محسن میردامادی، رییس کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس ششم، گفت: ما تمام هزینه هایی که به یک کشور دارای بمب اتمی تحمیل می شود را پرداخت کرده ایم، بدون اینکه واقعا در پی ساخت تسلیحات هسته ای باشیم. این ناشی از اشتباه ما می شود.

به گزارش جماران، محسن میردامادی با اشاره به گمانه زنی ها مبنی بر احتمال خروج از NPT، اظهار کرد: مهم ترین مشکلی که ما از ابتدا در بحث هسته ای داشتیم، فقدان استراتژی است. در حقیقت ما همواره بین دو استراتژی تولید بمب هسته ای و عدم استفاده نظامی از انرژی هسته ای سردرگم بوده ایم. هر کدام از این دو استراتژی، الزامات و نتایجی دارد. اگر انتخاب ما استراتژی نخست بود، پس باید از همان ابتدا تبعات این تصمیم خود از جمله انزوای بین المللی، قرارگیری ذیل فصل هفتم منشور سازمان ملل، تحریم های شدید و فشارهای زیاد اقتصادی را می پذیرفتیم. اگر از اول این استراتژی را انتخاب و در راستای آن حرکت می کردیم، در صورت موفقیت در دستیابی به تسلیحات اتمی، به کشوری مانند کره شمالی تبدیل می شدیم و به علاوه، شاید این موضوع برای ما بازدارندگی هم ایجاد می کرد و باعث می شد مورد حمله نظامی اسراییل قرار نگیریم.

وی افزود: اما اگر استراتژی دوم یعنی بهره گیری صرفا صلح آمیز از انرژی هسته ای را انتخاب می کردیم، باید الزامات آن از جمله رعایت سقف مشخصی از غنی سازی، پرهیز از اقدامات تنش زا، داشتن روابط متعارف با قدرت های بین المللی و منطقه ای و اجرای تمام اصول NPT و پروتکل الحاقی را هم می پذیرفتیم. در این صورت مانند سایر کشورهایی که فناوری محدود و صلح آمیز هسته ای دارند، به کشوری در حال توسعه و با وضعیت مناسب اقتصادی تبدیل می شدیم که از موقعیت خوبی در سطح بین الملل و منطقه برخورداریم؛ مانند همان شرایطی که در دولت آقای خاتمی داشتیم و تمام کشورها نسبت به ارتقای روابط با ایران متمایل بودند.

این نماینده مجلس ششم با بیان اینکه ما هیچ گاه به صورت دقیق و شفاف هیچ کدام از این دو استراتژی را انتخاب نکردیم و همواره بین آن ها سرگردان بودیم، گفت: اگر ما از ابتدا قصد ساخت بمب اتمی داشتیم، باید از NPT خارج می شدیم و همه توان خود را صرف ساخت تسلیحات هسته ای می کردیم و تمام تبعات آن که عمدتا اکنون هم بر ما اعمال می شود را می پذیرفتیم. ما هرگز به سمت ساخت بمب حرکت نکردیم، اما هیچ گاه به طرف استراتژی دوم هم نرفتیم و نخواستیم طوری رفتار کنیم که سوءظن کشورها و نهادهای بین المللی تحریک نشود و روشن گردد که قصد ساخت بمب نداریم و خواهان روابط متعارف هستیم. ما اگرچه پس از امضای برجام چنین شفافیتی را در برنامه هسته ای خود ایجاد کردیم، اما به دیگر الزامات بازیگری در عرصه بین المللی تن ندادیم و نهایتا ترامپ باعث از بین رفتن برجام شد.

میردامادی ادامه داد: سرگردانی بین این دو استراتژی، باعث شده که ما ضررهای هر دو را متحمل شویم، اما از منافع هیچ کدام برخوردار نشویم؛ امروز تمام تحریم هایی که ممکن بود با ساخت بمب اتمی علیه ما اعمال شود را تحمل می کنیم، ذیل فصل هفتم منشور سازمان ملل قرار گرفته بودیم و اکنون نیز با فعال سازی مکانیسم ماشه ممکن است مجددا قرار بگیریم و بمبی هم نداریم که بتواند برای ما بازدارندگی ایجاد کند. البته که من معتقدم شاید همان 3 یا 4 دهه قبل که تازه وارد بحث هسته ای شده بودیم، بمب اتمی برای مان بازدارندگی می داشت، اما اکنون حتی اگر فردا هم به بمب اتمی دست یابیم، دیگر به بازدارندگی نمی رسیم.

وی اضافه کرد: به هر حال، ما تمام هزینه هایی که به یک کشور دارای بمب اتمی تحمیل می شود را پرداخت کرده ایم، بدون اینکه واقعا در پی ساخت تسلیحات هسته ای باشیم. این ناشی از اشتباه ما می شود. ما که هیچ گاه در پی استفاده غیرصلح آمیز از انرژی هسته ای نبودیم، پس نباید دست به غنی سازی 60 درصد می زدیم. هیچ کسی در دنیا نمی پذیرد کشوری که در پی ساخت بمب اتمی نیست، دست به این میزان از غنی سازی بزند. بنابراین، این رویکرد هیچ نتیجه ای جز هزینه برای ما نداشته است.

