حسن روحانی، رییس جمهور ایران در دوره های یازدهم و دوازدهم، در سخنانی در جمع مشاورین خود، گفت: سه کشور اروپایی حق ندارند اسنپ بک کنند و تأکید کرد: اروپا که به تعهدات خودش در برجام و به تعهدات یازده گانه خودش عمل نکرده، امروز نمی تواند مدعی باشد و بگوید ایران تعهدات خودش را نقض کرده است.

به گزارش پایگاه اطلاع رسانی حسن روحانی، او همچنین خطاب به مخالفان برجام گفت: شما که می گویید برجام خیلی بد بوده؛ شما که می گویید کارهای قبل خیلی خوب بوده، خب شما 6 تا قطعنامه گرفتید می گویید خوب بوده حالا برمی گردیم به همان، ما برمی گردیم به قبل از سال 94. شما که می گویید کل قطعنامه ها اصلاً ارزش ندارد، کاغذپاره است. شما چه می گویید؟ شما که قطعنامه را کاغذپاره می دانید، شما که کل برجام را بد می دانید، شما دیگر ساکت باشید.

رییس جمهور ایران در دوره های یازدهم و دوازدهم تأکید کرد: تا جایی که می توانیم ما نباید بگذاریم این قطعنامه ها برگردد. هنوز هم فرصت هست که با سه کشور اروپایی یا با 1+4 مذاکره کنیم، تا موضوع اسنپ بک از دستور شورای امنیت خارج شود و پس بگیرند، این به نفع آن ها، به نفع ما و به نفع NPT خواهد بود.

متن کامل سخنان دکتر روحانی پیرامون اسنپ بک به این شرح است:

بسم الله الرحمن الرحیم

یکی از موضوعاتی که در این ایام معمولاً در مجامع مورد بحث است، موضوع استفاده از سازوکاری است که برای حل اختلافات در برجام و همچنین در قطعنامه 2231 آمده که اصطلاحاً به آن می گویند اسنپ بک که نتیجه آن بازگشت قطعنامه هایی است که قبل از برجام از سال 2006 (1385) تا 2010 (1389) تصویب شده است.

تمام این 6 قطعنامه، قطعنامه هایی است ذیل فصل 7 منشور ملل متحد و اهمیت این قطعنامه ها به این دلیل است که ذیل فصل 7 است و به جز قطعنامه اول، 5 قطعنامه بعدی طبق ماده 41 فصل هفتم است. قطعنامه اول هم البته طبق ماده 40 فصل هفتم است. این روزها این بحث مطرح است که سه کشور اروپایی نامه ای را به شورای امنیت سازمان ملل نوشته اند و در واقع طبق آن نامه، درخواست اسنپ بک کرده اند که این طی پروسه 30 روزه این کار انجام می گیرد برمبنای آنچه که در برجام و قطعنامه 2231 آمده است.

اولین بحث این است آیا اسنپ بک مشکلی درست می کند؟ یا مشکلی درست نمی کند؟ اصلاً اهمیتی دارد یا اهمیتی ندارد؟ به نظر من اینگونه که در جامعه مطرح می شود بعضی ها می گویند اصلاً مهم نیست، بعضی می گویند فوق العاده مهم است، ما باید حد و مرز اسنپ بک را به دقت بدانیم چیست. البته اسنپ بک ممکن است از لحاظ اقتصادی خیلی فشار زیادی به کشور وارد نکند، در شرایطی که تحریم آمریکا بالای سر ما هست، البته تحریم های سازمان ملل برمی گردد، منتهی تحریم های سازمان ملل یا حتی تحریم های اروپا در برابر تحریم آمریکا از لحاظ اقتصادی اهمیت چندانی ندارد. گرچه از لحاظ سیاسی و از لحاظ حقوقی اهمیت فوق العاده ای دارد که ایران همچنان برمی گردد ذیل فصل 7 منشور ملل متحد.

