ثبت حضور توله یوزی از نسل سوم با نام هرب در ذخیره گاه زیست کره توران، نه تنها یک موفقیت حفاظتی، بلکه پیام آور امیدی تازه برای بقای یوزپلنگ آسیایی است؛ گونه ای که ایران آخرین پناهگاه آن در جهان محسوب می شود.

به گزارش تسنیم، دوربین های تله ای مؤسسه میراث سبز پایدار در پایش اخیر خود، تصویری از یک یوزماده جوان ثبت کردند که بر اساس تطبیق الگوی خال ها، هرب از تبار ماده یوزهای زادآور توران شناسایی شد. این کشف نشان دهنده تداوم چرخه تولیدمثل در جمعیت باقی مانده یوزهاست.

سعید یوسف پور در این خصوص اعلام کرد: در جریان پایش اخیر، دوربین های تله ای مؤسسه میراث سبز پایدار توانستند تصویری تازه از یک یوز آسیایی جوان در منطقه توران ثبت کنند.

وی توضیح داد: بررسی های کارشناسان و تطبیق دقیق الگوی خال ها نشان داده است فرد مشاهده شده یکی از ماده های جوان و بالغ شناخته شده در توران است که به عنوان توله نسل سوم یوز موسوم به هرب شناسایی می شود.

یوسف پور خاطرنشان کرد: این یوز جوان از تبار یکی از مهم ترین ماده های مؤثر و زادآور سال های گذشته بوده و اکنون به عنوان بخشی از ذخیره ژنتیکی منطقه معرفی می شود.

مدیرکل حفاظت محیط زیست استان ادامه داد: کارشناسان پروژه حفاظت از یوز آسیایی پس از بررسی دقیق تصاویر و مقایسه نقش خال ها، هویت این یوز را با اطمینان کامل تأیید کردند و مشخص شد که توله ماده ثبت شده همان نسل سوم هرب است.

هرب به عنوان بخشی از ذخیره ژنتیکی ارزشمند منطقه، نقش کلیدی در تقویت جمعیت یوزهای آسیایی دارد. زادآوری نسل سوم، احتمال مقاومت در برابر بیماری ها و انقراض را افزایش می دهد.

این موفقیت در پی احیای مجدد پروژه حفاظت از یوز آسیایی پس از 6 سال توقف به دست آمده است. برنامه های جدید شامل پایش علمی، جذب نیروهای متخصص و همکاری با جوامع محلی بوده است.

مدیرکل حفاظت محیط زیست استان سمنان این اتفاق را امیدی تازه برای آینده یوز آسیایی در ایران دانست و گفت: این کشف نشانه ای روشن از تداوم چرخه زادآوری در زیستگاه های اصلی این گونه در کشور است.

به گفته وی، شناسایی یوزهای جوان به ویژه ماده ها می تواند در تحلیل روند جمعیتی و ارزیابی موفقیت های تولیدمثلی نقش کلیدی ایفا کند و در عین حال مسیر برنامه ریزی حفاظتی را دقیق تر سازد.

یوسف پور اضافه کرد: توله نسل سوم هرب یکی از جوان ترین ماده هایی است که در پایش سال 1404 شناسایی شده و ظرفیت بالایی برای تقویت ساختار جمعیتی یوز آسیایی در کشور دارد.

وی تأکید کرد: اداره کل حفاظت محیط زیست استان سمنان با همکاری گروه های علمی و سازمان های تخصصی، پایش های میدانی را با دقت بالا ادامه خواهد داد تا تصویر روشنی از وضعیت کنونی یوز آسیایی به دست آید و تصمیم های مدیریتی با پشتوانه علمی اتخاذ شود.

مدیرکل حفاظت محیط زیست استان گفت: این رخداد می تواند آینده روشن تری برای یوز آسیایی رقم بزند و مسیر حفاظت از این گونه کمیاب را استوارتر سازد.

یوزهای آسیایی در دو دهه گذشته با تلفات شدیدی روبرو بوده اند. از 68 یوز تلف شده، 85 درصد عامل انسانی داشته و 13 مورد تنها بر اثر تصادف در جاده ها از بین رفته اند.

ایمن سازی جاده های مرگباری مانند محور میامی-عباس آباد با نصب علائم هشدار، کاهش سرعت به 90 کیلومتر و فنس کشی، از جمله اقدامات مؤثر در کاهش تلفات جاده ای بوده است.

خشکسالی های پیاپی و کاهش طعمه های طبیعی مانند آهو و جبیر، فشار مضاعفی بر یوزها وارد کرده است. برنامه های مدیریت آب و احیای مراتع در دست اجراست.

ورود دام و شتر به زیستگاه یوزها، منابع آبی و غذایی را محدود کرده است. اجرای سامانه خرید عرفی برای کاهش دام در نقاط حساس، گامی مثبت بوده است.

اگرچه طرح تکثیر در اسارت با شکست هایی همراه بوده، اما الگوهای جدید مانند ایجاد ذخیره گاه نیمه طبیعی با الهام از تجربیات آفریقای جنوبی در دست بررسی است.

ذخیره گاه توران با وسعت 1/8 میلیون هکتار، یکی از آخرین اکوسیستم های قابل زیست برای یوزهاست که میزبان گونه های دیگری مانند گور آسیایی و پلنگ ایرانی نیز هست.

جلب مشارکت عشایر و انجمن های محلی در حفاظت، از جمله راهبردهای موفقیت آمیز بوده است. برنامه های آموزشی و جبران خسارت دامداران در دستور کار قرار دارد.

استفاده از دوربین های پیشرفته، پهپادهای نظارتی و تحلیل داده های هوشمند، دقت پایش را افزایش داده و امکان شناسایی افراد جدید را فراهم کرده است.

با وجود این موفقیت، کارشناسان هشدار می دهند که جمعیت یوزها هنوز زیر 30 فرد است و بدون اقدامات فوری، خطر انقراض جدی باقی است.

برآوردها نشان می دهد برای اجرای برنامه پنج ساله نجات یوز، سالانه به 1/5 همت (هزار میلیارد تومان) بودجه نیاز است که تاکنون محقق نشده است.

یوزپلنگ به عنوان نماد ملی ایران، نقش مهمی در آگاهی بخشی عمومی دارد. کمپین های آگاهی بخشی اخیر، مشارکت مردمی را افزایش داده است.

ایران می تواند با الهام از تجربه هند در وارد کردن یوز از آفریقا و برنامه های احیای گوزن زرد، مدل های ترکیبی حفاظت را اجرا کند.

ثبت هرب نه تنها یک دستاورد علمی، بلکه نماد مقاومت در برابر انقراض است. این موفقیت نشان می دهد با اراده ملی، فناوری و مشارکت مردمی، می توان امیدوار بود که یوزپلنگ آسیایی همچنان در دشت های ایران بدود.