حمزه نوذری در سرمقاله روزنامه شرق نوشت: می دانیم که نسل جدیدی وارد دانشگاه ها می شوند؛ نسلی که اتفاقات زیادی از سر گذرانده یا شاهد آن بوده است. نسلی که اغلب از واژه تراپی استفاده می کند. آن ها اغلب تراپیست دارند. اما چرا تراپی؟ فقط به این دلیل که تراپیست به سخنان آن ها بدون هرگونه برچسب، نصیحت و پیش داوری گوش می دهد. این یعنی نه در خانه، نه مدرسه و نه در دانشگاه دیده و شنیده نشده اند. دغدغه ها، نگرانی ها و ترس هایشان ناگفته مانده است. نسلی که اخیرا وارد دانشگاه شده یا در حال ورود به دانشگاه است، در نوجوانی با حوادث دردناکی مانند کرونا و ماندن در خانه در حساس ترین روزهای زندگی مواجه بوده است.

آن ها ناآرامی های 1401 را دیده اند. جدال در عرصه عمومی و خیابان بر سر پوشش را دیده یا تجربه کرده اند. تهاجم 12روزه به کشور را درک کرده اند. خیلی از آن ها تا صبح از صدای بمب ها چشم روی هم نگذاشته اند و با نگرانی می پرسیدند چه می شود. با وجود شرایط سخت و دشوار بسیاری از آن ها میهن دوستی را به نمایش گذاشتند.

امروز هم در روزهای جوانی نگران از کافی نبودن آب و برق دچار فشارهای زیادی هستند. به آن ها گفته اند اگر وارد دانشگاه شوید، حالتان بهتر می شود. بیایید نگذاریم با ورود به دانشگاه تجربه های تلخ بیشتری داشته باشند. آن ها احترام و منزلت می خواهند؛ نگذاریم هرکسی هرگونه فکر می کند درست است، در محیط دانشگاه با فرزندان این سرزمین برخورد کند و هرکسی به خودش حق دهد هرگونه می خواهد با آن ها رفتار کند.

لبخند دانشجویان در این زمانه خیلی مهم است؛ سعی کنیم به صورت این جوانان لبخند بیاوریم. دانشگاه همیشه در ایران پیشگام بوده، اما امروز احساس می شود از جامعه عقب افتاده است. احساس می شود رخدادهای نو و تحول آفرین در دانشگاه بسیار محدود شده اند.

تحول و نوآوری در کشور ما اغلب از دانشگاه شروع می شد و همه چشم به دانشگاه داشتند، اما گمان برده می شود امروز چنین نیست. به مدیران فرهنگی بگویید دانشگاه متعلق به همه دانشجویان است و باید برنامه های متنوع برای همه داشته باشند، نه چون گذشته بودجه فرهنگی برای برنامه های خاص و برای عده ای خاص صرف شود. انفعال دانشجویان به دلیل سیاست ها و برنامه ها را با فضایی آرام اشتباه نگیریم.

گاهی اجرای یک برنامه کوچک علمی نیاز به طی کردن بوروکراسی عجیب و غریب دارد. در برخی دانشگاه ها حتی اجازه داده نمی شود استادان معروف دانشگاه های دیگر برای نشست دعوت شوند. هنوز اجرای موسیقی و تئاتر در برخی دانشگاه ها تابو است و گاهی حتی امکان تمرین هم برای این گروه ها وجود ندارد. در برخی دانشگاه ها در دوره قبل اجازه تأسیس و راه اندازی یک کافه کتاب هم نمی دادند و کافه های قبلی را گاهی به بهانه خنده های دانشجویان تعطیل کردند.

نگذارید چنین اتفاقاتی تکرار شود. دانشجویان را صغیر ندانیم؛ آن ها ذی شعورند، هرچند گاهی نیاز به تلنگر دارند. کنترل های بیش از حد که گاهی حریم خصوصی دانشجو را هم نقض می کند، منجر به آنومی می شود، احساس تنهایی و فردگرایی خودخواهانه را بیشتر می کند.

نمود و بیان خود یکی از ویژگی های اصلی عصر ماست. انسان ها و بیشتر از همه نوجوانان و جوانان دوست دارند خود را بیان کنند. به دنبال فضایی هستند برای تجلی و بروز استعدادها و توانایی ها. آیا دانشگاه می تواند به تجلی و بیان خود دانشجویان کمک کند یا با سازوکارهای مختلف از بیان خود جلوگیری می کند؟ چیزها تا به نمایش درنیایند و بروز نیابند، گویی نیستند. این نسل بیش از همه دوست دارد خود را بیان کند. فضایی فراهم آوریم برای بیان خود براساس چارچوب های قانونی.

مدام از مهارت آموزی دانشجویان گفته می شود، اما به اشتباه فکر کردیم مهارت یعنی مهارت های فنی وحرفه ای و رفتیم سراع سازمان فنی وحرفه ای برای برگزاری دوره. اگر دانشجویان می خواستند مهارت های فنی یاد بگیرند و کارگر ماهر شوند، دانشگاه نمی آمدند. مهارت فقط آن نیست که در سازمان فنی وحرفه ای آموزش داده می شود؛ مهارت های آکادمیک و مهارت های نرم (اجتماعی و انسانی) مهم تر است. سازمان فنی وحرفه ای خود نیازمند مهارت آموزی است. باور کنید در برخی دانشکده ها تابلو مهارت آموزی یا مشاوره شغلی و کارآفرینی نصب شده، اما اصلا چنین چیزی وجود خارجی ندارد.

در برخی دانشگاه ها مراکز رشد به جای اینکه محلی باشد برای رشد دانشجو، تبدیل شده به ویترین و محل نمایش دانشگاه در زمان های خاص، آن هم با دعوت از شرکت های بیرونی. مراکز رشد هرچند در دانشگاه ها مستقرند، اما از دانشگاه فک شده اند؛ لازم است در دانشگاه حک شوند. گاهی تصور می شود این مراکز فضایی هستند برای دفتر کار تقریبا رایگان شرکت های بیرونی، بدون ارائه خدمات به دانشجویان.

اغلب دانشگاه ها تقریبا هیچ ارتباط منسجمی با فارغ التحصیلان خود ندارند و با آن ها به مثابه غریبه رفتار می کنند؛ به نحوی که امکان ورود آن ها به دانشگاه دشوار است. گاهی در حد برگزاری یک جشن در برخی دانشگاه ها این تعامل وجود دارد؛ درحالی که می توان از توان و پتانسیل فارغ التحصیلان برای دانشجویان جدید استفاده کرد و آن ها را با هم لینک کرد.

کمتر از دو هفته دیگر به بازگشایی دانشگاه ها مانده است. چه سیاست و برنامه هایی برای ایجاد محیطی پر شور و شوق توأم با احترام و منزلت در دانشگاه ها طراحی شده است؟ کاری کنیم نسل جدیدی که با انواع چالش ها در دوران نوجوانی روبه رو بوده، در دانشگاه احترام و منزلت یابد و لبخند به لب به آینده امیدوار باشد.