نکته دوم این است که آیا سه کشور اروپایی حق دارند چنین کاری را انجام بدهند؟ قطعاً از لحاظ حقوقی حق چنین کاری ندارند به دلیل اینکه اسنپ بک طبق بند 37 برجام و طبق بندهای 10 به بعد در قطعنامه 2231 مبنایش این است که یک کشوری نقض آشکار کرده باشد، یعنی عدم پایبندی نسبت به تعهدات خودش انجام داده، آن هم عدم پایبندی اساسی، خب جمهوری اسلامی ایران از ابتدای برجام به تمام آنچه که در قطعنامه و همچنین توافق برجام آمده متعهد بوده به همین دلیل هم وقتی ترامپ در دوره ی اول یعنی در سال 97 می خواست از برجام خارج شود، اول متوسل شد به آژانس بین المللی و می خواست آمانو یک حرفی بزند، حتی نماینده آن ها در سازمان ملل رفت به وین برای اینکه آژانس را راضی بکند که یک نکته ای را علیه ایران بگوید. آمانو با قاطعیت گفت ایران به تمام تعهدات خودش عمل کرده، بنابراین راهی پیدا نکرد. آمریکا به همین دلیل یک جانبه از برجام خارج شد. قبلش می خواست راه حقوقی پیدا کند، دید راه حقوقی وجود ندارد. ایران و جمهوری اسلامی ایران اساساً به هر چیزی که تعهد کند به عهدش پایبند است.

اولین کسی که نقض اساسی کرد و از برجام به طور کلی خارج شد، خود ترامپ بود در سال 97، البته آن طور که آقای پوتین برای من توضیح داد، ترامپ از برجام خارج شد به این دلیل که به او گفته بودند اگر شما از برجام خارج شوید، بلافاصله ایران از برجام خارج می شود و اگر ایران بلافاصله از برجام خارج می شد، همه قطعنامه ها و همه تحریم ها برمی گشت و همه چیز به گردن ما می افتاد. منتهی ایران هوشمندی کرد و این کار را نکرد.

آن هایی که در مجلس آن ایام و قبلش برجام را آتش می زدند آن ها دیگر باید کاملا ساکت باشند. آن هایی که همان روز می گفتند ما برجام را کنار بگذاریم، بعد از اینکه ترامپ خارج شده، خب اگر ما از برجام خارج می شدیم، همه قطعنامه ها همان روز برمی گشت، همه تحریم ها هم همان روز برمی گشت، هیچ نفعی هم ما نمی بردیم و همه ی بار هم به دوش ما می افتاد. ترامپ چنین قصدی داشت، اما ما این کار را نکردیم.

و لذا 1+4 کنار جمهوری اسلامی ایران ماند و لااقل از لحاظ سیاسی و از لحاظ تبلیغاتی روبه روی ترامپ و روبه روی آمریکا هم ایستاد و ما هم بعد از اینکه ترامپ از برجام خارج شد به مدت یک سال، کاملاً به برجام متعهد بودیم به این دلیل که اروپایی ها به ما قول داده بودند که در این یکسال تحریم آمریکا را جبران می کنند، قول های زیادی هم به ما دادند، در مذاکرات هم 11 بند به عنوان تعهد خودشان قبول کردند، متأسفانه به هیچ یک از آن 11 بند عمل نکردند، بعد از یکسال وقتی ما دیدیم اروپا هیچ قدمی برنمی دارد یا 1+4 در واقع کاری انجام نمی دهد از اردیبهشت 98 ما شروع کردیم در 5 مرحله تعهدات برجامی خودمان را کاهش دادیم. در هر مرحله هم اعلام کردیم به 1+4، که دو ماه به شما فرصت می دهیم اگر شما بتوانید موضوع تحریم ها را جبران کنید ما دومرتبه برمی گردیم به طور کامل به برجام، که متأسفانه کاری نکردند یا نتوانستند انجام دهند.

علیرغم اینکه جمهوری اسلامی ایران بسیاری از تعهدات برجامی خودش را در سال 98 کنار گذاشت، اما ارتباطش را با آژانس به طور کامل حفظ کرد، این نکته بسیار مهمی بود که ایران به آن توجه داشت، و لذا در سال 99 آمریکا دو بار به شورای امنیت و یک بار به مجمع عمومی مراجعه کرد علیه ایران و هر سه بار شکست خورد. شکست های سه گانه آمریکا در سال 99 در سازمان ملل متحد در تاریخ آمریکا بی سابقه است که آمریکا سه بار به سازمان ملل مراجعه کند و هر سه بار در برابر ایران شکست بخورد.

