فرارو- وزیر نیرو وعده کاهش خاموشی ها در فصل پاییز را داده است، اما شرط آن، تأمین کافی گاز و آب برای نیروگاه هاست.

به گزارش فرارو، درحالی که پیک مصرف برق به پایان رسیده، خاموشی های برق نه تنها ادامه دارد، بلکه در بسیاری از نقاط کشور خارج از برنامه و بی نظم اتفاق می افتد؛ از صنایع کوچک گرفته تا شهرک های صنعتی و خانه های مردم، همه تحت فشار ناترازی انرژی قرار گرفته اند. گرمای تابستان و کاهش منابع آب، همراه با کم کاری صنایع در احداث نیروگاه های خودتأمین، سوال بزرگ شهروندان را دوباره مطرح کرده است: کی این خاموشی ها تمام می شود؟

14 شهریورماه، وزیر نیرو در سفر به ورامین گفت: با وجود کسری منابع و ناترازی های موجود در سیستم، اقدامات مناسبی برای تأمین برق و آب انجام شده و پیش بینی می شود در فصل پاییز، خاموشی ها به حداقل برسد، به شرط آنکه واحدهای نیروگاهی به اندازه کافی گاز و آب داشته باشند. این شرط، احتمالا امید به پایان خاموشی ها را مبهم می کند.

در همین زمینه، رضا کفیلی، مدیر کل مهندسی و راهبری شبکه برق شرکت توانیر، به خبرنگار فرارو گفت: قاعدتا با کاهش دما و کاهش استفاده از وسایل سرمایشی، کاهش مصرف برق را خواهیم داشت که موجب می شود اختلاف بین تولید و مصرف به تدریج کاهشی شود و به تبع آن محدودیت ها نیز کاهش خواهد یافت، ضمن اینکه در حال حاضر تولید نیروگاه های برق آبی نیز به دلیل خشکسالی به حداقل رسیده است که امیدواریم با کاهش دما شاهد کاهش محدودیت ها باشیم.

در بسیاری از نقاط کشور، قطعی برق حداقل چهار ساعت طول می کشد و گاهی این مدت حتی از چهار ساعت نیز فراتر می رود. صنایع کوچک هفته ای تا سه روز بدون برق می مانند و شهرک های صنعتی هر هفته با چهار تا پنج روز خاموشی دست و پنجه نرم می کنند.

رضا کفیلی در پاسخ به خبرنگار فرارو درباره علت این بی نظمی ها گفت: خاموشی ها به گونه ای برنامه ریزی شده است که منظم و طبق برنامه اعلام شده انجام گردد، ولی با توجه به فشار وارد شده به تجهیزات در طول دوره پیک تابستان، گاهی خرابی تجهیزات و یا عملکرد رله های حفاظتی منجر به اعمال خاموشی خارج از برنامه می گردد.

طبق ماده 25 قانون بهبود مستمر محیط کسب وکار، در زمان تشدید ناترازی انرژی، واحدهای صنعتی و کشاورزی نباید در اولویت قطع برق، گاز یا خدمات مخابراتی قرار گیرند. بنابراین، برق تحویلی به صنایع در سال جاری تا 40 درصد کاهش یافته است. این درحالی است که تأثیر خاموشی صنایع بر اقتصاد کشور غیرقابل چشم پوشی است.

مهدی مقیم زاده، مدیرعامل شرکت مدیریت شبکه برق و مجری طرح احداث نیروگاه های خودتأمین صنایع توانیر، در این باره به خبرنگار فرارو گفت: در حالی که بدهی انباشته صنایع بزرگ به صنعت برق به حدود 60 هزار میلیارد تومان رسیده است، بر اساس ماده 4 قانون مانع زدایی از توسعه صنعت برق ، صنایع انرژی بر موظف بودند تا پایان سال 1404 نسبت به احداث 10 هزار مگاوات نیروگاه جدید اقدام کنند، در حالی که تاکنون تنها حدود 2300 مگاوات ظرفیت نیروگاهی از این محل ایجاد شده که تولید برق آن به صورت عملی حدود 1600 مگاوات است. در صورتی که این ظرفیت طبق برنامه وارد مدار می شد، امکان کاهش قابل توجه محدودیت های اعمال شده بر صنایع وجود داشت و نه تنها صنایع زیانی از کمبود یا قطع برق نمی دیدند، حتی بخشی از حجم خاموشی های خانگی نیز کاسته می شد.

وی افزود: از سوی دیگر، بدهی انباشته صنایع بزرگ به صنعت برق به حدود 60 هزار میلیارد تومان رسیده است. این در حالی است که مطابق با مفاد آیین نامه تکمیلی تعرفه های برق و ظرفیت های قانونی، می بایست برق صنایع بدهکار قطع می شد، اما صنعت برق با هدف حمایت از تولید به این صنایع فرصت مصرف برق داد. همچنین مواردی چون هدررفت انرژی در صنایع کشور نیز وجود دارد که در مقایسه با کشورهای دیگر در صنایع فولادی 100 درصد و صنایع سیمان 60 درصد بیشتر است.

