حسین نقوی حسینی نماینده سابق مجلس به موضوع بودجه و شرایط اختصاص بودجه به برخی نهادها که اخیرا در گفته های پزشکیان نیز به صورت انتقادی به آن اشاره شد، پرداخته است.

به گزارش خبرآنلاین، مسعود پزشکیان رییس جمهور، در سخنانی صریح بار دیگر به یکی از قدیمی ترین و چالش برانگیزترین مسائل بودجه ای کشور اشاره کرده است؛ مسأله تخصیص اعتبارات کلان به نهادها و دستگاه هایی که به گفته او برخی نهاد ها کارایی لازم را ندارند در مقابل بودجه ای که دریافت می کنند و سهم قابل توجهی از منابع عمومی کشور را به خود اختصاص می دهند. این سخنان اگرچه تازگی ندارد و در دولت های پیشین نیز بارها توسط رؤسای جمهور و کارشناسان اقتصادی مطرح شده، اما بازتاب گسترده ای یافت و دوباره این پرسش اساسی را مطرح کرده است که چرا هیچ دولتی تاکنون نتوانسته این چرخه را متوقف کند.

فراموش نکنیم که بودجه صدا و سیما در سال های اخیر به بیش از 29 هزار میلیارد تومان رسیده، اما عملکرد این نهاد با منابع کلان دریافتی همخوانی ندارد. مسعود پزشکیان و دیگر تحلیلگران اقتصادی بارها هشدار داده اند که بخشی از این بودجه بدون سنجش دقیق کارایی و بدون گزارش عملکرد شفاف اختصاص می یابد، در حالی که خروجی واقعی آن در جذب مخاطب، کیفیت برنامه ها و تأثیرگذاری اجتماعی فاصله قابل توجهی با میزان اعتبارات دارد. این موضوع باعث ایجاد پرسش های جدی درباره شفافیت و مدیریت منابع عمومی و ضرورت اصلاح سازوکارهای نظارتی شده است.

پزشکیان در مقام رییس جمهور همان سخنانی را تکرار می کند که در یک دهه اخیر حسن روحانی، رییس دولت یازدهم و دوازدهم و حتی برخی نمایندگان مجلس مطرح کرده بودند: بودجه هایی پرداخت می شود بی آنکه مشخص باشد خروجی و کارایی آن چیست.

تردیدی نیست که اصلاح این چرخه نیازمند عزم مشترک دولت و مجلس و اتکا به گزارش های دقیق و شفاف نهادهای نظارتی است. تا زمانی که این اراده سیاسی شکل نگیرد، به نظر می رسد روند تخصیص بودجه به نهادهای کم کارایی همچنان ادامه خواهد یافت و یکی از پایدارترین مشکلات نظام بودجه ریزی کشور تداوم پیدا خواهد کرد.

سیدحسین نقوی حسینی نماینده سابق مجلس در گفتگو با خبرآنلاین درباره این موضوع گفت: بسیاری معتقدند دستگاه هایی که در جداول بودجه درج می شوند، عملاً از بودجه عمومی کشور سهم می گیرند اما کارآمدی و کارایی لازم را به اندازه بودجه ای که دریافت می کنند، ندارند. این در حالی است که در کشور ما نهادهای ناظر بر هزینه کرد بودجه مانند دیوان محاسبات، سازمان بازرسی کل کشور و حتی خود مجلس و کمیسیون برنامه و بودجه وجود دارند که باید با دقت بیشتری وارد عمل شده و کار نظارتی خود را انجام دهند.

وی افزود: این موضوع همیشه یکی از بحث های جدی و مهم در مجلس بوده است. در هر دوره، هنگام ارائه جداول بودجه، چه در کمیسیون برنامه و بودجه، چه در کمیسیون تلفیق و چه در صحن علنی، مخالفان و موافقان زیادی صحبت کرده اند. حتی برخی پیشنهاد حذف این جداول از بودجه کشور را مطرح کرده اند، اما هیچ گاه به نتیجه نرسیده است.