اولی اش مراجعه کرد به شورای امنیت برای اینکه جلوی پایان تحریم تسلیحاتی ایران را بگیرد، و این کار را نتوانست بکند، در شورای امنیت دو رأی آورد در برابر 11 رأی. این بسیار مفتضحانه بود برای آمریکا، بار دوم آمریکا تلاش کرد از اسنپ بک استفاده کند و لذا یک بار دیگر در شورای امنیت این موضوع را مطرح کرد و این بار 13 عضو شورای امنیت با درخواست آمریکا مخالفت کردند، این هم افتضاح دوم برای آمریکا بود. وقتی دید در شورای امنیت کاری نمی تواند بکند رفت در مجمع عمومی و در مجمع عمومی دنبال این بود که کمیته تحریم را احیاء کند. آنجا هم 110 رأی مخالف به آمریکا داده شد، و فقط 10 رأی به نفع آمریکا بود، یعنی 10 در برابر 110 رأی، آمریکا شکست خورد. بنابراین در سال 99 آمریکا در سه نوبت در برابر جمهوری اسلامی ایران دچار شکست شد و در هر سه نوبت هم اروپا از ما حمایت کرد.

بنابراین اروپا که به تعهدات خودش در برجام عمل نکرده و به تعهدات یازده گانه خودش عمل نکرده، امروز نمی تواند مدعی باشد و بگوید ایران تعهدات خودش را نقض کرده است.

مسأله دوم این که، اروپایی ها در این اواخر بارها تکرار کردند که ما الان معتقد نیستیم که ایران 6/3 غنی سازی کند، ما الان معتقدیم به غنی سازی صفر. و این را وزیر خارجه انگلیس به صراحت در پارلمان انگلیس اعلام کرد، گفت ما از برجام عبور کردیم و امروز معتقدیم که غنی سازی ایران باید صفر باشد. پس کشوری که از برجام عبور کرده چطور می تواند طبق یک بند برجام بخواهد علیه جمهوری اسلامی ایران، از این برجام استفاده کند.

دلیل سومی که اروپا نمی تواند از این سازوکار استفاده بکند این که در حمله آمریکا و اسراییل به ایران، اروپایی ها هم در لفظ و هم در عمل از متجاوزین حمایت کردند، وقتی که مراکز هسته ای ما بمباران می شد اروپا آن را محکوم نکرد، و نه تنها محکوم نکرد که حتی صدراعظم آلمان گفت این کار کثیف را اسراییل به نیابت ما انجام می دهد. بنابراین از حمله ای که به ایران شد، حمایت صد درصد کردند. پس اروپایی ها از لحاظ حقوقی امروز از اسنپ بک نمی توانند استفاده کنند، از لحاظ سیاسی نمی توانند استفاده کنند، از لحاظ اخلاقی هم نمی توانند استفاده بکنند و این کار آن ها کاملاً نادرست است.

ممکن است اروپا به دلیل موضوع اوکراین از ما گله داشته باشد، ناراحت باشد، ولی این دلیل نمی شود که بخاطر گله ای که از ما دارد بخواهد تعهدات خودش را زیر پا بگذارد. یا اینکه ممکن است آن ها بگویند ایران غنی سازی را افزایش داده به 60 درصد رسانده، یا مقدار بیشتری از مواد غنی شده را برخلاف برجام نگه داشته، این ها قابل حل است.

یعنی اگر مذاکره جدی صورت بگیرد امروز هم جمهوری اسلامی ایران باز هم آن طوری که وزارت خارجه ما اعلام کرده آمادگی دارد که دومرتبه در چارچوب برجام با سه کشور اروپایی در همین فرصت 30 روزه مذاکره کند، و به اعتقاد من این به ضرر اروپا هست و این کاری که اروپا دارد انجام می دهد کاملاً باخت باخت است. نه به نفع ایران است، نه به نفع سه کشور اروپایی، نه به نفع منطقه است، نه به نفع جهان، نه به نفع معاهده NPT، نه به نفع سازمان ملل است، ضربه به همه این هاست. در حالی که ما امروز هم فرصت داریم با اروپا صحبت کنیم. تا پایان 30 روز این فرصت باقیست تا بتوانیم با اروپا هماهنگ کنیم و به یک نقطه ای برسیم.

اما یک نکته هم جالب است که این روزها آن هایی که اصلاً با برجام کلاً مخالف بودند و می گفتند برجام اصلاً درست نبوده، و همه اش ضرر و خسارت بوده و اصلاً نفعی نداشته، خب اسنپ بک گوشه ای از برجام را از بین می برد، خب شما که می گویید کل برجام از بین برود خیلی خوب است، خب این هم یک گوشه ای از برجام است.