مجری طرح احداث نیروگاه های خودتأمین توانیر تصریح کرد: علیرغم صدور موافقت اصولی برای احداث بیش از 19 هزار مگاوات ظرفیت نیروگاهی توسط صنایع انرژی بر، تنها بخش اندکی از این تعهدات عملی شده و این موضوع صنعت برق کشور را با چالش های جدی روبه رو کرده است.

وی ادامه داد: تاکنون برای احداث 19 هزار و 357 مگاوات ظرفیت نیروگاهی توسط صنایع انرژی بر موافقت اصولی صادر شده است، اما سهم تحقق یافته این تعهدات بسیار محدود بوده و بخش عمده ای از پروژه ها یا اجرا نشده و یا در مراحل ابتدایی باقی مانده است.

مقیم زاده گفت: بر اساس ماده 4 قانون مانع زدایی از توسعه صنعت برق، صنایع فولاد، مس، پتروشیمی، آلومینیوم، پالایشگاه ها و سایر صنایع انرژی بر موظف اند زیرساخت های انرژی خود را تأمین کنند. با این حال، عمل نکردن این صنایع به وظایف قانونی باعث شده بخش قابل توجهی از بار ناترازی و محدودیت انرژی همچنان بر دوش شبکه برق کشور باقی بماند.

وی یادآور شد: از ظرفیت اعلام شده، تنها 2610 مگاوات نیروگاه به بهره برداری کامل رسیده و حدود 8080 مگاوات در دست اجرا یا اجرایی شده است، در حالی که بخش اعظم ظرفیت مصوب همچنان بلاتکلیف مانده و سرعت عمل صنایع به هیچ وجه پاسخگوی نیاز روزافزون شبکه نیست.

مدیرعامل شرکت مدیریت شبکه برق گفت: در شرایطی که به دلیل ناترازی های انرژی مدت زمان محدودیت برای صنایع افزایش یافته، عدم پایبندی صنایع انرژی بر به تعهدات احداث نیروگاه نه تنها خود این صنایع، بلکه کل شبکه برق کشور را دچار مشکل کرده است.

وی افزود: علاوه بر کم کاری صنایع، موانعی همچون محدودیت در تخصیص سوخت نیروگاه های حرارتی، زمان بر بودن اخذ مجوزهای زیست محیطی، تأمین مالی و اجرای ناقص آیین نامه های قانونی نیز بر شدت این مشکل افزوده است. اگر صنایع بزرگ کشور در مسیر احداث نیروگاه های خودتأمین با جدیت و سرعت بیشتری عمل نکنند، تاب آوری شبکه و مدیریت ناترازی انرژی در سال های آینده با چالش های جدی تری روبه رو خواهد شد.

با وجود خشکسالی، منابع آب تجدیدپذیر ایران از حدود 130 میلیارد متر مکعب به 66 میلیارد متر مکعب کاهش یافته و پیش بینی می شود تا سال 1420 به نصف برسد. این کاهش به طور مستقیم بر عملکرد نیروگاه های برق آبی کشور تأثیر گذاشته است.

یک مقام مسئول در وزارت نیرو در گفت وگو با خبرنگار فرارو درباره مدیریت برق آبی و چالش های ناشی از خشکسالی توضیح داد: نیروگاه های برق آبی از نظر ظرفیت نصب شده، 13 درصد و از نظر انرژی تولیدی 5 درصد ظرفیت تولید برق کشور را تشکیل می دهند. با توجه به ذخیره محدود این نیروگاه ها، شبکه برق کشور با برنامه ریزی سالیانه از این نیروگاه ها در تأمین برق ایام پیک سال، خصوصاً فصل تابستان، بهره برداری می کند.

وی افزود: در سال جاری نیز علی رغم کاهش 50 درصدی ذخایر آب نیروگاه های برق آبی نسبت به سال گذشته، با برنامه ریزی صورت گرفته، ظرفیت تولید این نیروگاه ها به صورت محدود و در ایام پیک مورد استفاده واقع شده است.

در حالی که برخی مسئولان ماینرها را عامل اصلی ناترازی برق معرفی می کنند، یک کارشناس انرژی توضیح می دهد: واقعیت این است که ماینینگ غیرمجاز سهمی در مصرف برق کشور دارد، اما نه آنقدر که بحران ناترازی برق را به تنهایی توضیح دهد.

محمد اله داد، معاون انتقال و تجارت خارجی شرکت توانیر، به خبرنگار فرارو گفت: ماینرهای غیرمجاز براساس هم برآورد باری که ما از مصرف برق آن داریم و هم میزان هش ریت جهانی که در زمان جنگ 12 روزه از روی نمودارهای استخراج جهانی بیت کوین به دست آمد بین 2000 تا 2500 مگاوات در ایران مصرف دارند. این میزان بین 4 تا 5 درصد مصرف برق کل کشور را تشکیل داده و سهمشان از ناترازی حدود 15 تا 20 درصد است. با این وجود، برآورد می شود که سهم 2000 مگاواتی استخراج غیرمجاز در برابر ناترازی بیش از 20 هزار مگاواتی برق کشور اثر قابل توجهی بر خاموشی های گسترده ندارد.