بازار سرمایه ایران پس از پشت سر گذاشتن یکی از سنگین ترین دوره های افت خود، این روزها نشانه هایی از بازگشت و احیای نسبی را به نمایش گذاشته است. سقوط شدید قیمت ها در هفته های گذشته، بسیاری از سهام را به سطوحی رساند که از منظر ارزش جایگزینی، به ندرت در تاریخ سه دهه اخیر مشاهده شده بود. این شرایط سبب شد که حتی با وجود تداوم ابهامات سیاسی و اقتصادی، جذابیت بنیادی بازار برای بخشی از سرمایه گذاران افزایش یابد و زمینه ساز تغییر فضا شود. به گزارش دنیای اقتصاد، از سوی دیگر، باید توجه داشت که فشار فروش در بازار تا حد زیادی تخلیه شده است. سرمایه گذارانی که تحت تاثیر فضای روانی ناشی از تحولات منطقه ای و تهدیدهای سیاسی اقدام به خروج کرده بودند، اکنون بخش عمده موقعیت های خود را واگذار کرده اند. در نتیجه، سمت عرضه به شدت تضعیف شده و کوچک ترین ورود نقدینگی توانسته تقاضا را در نمادهای مختلف تقویت کند. این موضوع در حجم معاملات روزهای اخیر نیز به خوبی مشهود است؛ جایی که ارزش دادوستدها در محدوده 6 تا 7 همت و گاه فراتر از آن تثبیت شده است. افزایش تقاضا البته تنها به جنبه روانی محدود نیست. در بسیاری از صنایع بزرگ، نسبت های مالی به سطحی رسیده که توجیه سرمایه گذاری را تقویت می کند. این امر، همراه با نشانه هایی از ثبات نسبی در ریسک های سیستماتیک ـ از جمله کاهش حساسیت بازار به پرونده های سیاسی همچون مکانیسم ماشه ـ ترکیبی را شکل داده که توانسته بار دیگر جریان مثبتی را به تالار شیشه ای بازگرداند. با این حال، باید تاکید کرد که این ثبات شکننده است و در صورت بروز تحولات غیرمنتظره در عرصه سیاسی یا اقتصادی، به سرعت می تواند دستخوش تغییر شود. آنچه اکنون بیش از هر چیز اهمیت دارد، حفظ تعادل میان تقاضای نوپا و جلوگیری از بازگشت فشارهای بیرونی است. اگر سمت تقاضا بتواند در همین سطح باقی بماند و حجم معاملات بالاتر از مرز 7 همت ادامه پیدا کند، می توان انتظار داشت که روند صعودی بازار در کوتاه مدت تداوم یابد. اما هرگونه تشدید ریسک های سیستماتیک، بار دیگر می تواند بازار را در موقعیت دشواری قرار دهد. به نظر می رسد بورس در نقطه حساسی ایستاده است؛ نقطه ای که در آن نه تنها عوامل بنیادی، بلکه مدیریت فضای روانی و کاهش نااطمینانی ها نقشی کلیدی در تعیین مسیر آتی خواهند داشت. بازار در آستانه بازگشت سعید مشکات، تحلیلگر بازار سرمایه، در گفت وگویی درباره شرایط اخیر بورس اظهار کرد: این انتظار وجود داشت که با کوچک ترین رشد بازار و تزریق پول، روند معاملات تغییر کند. علت اصلی هم به سطح پایین فروشندگان در بازار برمی گشت. ما از نظر قیمت دلاری در برخی سهام به محدوده هایی رسیده بودیم که حتی کف 30 ساله را هم شکسته بود و پایین تر از آن معامله می شد. به همین خاطر، عملا فروشنده ای در بازار باقی نمانده بود. در چنین شرایطی، با ورود کوچک ترین قدرت خرید و چون عرضه ای وجود نداشت، روند مثبت آغاز شد. وی ادامه داد: بازار در همین حوالی نوسانات مثبت و منفی داشت که نشان می داد دیگر توان چندانی برای افت بیشتر ندارد. در واقع، کوچک ترین تقاضا باعث حرکت رو به بالا شد. اگر به یکی، دو ماه اخیر نگاه کنیم، می بینیم که بورس به شدت تحت تاثیر متغیرهای سیاسی قرار داشت. حال پرسش این است که اثر این متغیرها تا چه حد محو شده است؟ به نظر می رسد دیگر اتفاق تازه ای باقی نمانده بود که بتواند ضربه جدیدی به بازار وارد کند. مشکات در توضیح بیشتر شرایط روانی بازار افزود: از منظر روانی، بازار به شدت ترسیده بود؛ به ویژه پس از شروع جنگ که بسیاری قصد فروش داشتند. اما این فروش ها به مرور ته کشید و فروشنده ای در بازار باقی نماند. همین موضوع باعث شد که بازار دیگر افت نکند. در ادامه، با کوچک ترین تزریق نقدینگی شاهد چرخش روند شدیم. این اثر روانی بسیار قوی بود. وی در جمع بندی تاکید کرد: نباید فراموش کنیم که از نظر پارامترهای مالی نیز بسیاری از شرکت های بزرگ در وضعیت جذابی قرار داشتند. بنابراین، ترکیب شرایط روانی و بنیادی، در نهایت زمینه ساز تغییر مسیر بازار شد. از اینجا به بعد، آنچه اهمیت دارد، تداوم همین روند و مدیریت درست انتظارات در بازار سرمایه است. تقاضای قوی؛ نشانه ای از تداوم رشد بازار برزو حق شناس، تحلیلگر ارشد بازار سرمایه در تشریح شرایط اخیر بورس گفت: بازار بعد از ریزش شدیدی که تجربه کرده بود ـ ریزشی بسیار سنگین که ارزش جایگزینی را به سطحی بسیار جذاب رسانده بود ـ به نقطه ای رسید که از منظر قیمتی دیگر جای افت چندانی وجود نداشت. من فعلا کاری به سایر مؤلفه ها ندارم؛ اما از نظر ارزش جایگزینی، شرایط بازار به شدت جذاب شده بود. با این حال، علت اصلی عدم شکل گیری تقاضا، ریسک های سیستماتیک بود. عمدتا هم بحث مکانیسم ماشه مطرح بود. ما شاهد بودیم که این موضوع در هفته های گذشته در بازار پیش خور شد و به محض اینکه این فرآیند آغاز شد، بازار واکنش نشان داد. خوشبختانه از ابتدای هفته گذشته شاهد تقویت سمت تقاضا بودیم. وی در ادامه افزود: در همین هفته نیز این روند ادامه داشت و به وضوح مشاهده کردیم که هر عرضه ای در بازار با تقاضای قوی مواجه می شد. همین تقاضا عامل رشد بسیاری از سهم ها و گروه های مختلف شد. اکنون هم همچنان تقاضا در بازار وجود دارد و حجم معاملات بالا ـ در سطح شش تا هفت همت و حتی بیشتر از هفت همت ـ نشانگر این واقعیت است. این ارقام بیانگر آن است که طرف تقاضا فعال است و تا زمانی که این شرایط برقرار باشد، بازار با رشد مواجه خواهد شد، زیرا سمت فروش به شدت تضعیف شده است. حق شناس با اشاره به چشم انداز بازار تاکید کرد: تحلیل من این است که تا مادامی که سطح ریسک ها دست کم در همین وضعیت فعلی باقی بماند و شاهد تشدید آن نباشیم، بازار می تواند همچنان روندی رو به رشد داشته باشد و تقاضای قوی در آن حضور داشته باشد. البته اگر خدای ناکرده هرگونه اتفاق جدیدی در حوزه ریسک ها رخ دهد و فشارها دوباره تقویت شوند، ممکن است بازار با چالش روبه رو شود. اما در شرایط فعلی، اگر سطح ریسک ها افزایش پیدا نکند، بازار می تواند همچنان بر مدار مثبت و رشد باقی بماند. به ویژه آنکه تا زمانی که حجم معاملات بالاتر از هفت همت باشد، نگرانی جدی برای روند بازار متصور نیست. |