امیر سرتیپ دوم صادق نوری جانشین قرارگاه شمال شرق نیروی زمینی ارتش و مسئول قرارگاه احداث دیوار مرزی نیروی زمینی ارتش، جدیدترین جزییات از احداث دیوار مرزی شرق کشور را بیان کرد.

به گزارش فارس، در پی افزایش چالش های امنیتی، مهاجرت غیرمجاز و قاچاق کالا در مرزهای شرقی ایران، موضوع احداث دیوار مرزی به یکی از اولویت های مهم کشور بدل شده است.

این پروژه با هدف تقویت امنیت ملی و کنترل بهتر گذرگاه های مرزی، در استان های خراسان رضوی، شمالی، جنوبی و سیستان و بلوچستان در حال اجرا است. عملیات ساخت این دیوار بتنی که ارتفاع آن تا چهار متر می رسد، توسط نیروهای مهندسی ارتش با بهره گیری از توان داخلی و جدیدترین فناوری ها انجام می شود.

برآن شدیم تا در گفت وگوی تفصیلی با امیر سرتیپ دوم صادق نوری جانشین قرارگاه شمال شرق نیروی زمینی ارتش و مسئول قرارگاه احداث دیوار مرزی نیروی زمینی ارتش به بررسی ابعاد مختلف این طرح ملی، پیشرفت های صورت گرفته، چالش های پیش روی اجرایی و نقش این دیوار در افزایش امنیت مرزهای شرق ایران خواهیم پرداخت.

مهم ترین محورهای این گفت وگو به شرح ذیل است:

* پروژه انسداد مرز شرقی با هدف جلوگیری از تردد غیرمجاز، قاچاق و ارتقای امنیت ملی از ابتدای سال 1403 آغاز شد.

* در این پروژه، 300 کیلومتر از مرز خراسان رضوی با افغانستان تحت پوشش دیوار بتنی و پایش هوشمند قرار می گیرد.

* چهار گروه مهندسی رزمی نیروی زمینی ارتش مسئولیت اجرای کامل عملیات را بر عهده دارند.

* شرایط اقلیمی دشوار از جمله یخبندان، گرد و خاک و کمبود آب، باعث کندی مراحل اجرایی در برخی فصول شد.

* دیوارهای بتنی این پروژه با ارتفاع 4 متر، وزن 14 تن و بتن ریزی ویژه، برای نخستین بار در کشور تولید شده اند.

* تاکنون بیش از 205 کیلومتر زیرسازی، 165 کیلومتر دیوار تولید و 135 کیلومتر نصب شده است.

* در امتداد دیوار مرزی، برجک های سه طبقه با تجهیزات نظارتی هوشمند مانند دوربین و سنسور حرکتی نصب می شود.

* پروژه انسداد مرزهای شرقی بخشی از طرح کلان ایمن سازی همه مرزهای کشور، از شرق تا غرب، محسوب می شود.

* اجرای این پروژه منجر به اشتغال زایی گسترده در شهرستان های مرزی و رونق صنایع وابسته شده است.

* با تکمیل این طرح، ادعای عبور اشتباهی از مرز دیگر پذیرفتنی نخواهد بود و مرزها به صورت فیزیکی و دیجیتال کنترل می شوند.

پروژه انسداد مرز شرقی از چه نقطه ای آغاز می شود و تا کجا ادامه دارد؟ اهمیت موقعیت جغرافیایی این مسیر چیست؟

امیر نوری: بر اساس ابلاغ دی ماه 1402 به قرارگاه منطقه شمال شرق نیروی زمینی ارتش، پروژه ی انسداد مرز شرقی در دستور کار قرار گرفت. این پروژه شامل 300 کیلومتر از مرز خراسان رضوی با افغانستان است که از نقطه ی سه جانبه ی ایران، ترکمنستان و افغانستان آغاز شده و تا سیر خون جنوبی ادامه می یابد.

اجرای پروژه از ابتدای سال 1403 با جدیت آغاز شد. در مراحل نخست، مشکلاتی از قبیل ناهماهنگی میان شرکت های طرف قرارداد، تیم های جغرافیایی و گروه های فنی وجود داشت، اما با پیگیری و برطرف شدن موانع، روند کار از سال 1403 سرعت گرفت و اکنون نیز با شرایط مطلوب ادامه دارد.

