| فرارو- ستاره فُم الحوت (Fomalhaut) یکی از درخشان ترین ستارگان آسمان شب است که در فاصله حدود 25 سال نوری از زمین قرار دارد و به دلیل فاصله کم از زمین، اخترشناسان می توانند ساختار آن را به طور دقیق بررسی کنند. به نقل از ساینس الرت، این ستاره جوان که تنها 440 میلیون سال سن دارد، با دیسک های فعال از غبار و اجرام سنگی احاطه شده است؛ دیسک هایی که بر اثر برخوردهای سیارک ها و خرده سیاره ها شکل گرفته اند و با پراکندن غبار و سنگ، محیطی ایده آل برای شکل گیری سیاره های فراخورشیدی فراهم می کنند. مطالعه این دیسک ها به اخترشناسان کمک می کند تا راز تولد سیارات را بهتر درک کنند. رصد سیارات فراخورشیدی در این دیسک ها کار آسانی نیست؛ اخترشناسان معمولاً با بررسی شکل و ساختار دیسک به دنبال نشانه های حضور سیارات می گردند. دیسک فُم الحوت ساختاری غیرمعمول و خمیده دارد و تحقیقات جدید نشان می دهد احتمالاً یک سیاره عظیم در حال گردش به دور این ستاره عامل این تغییر شکل است. به تازگی دو مقاله علمی، مشاهدات جدیدی در رابطه با ستاره فُم الحوت و حلقه های غباری اطراف آن ارائه کرده اند. پژوهشگران با استفاده از داده های ALMA و JWST، ساختار پیچیده این حلقه ها را بررسی کرده اند. جی چیتیدی از دپارتمان فیزیک و اخترشناسی دانشگاه جان هاپکینز و نویسنده یکی از این مقاله ها می گوید: نزدیکی ستاره فُم الحوت به زمین باعث می شود بتوانیم ساختار آن را با جزییات بیشتری مشاهده کنیم. این ویژگی ستاره فُم الحوت را به بهترین گزینه برای مطالعه چگونگی شکل گیری سیستم های سیاره ای تبدیل کرده است. مطالعات جدید نشان می دهند که دیسک غباری اطراف ستاره فُم الحوت غیرمدور است، اما این انحراف در نقاط مختلف دیسک ثابت نیست و با فاصله تغییر می کند. به عبارت دیگر، هرچه دیسک از ستاره بیشتر فاصله می گیرد، گردتر می شود. جاشوا لاول نویسنده یکی دیگر از مقالات می گوید: برای نخستین بار مشاهده شد که انحراف دیسک با فاصله از ستاره کاهش می یابد؛ این پدیده پیش تر در هیچ دیسکی مشاهده نشده بود. محققان با استفاده از تصاویر ALMA و JWST دریافتند که بخش جنوب شرقی دیسک حدود 4 واحد نجومی (au) گسترده تر از بخش شمال غربی است. 
آیا یک سیاره در حال شکل دهی دیسک است؟ دانشمندان معتقدند که یک یا چند سیاره پنهان ممکن است موجب شکل گیری ساختارهای عجیب در دیسک اطراف Fomalhaut شده باشند، هرچند تاکنون هیچ سیاره ای به طور مستقیم دیده نشده است. مدل ها نشان می دهند که این سیارات می توانند انحراف دیسک را به مرور کاهش دهند. تصاویر تلسکوپ جیمز وب نیز محدوده ای برای جرم و مدار احتمالی این سیاره ها مشخص کرده اند. بر اساس مطالعات، دو سناریوی محتمل وجود دارد: یک سیاره دورتر در فاصله 109 115 واحد نجومی که مواد دیسک را تا لبه داخلی حلقه اصلی پاک کرده است. یک سیاره نزدیک تر در فاصله 70 75 واحد نجومی، داخل حلقه میانی که توسط جیمزوب مشاهده شده است. محققان می گویند دیسک فُم الحوت از ابتدا کمی کج بوده و سیارات نقش مهمی در شکل دهی دیگر ویژگی های دیسک، مانند لبه ها و شکاف ها، ایفا کرده اند. به دنبال سیاره پنهان جی چیتیدی می گوید: مدل های جدید به ما کمک می کنند تاریخچه و وضعیت فعلی دیسک Fomalhaut را دقیق تر بازسازی کنیم. متأسفانه اخترشناسان هنوز نمی توانند این سیاره احتمالی را به طور مستقیم مشاهده کنند، زیرا جرم و فاصله این سیاره احتمالی از ستاره بسیار زیاد است و روش های فعلی قادر به رصد آن نیستند. با این حال، مدل ها را می توان روی دیسک های دیگر آزمایش کرد و ممکن است در آینده با پیشرفت فناوری، این سیاه نیز کشف شود. | 
توضیحات سخنگوی کمیسیون فرهنگی درباره کنسرت شجریان/ ای مگس عرصه سیمرغ نه جولانگه توست
توقیف سه شبکه تلویزیونی در ترکیه
اتفاقی که همه را شگفت‌زده کرده است؛ استقلال می‌تواند دردسرساز شود!