فرارو خبر آزادسازی واردات خودرو از مناطق آزاد آنقدرها که انتظار می رفت با استقبال روبرو نشد. حداقل مردم عادی که باید از شنیدنش هیجان زده می شدند، فعلا با بدبینی ماجرا را دنبال می کنند.

به گزارش فرارو؛ امکان واردات خودرو کارکرده از مناطق آزاد به سرزمین اصلی حدودا شش سال پیش مطرح شد. فرآیند قانونی تا این اواخر ادامه پیدا کرده و موضوع تقریبا نهایی است. در نگاه اول این تصمیم دولت، باید توجه خریداران و فروشندگان خودرو را به خود جلب می کرد اما وقتی دقیق تر ماجرا را بررسی کنیم سوالات مهمی مطرح می شود. مثل اینکه آیا این فرآیند از نظر اقتصادی به صرفه خواهد بود؟ چه خودروهایی امکان ورود دارند؟ هزینه ها چقدر است و برنده واقعی طرح چه کسی خواهد بود؟

مناطق آزاد بخش هایی از کشور هستند که قوانین گمرکی در آن ها متفاوت با سرزمین اصلی اعمال می شود. در این مناطق، کالاها از جمله خودرو، با تعرفه پایین یا بدون پرداخت عوارض سنگین اجازه واردات پیدا می کنند. همین تفاوت باعث شده خودروهای خارجی متنوع و حتی مدل هایی که در شهرهای ایران وجود ندارند در مناطق آزاد زیاد دیده شوند.

در بازار کیش، قشم، اهواز، ارس و انزلی می توان خودروهایی پیدا کرد که وارداتشان به سرزمین اصلی سال ها ممنوع بوده؛ درباره خودروهایی مثل نیسان روگ، رنو کولئوس، لکسوس RX و حتی مدل های هیبریدی یا فول آپشن از برندهای ژاپنی و کره ای حرف می زنیم. در سال های گذشته حتی ماشین های آمریکایی مثل فورد به مناطق آزاد می آمدند.

آیین نامه در سال 1403 اصلاح شد و خودروهای کارکرده مدل 2017 به بعد با پرداخت تعرفه 90 درصد مجوز ورود به سرزمین اصلی را پیدا کرده اند. قبل این مصوبه، چنین خودروهایی یک دارایی محصور بودند که تردد آن ها به خارج از محدوده منطقه آزاد تنها یک بار در سال و برای مدت محدود یک ماه امکان پذیر بود.

محدودیت ها باعث می شد ارزش اقتصادی آن ها به مراتب کمتر از قیمت جهانی باشد اما با تصویب قانون جدید، این دارایی های محصور به کالاهایی با ارزش افزوده بالا تبدیل شده اند که می توانند در سراسر کشور مورد استفاده قرار گیرند.

خودروهای مناطق آزاد معمولاً با قیمت پایین تر نسبت به نمونه های مشابه در سایر نقا عرضه می شوند و همین مسئله به جذابیت بازار ماشین در مناطق آزاد اضافه می کند. رصد قیمت ها نشان می دهد در کیش، میتسوبیشی پاجرو 2017 حدود 2.39 میلیارد تومان است.

قیمت هیوندای سوناتا 2017 در منطقه آزاد اروند به حدود 890 میلیون تومان می رسد و در منطقه آزاد ارس می توان با حدود 4.65 میلیارد تومان، بی ام و سری 3 سدان 2017 خرید. قیمت بنز E200 مدل 2017 هم در منطقه آزاد ارس تقریبا حدود 7.5 میلیارد تومان است.

رنو کولیوس 2018 را می توان بین 415 تا 520 میلیون تومان خرید و با حدود 255 میلیون تومان ممکن است صاحب هیوندای النترا 2017 شد. در کل قیمت خودروهای مناطق آزاد گاهی نصف و در مواردی حدود دو سوم قیمت بازار باقی نقاط کشور است.