مراحل اصلی اجرای پروژه انسداد مرز شرقی از آغاز تاکنون شامل چه مواردی بوده و چه میزان پیشرفت داشته است؟

امیر نوری: در این پروژه، چهار گروه مهندسی رزمی نیروی زمینی ارتش مسئولیت اصلی را برعهده دارند. در ابتدا، یک مؤسسه ی فنی نیز از دهانه ذوالفقار تا سه راهی ملون مستقر بود، اما در پایان اسفند 1403 مأموریت آن خاتمه یافت و کل عملیات به طور کامل به نیروی زمینی ارتش واگذار شد. تمامی تجهیزات، نیروهای فنی و مهندسی از این پس توسط ارتش اداره می شود.

در سال 1403، کمبود آب در منطقه ی تایباد و مشکلات ناشی از شرایط اقلیمی باعث کندی عملیات شد. با تشکیل جلسات مشترک میان ستاد نیروی زمینی ارتش، نمایندگان استان و مدیران پروژه، بخش مهمی از مشکلات رفع شد. با ورود به سال 1404، این موانع برطرف شده و پیش بینی می شود روند اجرایی با سرعت بیشتری ادامه یابد.

شرایط آب وهوایی منطقه، به ویژه بادهای شدید و گردوخاک در تابستان و پاییز، همچنین سرما و یخبندان زمستان، مشکلات دیگری برای روند کار ایجاد می کند. برای نمونه، در زمستان 1403 بیش از 40 روز به دلیل یخبندان، امکان فعالیت مهندسی وجود نداشت.

پروژه احداث دیوار مرزی تا امروز چه میزان پیشرفت داشته است؟ دیوارهای مرزی تولید شده چه ویژگی های فنی دارند و چه استانداردهایی در طراحی و تولید آن ها رعایت شده است؟

امیر نوری: تا امروز، از مجموع 300 کیلومتر، بیش از 205 کیلومتر زیرسازی دیوار تکمیل شده است. همچنین، تاکنون، بیش از 135 کیلومتر دیوار نصب و 35 کیلومتر دیوار آماده ی نصب (دپو) شده است.

زیرسازی شامل ایجاد جاده ی شوسه به عرض 8 متر است که علاوه بر استقرار دیوار در سمت مرز افغانستان، امکان احداث جاده ی آسفالت استاندارد به عرض 6.5 تا 7 متر را نیز فراهم می کند. در بخش هایی، عملیات خاک برداری بیش از 10 متر عمق داشته و در برخی نقاط، تا 15 لایه ی 15 سانتی متری کوبش انجام شده است. حتی در مناطق کوهستانی، با پیکور و نصب پل در دره ها، مسیر آماده سازی شده است.

در ادامه، دیوار مرزی نصب می شود. این دیوارها برای نخستین بار در کشور تولید شده و دارای مشخصات فنی ویژه ای شامل ارتفاع 4 متر، عرض 380 سانتی متر، وزن حدود 14 تن و مصرف بیش از 2 تن سیمان، 380 کیلوگرم میلگرد و بتن ریزی با فشار ویبره شش گانه در هر قطعه هستند.

چه چالش هایی در اجرای این پروژه وجود داشته و برای رفع آن ها چه راهکارهایی اتخاذ شده است؟

امیر نوری: این دیوارها به دلیل وزن و ابعاد بالا، حمل ونصب بسیار دشواری دارند و در صورت کوچک ترین نقص، توسط ناظران مردود می شوند.

در سال گذشته، سه شرکت مسئولیت تولید داشتند که به دلیل کندی کار، امسال 9 شرکت دیگر نیز به آن ها افزوده شد و مجموعاً 12 شرکت در حال فعالیت هستند.

البته به دلیل حجم بالای عملیات، گاهی ترافیک کاری بین پیمانکاران در نقاط نصب ایجاد می شود. هدف گذاری پروژه آن است که تا پایان سال 1404، کل 300 کیلومتر تکمیل، دیوارها نصب و سیم خاردار نیز اضافه شود.

