فرارو- شیوه نامه تعیین سقف اعتبار مجاز صدور چک، قصد دارد با تمرکز بر اعتبارسنجی و محدودسازی مسئولانه، قدم بزرگی در راستای امنیت و اعتباربخشی به این ابزار مالی بردارد.

به گزارش فرارو؛ اگر بخواهیم به زبان ساده آن را توضیح دهیم، باید بگوییم این تغییرات، هم به نفع دریافت کنندگان (با کاهش ریسک چک برگشتی) و هم به نفع صادرکنندگان خوش حساب (با فراهم آوردن اعتبار بیشتر برای آن ها) خواهد بود. با این شیوه نامه، چک از یک ابزار صرفاً کاغذی به یک سند مالی هوشمند و اعتباری تبدیل می شود که پشتوانه آن، سابقه و توان مالی واقعی صادرکننده است. این تغییر به کاهش چشمگیر چک های برگشتی کمک می کند اما به معنای تضمین پرداخت و وصول وجه آن توسط بانک نیست. پس مسئولیت نهایی پرداخت وجه، همچنان بر عهده صادرکننده است. بیایید برای درک بهتر، به بررسی جزییات شیوه نامه بپردازیم.

مشکل اصلی در سیستم سنتی، نبود سازوکار مشخص برای اعتبارسنجی صادرکننده است. هر فردی با داشتن یک حساب جاری و بدون اینکه توان مالی یا سابقه رفتاری او در نظر گرفته شود می توانست به تعداد دلخواه دسته چک دریافت کند.

این نقص، باعث سوءاستفاده مالی و افزایش بی رویه آمار چک های برگشتی شد. قوانین جدید با هدف افزایش شفافیت و مسئولیت پذیری در فرآیند صدور و استفاده از چک، طراحی شده اند و هدف اصلی آنها کاهش ریسک مواجهه با چک برگشتی است.

قوانین جدید بر دو مفهوم اصلی استوار است؛ اول امتیاز اعتباری چک و دوم سقف اعتبار مجاز.

امتیاز اعتباری، یک نمره یا رتبه است که بر اساس سابقه رفتاری مشتری در حوزه چک محاسبه می شود و میزان خوش حسابی او را نشان می دهد.

این امتیاز بر اساس یک مدل پیچیده محاسبه می شود که شامل سابقه صدور و تسویه های قبلی است. اینکه آیا چک های شما به موقع پاس شده اند یا خیر قطعا در امتیاز تاثیر می گذارد.

تعداد چک های برگشتی، امتیاز شما را کاهش می دهد و مدت زمان رفع سوءاثر نیز روی نمره و کارنامه شما اثر می گذارد. بالاخره مهم است که سرعت شما در تسویه بدهی و رفع سوءاثر چک برگشتی چقدر بوده.

هر فرد بر اساس امتیاز کسب شده، در یکی از پنج طبقه ریسک زیر قرار می گیرد و در نهایت این اطلاعات در گزارش اعتباری شما نمایش داده می شود.

بیشتر بدانید | رتبه بندی به طور مستقیم روی سقف اعتبار اثر می گذارد. افراد گروه A می توانند چک با مبالغ بالاتر صادر کنند، در حالی که افراد گروه E مشمول محدودیت های سخت گیرانه می شوند

سقف اعتبار مجاز، حداکثر مبلغی است که شما می توانید برای یک یا مجموع چک های خود در یک دوره زمانی مشخص صادر کنید. این سقف، یک خط قرمز مالی است که سیستم صیاد (سامانه یکپارچه الکترونیکی بانک مرکزی) به صورت خودکار آن را کنترل می کند.

سقف اعتبار مجاز بر اساس دو عامل کلیدی یعنی امتیاز اعتباری و توان مالی شما در پنج سال اخیر تعیین می شود. به طور طبیعی هرچه امتیاز شما بالاتر باشد، سقف اعتباری شما نیز بیشتر خواهد بود.

بانک مرکزی همچنین با بررسی سابقه مالی هر فرد، از جمله تراکنش ها و سپرده های بانکی، یک تخمین از توان مالی او به دست می آورد.

قرار است پس از اعمال این قوانین، سامانه صیاد به صورت خودکار مبلغ چک را با سقف اعتبار مجاز مشتری مقایسه کند. به این ترتیب مبلغ هر چک نمی تواند بیشتر از مابه التفاوت سقف اعتبار مجاز و مبلغ چک های تسویه نشده او باشد. اگر فردی چک های متعددی صادر کرده اما هنوز موفق به تسویه آنها نشده، سقف او به همان میزان پایین می آید.

سقف اعتبار مجاز، هنگام ثبت، به صادرکننده و ذینفع اطلاع داده می شود. تا دریافت کننده چک با آگاهی کامل از وضعیت مالی صادرکننده، معامله را انجام دهد. حالا متوجه شدید؟ این خلاصه تمام اتفاقاتی است که دارد رخ می دهد!

نحوه دریافت دسته چک جدید از این به بعد تغییر می کند. پس از مراجعه به شعبه، بانک ابتدا از طریق شرکت اعتبارسنجی ایران، گزارش اعتباری شما را دریافت خواهد کرد و درباره صدور یا عدم صدور دسته چک تصمیم می گیرد.

همچنین در زمان دریافت دسته چک یا افتتاح حساب جاری، باید یک رضایت نامه کتبی امضا کنید. با امضای این رضایت نامه، به بانک اجازه می دهید تا اطلاعات مربوط به امتیاز اعتباری شما را به ذینفعان اطلاع دهد.

البته این رضایت نامه جنبه اجباری دارد، زیرا بدون امضای آن امکان دریافت دسته چک وجود نخواهد داشت. قانون خیلی رک و صریح مشخص کرده بانک ها موظف هستند تنها از طریق سامانه صیاد دسته چک صادر کنند و سقف اعتبار مجاز شما را در سامانه های عملیاتی به ذینفع نمایش دهند.

بیشتر بدانید | سامانه صیاد (سامانه یکپارچه صدور و استعلام دسته چک) به عنوان مرجع اصلی صدور و کنترل عمل می کند و رسما اجازه نمی دهد هیچ برگه چکی بالاتر از سقف اعتبار مجاز ثبت شود