با این حال قانون جدید، بازی قیمت ها را در مناطق آزاد به کلی دگرگون کرده است. فروشندگان خودرو در این مناطق با آگاهی از قابلیت پلاک ملی شدن، قیمت های خود را به سمت قیمت های بازار داخلی نزدیک کرده اند. این تغییر قیمت به قدری شدید بوده که بخش بزرگی از سود مورد انتظار خریدار از فرآیند دریافت پلاک ملی پ، از قبل در قیمت پایه خودرو لحاظ شده است. پس خریدار جدید به جای کسب سود، تنها نقش تکمیل کننده فرآیند را برای فروشنده ایفا می کند.

بسیاری از آگهی های آنلاین با قیمت های پایین و غیرواقعی (مثلاً یک هزار تومان برای خودروهای لوکس) صرفاً جهت جلب توجه و فریب مخاطب منتشر می شوند.

خودروهای مناطق آزاد قبلا یک دارایی محصور بودند که ترددشان به داخل کشور تنها یک بار در سال مجاز بود

شرایط اولیه ساده به نظر می رسد؛ خودرو مجاز مدل 2017 عنوان شده که حجم موتور آن زیر 2500 سی سی است اما واردات خودروهایی از برندهای لامبورگینی، فراری، پورشه، مازراتی و بوگاتی را از بیخ ممنوع اعلام کرده اند.

برای اینکه جلوی واسطه گری در مناطق آزاد را بگیرند، قانون می گوید پلاک ملی تنها برای افرادی صادر خواهد شد که پیش از این، شخصا خودرو را به منطقه آزاد وارد کرده اند.

طبق آیین نامه جدید، تعرفه گمرکی برای واردات خودروهای کارکرده حدود 90 درصد ارزش رسمی خودرو است. به عنوان مثال، اگر خودرو در منطقه آزاد 400 میلیون تومان قیمت دارد، باید حدود 360 میلیون تومان تعرفه پرداخت شود.

قبل از تکمیل پرداخت ها و ارائه مدارک، فروشنده باید ابتدا دنبال دریافت کد شیما از سامانه مناطق آزاد برود تا متوجه شود امکان ترخیص خودرو و دریافت پلاک ملی را دارد. در آخر هزینه های حمل، بیمه و خدمات نیز به صورت جداگانه محاسبه می شوند.

فرض کنید یک خودروی مدل 2017 در منطقه آزاد حدود دو میلیارد تومان لیست شده است. حدود یک میلیارد و 800 میلیون تومان به خاطر تعرفه ها به آن اضافه می شود. مالیات بر ارزش افزوده در این حالت با نرخ 9 درصد به 342 میلیون می رسد و برای هزینه های جانبی شامل ترخیص، شماره گذاری و حمل و نقل نیز تقریبا 150 میلیون تومان دریافت می شود.

قیمت خودرو در این مثال خیلی راحت تا چهار میلیارد و 292 میلیون تومان رسید. اگر این خودرو در بازار تهران به راحتی پیدا شود و قیمتش کمتر از این رقم باشد، واردات صرفه اقتصادی چندانی ندارد چون تعرفه، نزدیک به نصف ارزش خودرو را می بلعد اما اگر سراغ خودرویی برویم که در بازار تهران نیست، اوضاع متفاوت خواهد بود.

دولت برنده اصلی است چون از طریق تعرفه 90 درصدی سهم بزرگی از ارزش خودرو به خزانه دولت واریز می شود. از این منظر، واردات خودرو از مناطق آزاد بیشتر یک طرح درآمدی برای دولت است.

فروشندگان مناطق آزاد هم می توانند برنده باشند. برای این کار باید خودروهایی که مدتی در صف فروش متوقف شده اند را در بازار جدید به فروش برسانند.

وضعیت خریداران به دو صورت است؛ گروهی که دنبال مدل های خاص، کمیاب یا نسخه های لوکس رفته اند، ممکن است طعم پیروزی را بچشند. هرچقدر شکاف قیمتی بین ارزش جهانی خودرو و قیمت آن در بازار ایران بیشتر باشد، این واردات منطقی تر خواهد بود اما باقی افراد قطعا بازار شهری و بین مدل های کارکرده، قطعا گزینه های ارزان تری پیدا می کنند.