سرهنگ رابعه جوانبخت، رییس اداره تصادفات پلیس راهور تهران بزرگ، می گوید: عابران پیاده در چهار ماه اول امسال جایگاه دوم را در آمار متوفیان تصادفات شهری دارند؛ آماری که پس از موتورسیکلت سواران بیشترین سهم را به خود اختصاص داده است. همچنین 47 درصد فوتی های عابران در معابر بزرگراهی رخ می دهد؛ جایی که اصولاً عابر پیاده نباید تردد داشته باشد.

به گزارش ایران، او با اشاره به اینکه بعد از موتورسیکلت سواران، عابران پیاده بیشترین تعداد قربانیان تصادفات شهری را دارند، توضیح می دهد: بسیاری از عابران به شکل غیرایمن و عرضی از بزرگراه ها عبور می کنند و جان خود را از دست می دهند. تردد عرضی در بزرگراه ها نه تنها ممنوع است، بلکه به دلیل سرعت بالای خودروها تقریباً هیچ شانسی برای نجات عابر باقی نمی گذارد، کما اینکه عابران معمولاً با پوشش های تیره و در نقاط فاقد روشنایی یا خط کشی عبور می کنند و انتظار دارند رانندگان آن ها را ببینند، در حالی که این اتفاق به دلیل محدودیت دید و سرعت خودروها عملاً غیرممکن است.

به گفته او، 45 درصد دیگر فوتی های عابران، در معابر شریانی درجه یک اتفاق می افتد. این یعنی حتی در خیابان های اصلی که پیاده رو برای عابران طراحی شده، باز هم آن ها به جای استفاده از مسیر ایمن، از سواره رو عبور می کنند و با خودروها برخورد دارند. یکی از نکات مهمی که رییس اداره تصادفات تهران بزرگ به آن اشاره می کند، سهم بالای تقصیر خود عابران در حوادث است.

او می گوید: در 40 درصد تصادفات منجر به فوت عابران، خود عابر مقصر است. این تقصیر می تواند به دلیل عبور از بزرگراه، بی توجهی به چراغ راهنمایی یا بی اعتنایی به پل های عابر پیاده باشد. متأسفانه بسیاری از عابران تصور می کنند همیشه حق با آن هاست، در حالی که قانون برای عبور ایمن شرایط مشخصی دارد. افراد بی محابا عبور می کنند، سرشان در گوشی تلفن همراه است یا ایرپاد و هندزفری در گوش دارند. در کل میزان توجه عابران پیاده به محیط اطراف به شدت افت کرده است. راننده با سرعت مجاز در حال رانندگی در معابر شریانی درجه یک است و از فاصله دیدن یک مانع تا گرفتن ترمز مسافتی در فاصله زمانی مشخصی طی می شود و این گونه نیست که به محض اراده کردن راننده، خودرو توقف کند ولی متأسفانه عابران پیاده اصلاً به این موارد توجه نمی کنند.

آمار نشان می دهد بخش بزرگی از عابران جان باخته در تصادفات، افراد بالای 65 سال هستند. جوانبخت دراین باره توضیح می دهد: برخلاف موتورسیکلت سواران که اغلب قربانیان آن ها را جوانان تشکیل می دهند، در میان عابران، بیشترین فوتی ها متعلق به سالمندان است. این گروه هم به دلیل کندی حرکت و هم ضعف در تصمیم گیری، بیشتر در معرض خطر قرار دارند. بسیاری از سالمندان از پوشش تیره استفاده می کنند، دید کافی ندارند و هنگام عبور از خیابان دچار تردید می شوند یعنی در یک لحظه ممکن است تصمیم به حرکت بگیرند و در لحظه بعدی پشیمان شده و یک گام به عقب بردارند، رفتاری که راننده را هم دچار سردرگمی می کند و احتمال حادثه را بالا می برد.

در کنار خطای عابران، رانندگان نیز سهم بزرگی در بروز حوادث دارند. جوانبخت در این باره می گوید: فقط عابران مقصر نیستند. بخش زیادی از تصادفات هم به دلیل بی توجهی رانندگان به جلو رخ می دهد. بسیاری از رانندگان هنگام رانندگی سرشان در گوشی است یا با تلفن همراه صحبت می کنند و لحظه طلایی برای واکنش را از دست می دهند. حتی مواردی داشته ایم که راننده بدون توجه به خط کشی، با عابر روی گذرگاه ویژه عابرپیاده برخورد کرده است.

به اعتقاد او، در برخی تصادفات حتی وقتی عابر روی خط کشی قرار دارد، به دلیل بی احتیاطی راننده حادثه رخ می دهد. این موضوع بویژه در تقاطع های پرتردد مانند توحید یا صادقیه بیشتر دیده می شود. یکی از مشکلات اصلی دیگر در وقوع تصادف با عابرپیاده، ضعف فرهنگ احترام به حقوق عابران است.

جوانبخت می گوید: بارها برای خودم پیش آمده که قبل از گذرگاه عابر توقف کرده ام تا عابری عبور کند، اما راننده پشت سرم بوق زده که چرا ایستاده ای. این رفتار نشان دهنده بی فرهنگی ترافیکی است. ما باید یاد بگیریم که عابر پیاده می تواند پدر، مادر یا فرزند خودمان باشد و حق دارد در شهر با آرامش و ایمنی تردد کند.

رییس اداره تصادفات تهران بزرگ تأکید می کند که رسانه ها نقش مهمی در ارتقای فرهنگ ترافیکی دارند، چراکه اگر راننده درک خطر بالایی داشته باشد، همیشه احتمال حضور عابر یا موتورسیکلت را در نظر می گیرد و با احتیاط بیشتری رانندگی می کند. اما متأسفانه بسیاری از رانندگان ما چنین درکی ندارند. رسانه ها می توانند با آموزش مستمر، ذهنیت رانندگان و عابران را اصلاح کنند.

او به تجربه کشورهای دیگر اشاره می کند و می گوید: در برخی کشورها رانندگان حتی وقتی عابری در کنار خیابان ایستاده، پیشاپیش سرعت شان را کم می کنند و آماده توقف می شوند. این رفتار در واقع حاصل آموزش و احترام به قانون است. در حالی که در شهر ما، عابر ناچار است از لابه لای خودروها عبور کند و جانش را به خطر بیندازد. ما باید به سمت طراحی شهری انسان محور حرکت کنیم. بسیاری از شهرهای دنیا خیابان های اصلی خود را به پیاده راه تبدیل کرده اند تا عابران با آرامش و ایمنی تردد کنند. در تهران هم باید سرعت خودروها کاهش یابد، پیاده راه ها توسعه پیدا کند و فرهنگ احترام به عابر نهادینه شود. در غیر این صورت همچنان شاهد تکرار آمار بالای تلفات عابران خواهیم بود.