه ای در مورد کرانه باختری به اجرا خواهد گذاشت! روبیو و همکاران او در هیئت حاکمه آمریکا نیز هشدار مشابهی به متحدان اروپایی خود داده اند.

قرائن نشان می دهد که واکنش دولت نتانیاهو به شناسایی رسمی دولت مستقل فلسطینی، انضمام بخشی از خاک کرانه باختری به قلمرو خود خواهد بود. در واقع الان بحث بر سر اصل این انضمام و ادغام نیست بلکه بر سر وسعت آن است!

این در حالی است که امارات متحده عربی به طور علنی تهدید کرده است که اگر اسراییل اقدام به انضمام کرانه باختری به قلمرو خود کند، ادامه روند پیمان ابراهیم و ادغام اسراییل در منطقه با خطر روبه رو خواهد شد.

امارات به شرط خودداری اسراییل از الحاق بخشی از کرانه باختری در دور نخست ریاست جمهوری ترامپ روابطش را با دولت عبری عادی کرد. اکنون امارات با یادآوری شرط خود، بر آن تأکید کرده است.

نتانیاهو اما در واکنش به تصمیم چند کشور غربی برای شناسایی کشور فلسطینی منتظر عملی شدن تصمیم آن ها نمانده و با تأیید پروژه شهرک سازی موسوم به E1 کار خود را برای منتفی کردن تشکیل کشور فلسطینی آغاز کرده است. طرح مذکور که شهرک های یهودی نشین مجاور بیت لحم را به شهرک های یهودی نشین حاشیه بیت المقدس شرقی متصل می کند، عملاً یکپارچگی سرزمینی کرانه باختری را از بین می برد و بخش شمال و جنوب آن را از یکدیگر جدا می سازد.

با ساخت و تکمیل این پروژه اصلاً جایی برای تشکیل یک کشور یکپارچه فلسطینی باقی نمی ماند. نتانیاهو اما بیش از این را در نظر دارد. او خواستار الحاق شهرک های بزرگ یهودی نشین در غرب کرانه باختری و دره اردن در شرق این منطقه به اسراییل است؛ چیزی در حدود 30 درصد خاک کرانه باختری که طبق طرح معامله قرن ترامپ قرار بود در پیمان صلح نهایی به قلمرو اسراییل ملحق شود.

راستگرایان افراطی در دولت نتانیاهو به این اندازه هم قانع نیستند. بزالل اسموتریچ رهبر حزب صهیونیست مذهبی و وزیر دارایی اسراییل طرحی را منتشر کرده است که طبق آن 82 درصد کرانه باختری به اسراییل منضم می شود و اکثریت جمعیت فلسطینی در 12 درصد باقیمانده، در مجمع الجزایری پراکنده و جدا از هم به محاصره کامل اسراییل در می آیند!

در واقع هدف اصلی از سفر روبیو به بیت المقدس مذاکره درباره وسعت الحاق و مهار واکنش های منطقه ای و بین المللی در برابر این تصمیم است. روبیو و دیگر سران آمریکا تاکنون هیچ علامتی از مخالفت با الحاق بخش هایی از کرانه باختری به اسراییل نشان نداده اند. از این رو مخالفت روبیو با برنامه نتانیاهو تا اندازه زیادی دور از انتظار است.

چه بسا مأموریت او، رایزنی با مقام های اسراییلی به منظور کشف راه های آرام کردن طرف های پیمان ابراهیم و یا منصرف کردن چند کشور اروپایی از شناسایی کشور فلسطینی باشد! روشن است که الحاق هر بخشی از کرانه باختری باعث نگرانی شدید مصر و اردن و عربستان و امارات و دیگران متحدان آمریکا در منطقه و اروپا خواهد شد. از این رو، برای به حاشیه بردن این ماجرا نیاز به ماجراجویی تازه ای از سوی نتانیاهوست! هر نوع ماجراجویی احتمالی تازه، به نظر می رسد معطوف به جمهوری اسلامی باشد.