این دیوارها، مرز رسمی محسوب نمی شوند، بلکه مانع فیزیکی، حفاظتی و امنیتی در عمق مرز هستند. هدف اصلی، جلوگیری از تردد غیرمجاز، قاچاق انسان، سوخت و مواد مخدر است. با توجه به ابعاد و استحکام، عبور از این دیوار غیرممکن بوده و ادعای اشتباه در عبور مرز دیگر پذیرفته نخواهد بود. از نظر مقاومت، این دیوارها در برابر سلاح های انفرادی و حتی پرتابه هایی مانند آرپی جی تست شده و عملکرد مطلوبی دارند.

پس از تکمیل 300 کیلومتر مرز خراسان رضوی، اجرای پروژه در مرزهای خراسان جنوبی هم آغاز شده که در این راستا، 5 کیلومتر زیرسازی در آن منطقه صورت گرفته است.

در مجموع، حدود 920 کیلومتر از مرز شرقی کشور در قالب این طرح، تحت پوشش انسداد فیزیکی قرار خواهد گرفت. علاوه بر آن، سپاه پاسداران نیز عملیات مشابهی را از جنوب شرق تا بندر گواتر دنبال می کند. در نهایت، کل مرزهای شرقی کشور مسدود و کنترل خواهد شد.

هدف اصلی از احداث این دیوارهای مرزی چیست و چگونه باعث افزایش امنیت می شوند؟ چه فناوری ها و ابزارهایی برای پایش هوشمند مرز در کنار دیوارها به کار رفته است؟

امیر نوری: همچنین، این پروژه بخشی از برنامه ی راهبردی جمهوری اسلامی ایران برای انسداد و ایمن سازی کل مرزهای کشور است. پس از شرق، مرزهای غربی نیز تحت پوشش قرار گرفته است.

همان طور که در بسیاری از کشورها از جمله ترکیه نیز چنین طرح هایی اجرا شده، ایجاد دیوارهای مستحکم پیرامون کشور، موجب کاهش نیاز به نیروی انسانی مرزبانی و حرکت به سمت کنترل هوشمند مرزها خواهد شد.

در امتداد دیوار مرزی، هر 4 تا 5 کیلومتر یک برجک بتنی سه طبقه احداث می شود. در کنار این برجک ها، دکل هایی برای ارتباطات تصویری و مخابراتی نصب خواهد شد تا پایش مستمر مرز به صورت شبانه روزی انجام شود.

این برجک ها به سیستم های دوربین، سنسورهای حرکتی و تجهیزات پایش هوشمند مجهز هستند و هرگونه تحرک مشکوک از جمله نزدیک شدن افراد، تلاش برای حفر تونل یا عبور از روی دیوار، به سرعت از طریق مانیتورهای داخل برجک ها قابل مشاهده خواهد بود.

این مجموعه با عنوان پک کامل کنترلی تعریف شده و به روزترین تجهیزات در آن به کار گرفته شده است. بازدیدهای میدانی از پروژه های مشابه نشان می دهد که طرح ایران از نظر استحکام و استاندارد، به روزتر و مطمئن تر از نمونه های دیگر است و تمامی مراحل، طبق ابلاغ نیروی زمینی ارتش جمهوری اسلامی ایران پیش می رود.

دیوار مرزی ساخته شده از بتن مسلح و مطابق با استانداردهای ابلاغی است. ارزیاب های تخصصی طی بازدیدهای مختلف آن را مورد تأیید قرار داده اند. از نظر فیزیکی نیز، دیوارها در برابر نفوذ، برش یا حتی حملات محدود با سلاح های متداول، مقاومت بالایی دارند.

اجرای پروژه، علاوه بر ارتقای امنیت، آثار اقتصادی گسترده ای نیز به همراه داشته است. در شهرستان های مرزی مانند تایباد، اشتغال زایی مستقیم و غیرمستقیم صورت گرفته و عملاً بیکاری به حداقل رسیده است. بسیاری از مرزنشینان یا در شرکت های تولید، حمل و نصب دیوار فعالیت می کنند، یا در کارخانجات شن و سیمان و صنایع وابسته مشغول شده اند.

