حمید ابوطالبی، دیپلمات سابق در توییتر نوشت: لنین در سال 1904 نوشت: یک گام به پیش، دو گام به پس . اما اگر امروز در سال 1404 بود، می پرسید: آیا ایران افریننده دو گام به پیش، یک گام به پس خواهد بود؟!

تفاهم با آژانس، که باید شامل تعیین تکلیف سایت های مورد حمله و وضعیت اورانیوم غنی شده 60 درصد نیز شده باشد، امروز در قاهره به دست آمد؛ تفاهمی بسیار مهم و به راستی دو گام به پیش ، هرچند به شدت دیرهنگام.

اما این گام دیرهنگام، زمانی برای منافع ملی ایران ارزش واقعی خواهد داشت که پیش از طرح قطعنامه ی بازگشت تحریم ها در شورای امنیت به نتیجه برسد.

و آن نتیجه چیزی نیست جز آغاز مذاکرات رسمی، مستقیم و همه جانبه با آمریکا؛ همان شرطی که علاوه بر این تفاهم، اروپا در خصوص اسنپ بک بر آن تأکید دارد.

در غیر این صورت، این تفاهم، معنایی جز دو گام به پیش و یک گام به پس به نفع IAEA نخواهد داشت؛ زیرا هم امتیازها به آژانس داده شده، و هم هیچ دستاورد واقعی برای ایران به دست نیامده است. موقعیتی حتی عجیب تر از تعبیر لنین.

این تفاهم، پیام مهم دیگری هم دارد؛ اینکه: اگرچه مجلس در رأس امور است، اما همه امور در دست مجلس نیست. مجلس فقط در رأس همان اموری است که در دست مجلس است!

مجلس انقلابی که برای خود دکترین تازه ای هم تعریف کرده، می تواند هر قانونی را تصویب کند؛ اما به تعبیر خود نمایندگان، الزاماً قادر به اجرای آن نیست. چرا که مسائل کلان کشور، حتی در حوزه فرهنگ و اقتصاد، دیگر در اختیار مجلس نیست؛ چه رسد به امنیت ملی و تصمیمات هسته ای.

شورای عالی انقلاب فرهنگی، شورای هماهنگی اقتصادی، شورای عالی فضای مجازی و به ویژه شورای عالی امنیت ملی، عملاً تصمیم گیران اصلی کشورند. مجلس در این میان تنها نقش چوبِ قانون را ایفا می کند؛ ابزاری برای تصویب، نه برای تحقق.

از همین روست که شایسته است جریان های افراطی و تندرو، بار دیگر قانون اساسی و تجربه این سال ها را مرور کنند؛ تا نه طرح های نیم بند تعلیقِ همکاری با آژانس نوشته شود، و نه طرح های سه فوریتی خروج از NPT روی میز آید. تندروها اگر تنها یک بار تاریخ بخوانند، شاید برای همیشه از آن درس بگیرند.

دیپلماسیِ سه گام ملی

اما در حوزه دیپلماسی، تفاهم قاهره فرصتی است برای حرکت رو به جلو؛ درک گذر سریع زمان؛ و شهامت تامین منافع ملی ایران. فرصتی که باید بلافاصله به سه گام عملی زیر بدل شود:

1⃣ اجرای فوری مفاد تفاهم؛

2⃣ پیوند سریع آن با مذاکرات جدی با اروپا؛

3⃣ آغاز گفت وگوی مستقیم، جامع و بی پرده با آمریکا؛

تنها در این صورت است که می توان سه گام ملی به پیش را برای تامین منافع ملی ایران تثبیت کرد، و مانع از یک گام به پس شد. در غیر این صورت، تجربه های پرهزینه گذشته بار دیگر تکرار خواهند شد.