فرارو دیوید ایگنیشس ستون نویس روزنامه واشنگتن پست

به نقل از روزنامه واشنگتن پست، ابتکار صلح دونالد ترامپ برای پایان دادن به جنگ اوکراین، زیر بار تهدیدهای توخالی و ضرب الاجل های مبهم فروریخت. حالا تنها صحنه باقی مانده، میدان نبرد است؛ جایی که کی یف و مسکو درگیر جنگی خونین و فرسایشی هستند. پرسش اصلی اینجاست: در بزرگ ترین جنگ اروپا طی نزدیک به یک قرن، چشم انداز نظامی به کدام سو خواهد رفت؟ برای یافتن پاسخ، به سراغ تحلیل های استراتژیست های برجسته در هر دو سوی میدان رفتم. آن ها جزییاتی غافلگیرکننده از برنامه های خود آشکار کردند. جمع بندی اما ساده و تلخ است: مرگ و ویرانی بیشتر؛ بی آنکه پیروزی قاطعی در کار باشد.

برای کنار آمدن با واقعیت های جنگ، اوکراین به سراغ دکترین جدیدی رفته است؛ مفهومی که آندری زاگورودنیوک، وزیر پیشین دفاع، آن را خنثی سازی راهبردی می خواند. او در گفت وگویی آنلاین از کی یف توضیح داد: هدف، فلج کردن نیروهای روسیه در زمین و آسمان است؛ همان گونه که اوکراین پیش تر در دریای سیاه به آن دست یافت. به گفته او، روسیه شاید همچنان به جنگ ادامه دهد، اما اگر این الگو پابرجا بماند، هرگز به پیروزی نخواهد رسید. در سوی دیگر، دیدگاه روسیه به جنگ روشن تر شده است. ژنرال والری گراسیموف، رییس ستاد کل ارتش روسیه، در تاریخ 30 اوت فرماندهان ارشد را گرد هم آورد تا نتایج عملیات بهار- تابستان را مرور و مأموریت های آینده را تعیین کند.

ژنرال والری گراسیموف در جمع فرماندهان ارتش اعلام کرد: امروز ابتکار استراتژیک به طور کامل در دست نیروهای روسی است. او با اشاره به ایجاد مناطق حائل در خارکیف و سومی در شمال شرق و نیز پیشروی های محدود به سوی غرب در دنیپروپتروفسک طی تابستان، به آنان تبریک گفت و خواستار ادامه عملیات تهاجمی در همه جبهه ها شد.

اما حتی روایت رسمی او هم تصویری متفاوت ترسیم می کند: تهاجم تابستانی روسیه دستاورد چشمگیری نداشته است. کرملین هنوز نتوانسته کنترل کامل چهار منطقه اوکراینی را که در سال 2022 مدعی الحاقشان شد، به دست آورد. سه سال پس از آغاز جنگ، روسیه تنها 79 درصد از دونتسک، 74 درصد از زاپوریژیا، 76 درصد از خرسون و 99.7 درصد از لوهانسک را در اختیار دارد. این پیشروی های محدود بهای سنگینی داشته است. بنا بر ارزیابی مقامات آمریکایی، بیش از یک میلیون نظامی روس کشته یا زخمی شده اند. به گفته واشنگتن، میزان تلفات روسیه دست کم پنج برابر اوکراین است و در برخی نبردها این نسبت به 12 به یک می رسد.

گراسیموف به خوبی می داند که تهدید اصلی برای روسیه، حملات موشکی و پهپادی اوکراین به خاک این کشور است. او در گزارش خود اعلام کرد که حملات هوایی گسترده ای علیه مراکزی انجام شده که در آن ها موشک های اوکراینی و همچنین موتور، کلاهک و سوختشان تولید می شود. به گفته او، سامانه های کنترل پهپادها نیز در فهرست اهداف قرار داشته اند.با این حال، پست تلگرامی مربوط به جلسه گراسیموف هیچ اشاره ای به عملیات آینده نکرد. تنها نکته معنادار، نقشه ای بود که پشت سر او دیده می شد؛ نقشه ای با خط مرزی پررنگ که کل اودسا در جنوب و تمام مناطق شرقی رود دنیپر را در بر می گرفت؛ بخش هایی که او آشکارا به عنوان سرزمین های اشغالی آینده روسیه تصور می کند.

اما پرسش کلیدی باقی می ماند: اوکراین چگونه می تواند این پیشروی آهسته اما پیوسته را متوقف کند؟ زاگورودنیوک در گفت وگویی تلفنی روز جمعه، راهبردی را شرح داد که ادامه ایده های مقاله اخیر اوست. او تأکید کرد: هدف نباید شکست کامل روسیه باشد، بلکه باید به طور منظم توانایی آن برای تحقق اهداف نظامی سلب شود. به باور او، معنای پیروزی برای اوکراین این است که یاد بگیرد چگونه زیر فشار دائمی نظامی زندگی کند.

الگوی این راهبرد، موفقیت اوکراین در زمین گیر کردن ناوگان دریای سیاه روسیه با پهپادها و حملات موشکی است. زاگورودنیوک توضیح می دهد که همین منطق می تواند در خشکی با گسترش منطقه مرگ روس ها از 12 مایل پشت خط مقدم به 80 تا 100 مایل نیز پیاده شود. برای این هدف، اوکراین در حال تولید سلاح های میان برد است؛ درست در همان کارخانه هایی که روسیه تلاش می کند نابودشان کند.

اما چالش اصلی در این راهبرد، دفاع هوایی است. به گفته او، اوکراین با حمله به پایگاه های هوایی روسیه و بهره گیری از جنگ الکترونیک، بمب های گلاید روسیه را مختل می کند. برای مقابله با پهپادهای بزرگ شاهد، سامانه ای ویژه طراحی شده که با پهپاد رهگیر، در نزدیکی مهاجم منفجر می شود. تهدید اصلی اما موشک های بالستیک روسیه است؛ جایی که تنها سپر کارآمد، موشک های پاتریوت آمریکایی اند؛ سلاح هایی گران قیمت و کمیاب که اکنون اوکراین به دنبال جایگزین آن هست.

در نتیجه، اوکراین نوعی بدبینی راهبردی را قهرمانانه پذیرفته است: دیگر نیرویی برای نجات نخواهد آمد. ترامپ نه در یک روز، نه در یک سال و نه شاید هیچ گاه این جنگ را پایان نخواهد داد. اروپا با شجاعت بخشی از خلا را پر می کند، اما تا پیش از برقراری آتش بس بعید است تضمین امنیتی ارائه دهد.

زاگورودنیوک در یادداشت خود می نویسد: اگر نتوان پوتین را از تصمیمش منصرف کرد، پرسش اصلی این است که چگونه می توان مسیر او را به طور منظم و پایدار سد کرد. به باور او، راهبرد اوکراین باید از بازدارندگی صرف به سمت جلوگیری فعال از موفقیت های عملیاتی روسیه تغییر کند ـ بی اعتنا به اینکه این جنگ چه مدت ادامه خواهد یافت. او اذعان دارد که شاید اوکراین این جنگ را نبرد، اما در سوی مقابل روسیه نیز پیروز نخواهد شد؛ و همین بن بست، برای مدافعان اوکراینی معنایی جز نوعی پیروزی ندارد.