پروژه انسداد مرز شرقی چه تأثیراتی بر اقتصاد و وضعیت اجتماعی مناطق مرزی مانند تایباد داشته است؟

امیر نوری: بیش از 300 دستگاه ماشین آلات در منطقه فعال است و همین موضوع باعث رونق کارگاه های خدماتی، تعمیرگاهی و فروش قطعات شده است. همچنین، حضور مهندسان و نیروهای متخصص در تایباد و تربت جام، باعث رونق اسکان، خدمات شهری و اقتصادی در این مناطق شده است.

مرزنشینان از ایجاد این دیوار احساس امنیت و آرامش خاطر دارند. این دیوار نه تنها مانع فیزیکی مستحکمی است، بلکه امکان تحرکات غیرمجاز مانند ورود موتورسیکلت ها، خودروها یا افراد پیاده را به طور کامل مسدود می کند.

در صورت هرگونه اقدام غیرقانونی، نیروهای مرزبانی در پشت دیوار حضور داشته و به سرعت واکنش نشان خواهند داد. گشت های مرزی نیز با اتکا به این دیوار، با آرامش و اطمینان بیشتری مأموریت خود را انجام می دهند.

در مسیر اجرای این پروژه، چگونه اختلافات مرزی با افغانستان مدیریت شده اند؟

امیر نوری: در برخی نقاط مرزی، اختلافات و ابهامات فنی با کشور همسایه وجود داشته است. این موارد به تیم های سازمان جغرافیایی و کارشناسان مشترک ایران و افغانستان واگذار شده و تاکنون بخش عمده ی آن ها برطرف شده است.

تنها چهار نقطه باقی مانده که مذاکرات فنی در حال انجام است. حتی برخی مسئولان افغانستان نیز از اجرای این دیوار استقبال کرده و آن را گامی مثبت برای دو طرف دانسته اند.

این پروژه ملی با هدایت و پشتیبانی سلسله مراتب ارتش جمهوری اسلامی ایران، ستاد مشترک ارتش جمهوری اسلامی ایران و پشتیبانی ستاد کل نیروهای مسلح اجرا می شود.

این حمایت ها موجب شده پروژه، به رغم سختی ها، به صورت مداوم، حتی در روزهای تعطیل و شرایط سخت زمستانی ادامه یابد. گروه های مهندسی نیروی زمینی ارتش بارها نشان داده اند که می توانند پروژه های دشوار مانند زیرسازی های عمیق و کار در کوهستان را با موفقیت اجرا کنند.

اجرای پروژه انسداد مرز چه تجربه ها و مهارت هایی برای نیروهای مهندسی ارتش به همراه داشته است؟

امیر نوری: اجرای این طرح، برای یگان های مهندسی رزمی ارتش تجربه ای ارزشمند به همراه داشته است. این گروه ها توانسته اند مهارت های جدیدی در حوزه ی زیرسازی اتوبان ها، ریل راه آهن و جاده های کوهستانی کسب کنند و ظرفیت اجرای پروژه های بزرگ ملی را به خوبی به دست آورند.

شرکت های پیمانکار نیز تحت نظارت نیروی زمینی ارتش، توانسته اند سطح فعالیت خود را ارتقا دهند. برای مثال، در روزهای سرد زمستان، با ایجاد کاور بر روی محل قالب گیری و استفاده از جت پناه، فرآیند تولید دیوار را بدون توقف ادامه دادند.

پروژه ی انسداد مرز شرقی در خراسان رضوی، با اتکا به توان مهندسی نیروی زمینی ارتش جمهوری اسلامی ایران، هم اکنون در مسیر تکمیل قرار دارد و نخستین استان کشور خواهد بود که کل مرز آن با دیوار بتنی مستحکم و پایش هوشمند پوشش داده می شود. این طرح، علاوه بر ارتقای امنیت ملی، موجب رونق اقتصادی و آرامش اجتماعی مرزنشینان شده است و الگویی برای انسداد مرزهای دیگر کشور خواهد بود.

امیر از اینکه در این گفت وگو حضور یافتید، تشکر می کنیم.

امیر نوری: متقابلاً از شما و همکارانتان در خبرگزاری فارس سپاسگزارم.