نقوی حسینی با اشاره به برخی فشارها و لابی گری ها در روند تصویب بودجه اظهار داشت: در جریان بررسی جداول بودجه، لابیست ها با نمایندگان گفت وگو می کنند و می کوشند نظر آن ها را جلب کنند. گاهی حتی نمایندگان در رودربایستی قرار می گیرند. اما اگر نهادهای نظارتی با دقت ورود کنند و میزان اختصاص بودجه را با میزان عملکرد دستگاه ها بسنجند و گزارش های متقن و دقیق خود را هم به مجلس و هم به مردم ارائه دهند، مشخص خواهد شد که کدام دستگاه ها بودجه کلان دریافت کرده اند اما عملکردی متناسب نداشته اند. در این صورت مجلس می تواند تصمیم به حذف یا تعدیل آن ها بگیرد.

وی ادامه داد: خود دولت هم نقش مهمی دارد. چون لایحه بودجه ابتدا توسط سازمان برنامه و بودجه تدوین و سپس توسط دولت به مجلس ارسال می شود. دولت می تواند در همان مرحله اولیه، نسبت به حذف یا کاهش اعتبارات غیرمتناسب اقدام کند. در واقع بودجه باید عملکردی باشد. سازمان مدیریت و برنامه ریزی همواره تأکید می کند بودجه بر اساس عملکرد دستگاه ها بسته می شود، اما واقعیت این است که در برخی موارد اعتبارات اختصاص یافته هیچ تناسبی با عملکرد دستگاه ندارد. دستگاه هایی وجود دارند که سالانه 200 تا 500 میلیارد تومان دریافت می کنند در حالی که کل عملکرد آن ها شاید معادل 10 میلیارد هم نباشد.

این نماینده پیشین مجلس با تأکید بر نقش دولت پزشکیان تصریح کرد: این موضوع صرفاً مربوط به دولت فعلی نیست. من در سه دوره مجلس حضور داشتم و 12 بودجه تصویب شده را بررسی کردم؛ در همه این سال ها همین بحث ها مطرح بوده است. بارها این پرسش مطرح شده که مثلاً بنیادها یا نهادهایی که مبالغ سنگینی دریافت می کنند، واقعاً چه کارهایی انجام داده اند و آیا گزارش عملکرد آن ها با میزان اعتبارات همخوانی دارد یا خیر. بنابراین این مسأله همیشگی است و دولت های مختلف با آن مواجه بوده اند.

وی خاطرنشان کرد: برای اصلاح این روند هم دولت باید مصمم باشد و هم نهادهای نظارتی باید کمک کنند. دیوان محاسبات مرجع اصلی رسیدگی به این موضوع است. اگر گزارش دقیقی از تفرقه و انحراف بودجه ارائه دهد، دولت هم با استناد به آن می تواند اقدام کند. البته این سؤال مطرح است که کدام دولت در این زمینه بدترین عملکرد را داشته است. اما چون ارزیابی دقیقی از تطبیق جداول بودجه در دولت های مختلف ندارم، بی انصافی است نظری بدهم. لازم است این جداول در دولت های مختلف به صورت مستند بررسی شوند.

نقوی حسینی با اشاره به تجربه سال های مختلف در دولت ها گفت: در دولت های پیشین نیز موضوع جداول بودجه محل بحث جدی بوده است. به یاد دارم در زمان دولت آقای روحانی، حتی خود ایشان علناً مطرح می کرد که برخی دستگاه ها بودجه می گیرند اما معلوم نیست با آن چه می کنند.

وی افزود: این در حالی است که لایحه بودجه توسط خود دولت تنظیم و به مجلس ارائه می شود. بودجه که طرح نمایندگان نیست، بلکه محصول کار دولت و سازمان برنامه و بودجه است. بنابراین جای تعجب دارد وقتی دولت لایحه ای را خود تهیه و به مجلس می آورد، بعداً نسبت به بخش هایی از آن اعتراض کند.

این نماینده پیشین مجلس تأکید کرد: البته ارزیابی دقیقی از میزان انحراف یا اشکالات بودجه در دولت های مختلف ندارم و اگر چنین اطلاعاتی داشتم حتماً ارائه می کردم. اما به طور کلی، انتقاد به نحوه تخصیص و کارآمدی اعتبارات در دستگاه های مختلف موضوعی بوده که در همه دولت ها تکرار شده است.