استاد بازنشسته علوم سیاسی دانشگاه تهران بیان کرد: اکنون نیز اگر می خواهیم خروج از NPT را به عنوان یک اهرم فشار علیه غرب به کار بگیریم، باید به سمت غنی سازی بالای 90 درصد حرکت کنیم و تمام تبعات آن را هم بپذیریم. چنین تصمیمی، درگیری ما با آمریکا را وارد فاز جدیدی خواهد کرد. در این صورت، اروپایی ها هم برای رویارویی نظامی با ایران، همراه آمریکا خواهند شد و اسراییل هم که مترصد فرصتی برای حمله به ایران است. اما اگر صرفا به عنوان یک ژست سیاسی می خواهیم از NPT خارج شویم و تصمیمی برای تغییر فعالیت هسته ای خود نداریم، طرف مقابل این رفتار را به عنوان یک اهرم فشار از طرف ما نمی بیند و لذا تغییری در رویکرد خود نمی دهد. اکنون خروج از NPT تنها رضایت اسراییلی ها را در پی دارد، زیرا آن ها از هر اقدامی که حساسیت های بین المللی علیه ایران را افزایش دهد، استقبال می کنند. ضمن اینکه همین الآن هم احتمال وقوع جنگ مجدد منتفی نیست و خروج از NPT، این احتمال را افزایش می دهد.

میردامادی با اشاره به اینکه برخی بستن تنگه هرمز را اهرم مناسبی برای فشار بر غرب و جلوگیری از فعال شدن مکانیسم ماشه می دانند، بیان کرد: تا وقتی ما آن استراتژی کلان خود را تعیین نکنیم، نمی توانیم در مورد اقداماتی از این دست تصمیم بگیریم، زیرا این ها هیچ کمکی به ما نمی کند. اگر ایران برای بستن تنگه هرمز اقدام کند، چین و هند بیشتر از هر کشور دیگری متضرر می شوند، زیرا عمده نفت وارداتی آن ها از این تنگه عبور می کند، وگرنه آمریکا که خودش صادرکننده نفت است و احتیاج به نفت عبوری از تنگه هرمز ندارد و وابستگی اروپا به نفت این منطقه هم اندک است. بنابراین، مهم ترین تبعات بستن تنگه هرمز، متوجه چین و هند است که هر دو هم روابط خوبی با ایران دارند. با چنین کاری، حتی سایر کشورهایی که تا کنون نسبت به منازعات ایران بی تفاوت بوده اند هم تحریک می شوند که در تیم آمریکا و اسراییل قرار بگیرند.

وی با اشاره به باقی ماندن حدودا 20 روز تا اجرای رسمی اسنپ بک و بازگشت تحریم های شورای امنیت علیه ایران، عنوان کرد: در این مدت باقی مانده، نمی توانیم با شاخ و شانه کشیدن و تهدیدکردن مانع اجرای مکانیسم ماشه شویم. تنها راه جلوگیری از اجرای اسنپ بک، به کارگیری یک دیپلماسی فعال و مبتکر است. اکنون دیپلماسی ما زمین گیر شده و صرفا تماشاچی حوادث است. حتی گاهی می بینیم که دستگاه سیاست خارجی ما ژست نظامی گرفته و مانند نظامیان تهدید می کند. این هیچ نتیجه مثبتی برای کشور ندارد. ما به یک دیپلماسی فعال نیز داریم که بتواند در شرایط فعلی، بن بست شکنی کند و پیشنهادات ابتکاری دهد تا با برطرف سازی نگرانی های طرف مقابل، از فعال سازی اسنپ بک و قرارگیری مجدد ایران ذیل فصل هفتم منشور سازمان ملل جلوگیری کند، زیرا خروج دوباره از آن وضعیت، بسیار بسیار دشوار خواهد بود.

این نماینده مجلس ششم با بیان اینکه اکنون دو موضوع برای ایران حیاتی است و باید برای تحقق آن ها تلاش کنیم، گفت: نخست، جلوگیری از تحمیل مجدد جنگ به کشور است و دوم، جلوگیری از اجرای اسنپ بک. تحقق هر دو این اهداف، در گرو به کارگیری دیپلماسی خلاق و بن بست شکن است. این بسیار جای تأسف است که ما افرادی مانند دکتر ظریف را داریم که در سطح بین الملل به عنوان دیپلمات هایی توانمند شناخته می شوند، اما به دلیل کج سلیقگی های داخلی از آنان استفاده نمی کنیم. اگر می خواهیم از بن بست فعلی خارج شویم، باید از تمام ظرفیت های کشور بهره ببریم.