در برجام آمده که در طول این ده سال مفاد همه ی این قطعنامه ها متوقف و لغو می شود، و بعد از ده سال هم به طور کامل از دستور خارج می شود، یعنی در واقع در مهرماه امسال به طور کلی قطعنامه ها از دستور خارج می شود طبق برجام، خب شما که می گویید برجام خیلی بد بوده؛ شما که می گویید کارهای قبل خیلی خوب بوده، خب شما 6 تا قطعنامه گرفتید می گویید خوب بوده حالا برمی گردیم به همان، ما برمی گردیم به قبل از سال 94. شما که می گویید کل قطعنامه ها اصلاً ارزش ندارد، کاغذپاره است. شما چه می گویید؟ شما که قطعنامه را کاغذپاره می دانید، شما که کل برجام را بد می دانید، شما دیگر ساکت باشید.

ما البته معتقدیم ایران در چارچوب تعهدات خودش به درستی عمل کرده، و آنجایی هم که حتی آمریکا از برجام خارج شده باز هم مهلت کافی به 1+4 داده، آن هایی که در سال 97 مرتب داد می زدند می گفتند بعد از اینکه آمریکا خارج شده ما هم بلافاصله از برجام خارج بشویم و پاره کنیم، آن ها دیگر نباید سرشان را بتوانند بالا بیاورند.

اگر ایستادگی دولت تدبیر و امید نبود و ما هم بعد از آمریکا از برجام خارج شده بودیم، خب همه قطعنامه ها در همان اردیبهشت 97 برگشته بود. این قطعنامه ها از زمان تصویب یعنی سال 2006 تا حالا حدود 20 سال است، از این 20 سال ما 10 سالش را متوقف کرده بودیم. کار بدی کردیم که 10 سال آن ها را متوقف کردیم؟ ما 10 سال متوقف کردیم حالا می خواهد برگردد به قبل از برجام.

یک نکته دیگری هم در اینجا حائز اهمیت است و همه باید به این نکته توجه کنیم. اگر در سال 1400 یک عده ای مانع نمی شدند، و ما در دوره ی بایدن به برجام برمی گشتیم، که همه چیز هم آماده بود، همه توافقات هم شده بود، امروز نه تنها چیزی به نام اسنپ بک نداشتیم بلکه در این مدت حدود 500 میلیارد هم ضرر نمی کردیم.

در این 4 سال مستقیم و غیرمستقیم 500 میلیارد ضرر کردیم. خب چرا یک عده ای نگذاشتند؟ چرا مانع شدند در سال 1400؟ خب در 1400 اگر ما برمی گشتیم به برجام هم از منافع برجام استفاده می کردیم هم برجام تثبیت می شد هم امروز مشکل اسنپ بک نداشتیم و حتی بالاتر من می خواهم بگویم حتی دیگر بهانه ی جنگ 12 روزه هم وجود نداشت. این مشکلات، مشکلاتی است که یک عده تندرو، با توهماتشان جلوی منافع ملی کشور را گرفتند و مشکلاتی در سال 1400 برای ما بوجود آوردند و متأسفانه بعد از اواسط 1400 هم در دولت بعدی نتوانستند درست استفاده کنند و مسأله را حل وفصل کنند و ما امروز مشکلات پیدا کردیم؛ یکی اش هم همین است که برخلاف قواعد، اروپا دارد سوءاستفاده می کند.

حالا به نظر من تا جایی که می توانیم ما نباید بگذاریم این قطعنامه ها برگردد. باید تلاش کنیم و از این فرصت استفاده کنیم. اروپا نباید به خاطر مسأله اوکراین از ما انتقام بگیرد. این کار درستی نیست. کار غلطی است. به نفع همه ماست که یک بار دیگر پای میز مذاکره بنشینیم، امروز هم آمادگی هست که هنوز هم فرصت هست که با سه کشور اروپایی یا با 1+4 مذاکره کنیم، تا موضوع اسنپ بک از دستور شورای امنیت خارج شود و پس بگیرند، این به نفع آن ها، به نفع ما و به نفع NPT خواهد بود.

امروز هم که سه کشور یعنی ایران و روسیه و چین با اسنپ بک کاملاً مخالفند و مخالف خودشان را اعلام کردند، آن سه کشور هم بیایند تبعیت کنند تا به راه حلی برسیم که آن راه حل باز هم برد برد باشد. راه حلی که امروز اروپا در پیش گرفته کاملاً باخت باخت است و به نفع کسی نخواهد بود. والسلام و علیکم و رحمت الله.