سید عباس عراقچی وزیر امور خارجه در یادداشتی با عنوان وزارت امور خارجه در میانه میدان در روزنامه ایران نوشت:

یک سال از آغاز به کار دولت وفاق ملی دکتر پزشکیان می گذرد. دولت چهاردهم در همان آغاز و همچنین در آستانه یک سالگی اش، با دو تجاوز آشکار رژیم صهیونیستی به خاک کشور مواجه شد؛ بار اول، اندک ساعاتی پس از مراسم تحلیف رییس جمهوری، میهمان رسمی و عالی رتبه آن مورد حمله تروریستی رژیم صهیونیستی قرار گرفت و بار دوم، در آستانه یک سالگی فعالیت دولت وفاق، رژیم صهیونیستی با همکاری همدستان بین المللی اش یک تجاوز آشکار نظامی را که نقض صریح قوانین و مقررات بین المللی بود علیه خاک کشورمان ترتیب داد.

از همان آغازین روزهای دولت و پس از تشکیل کابینه، مشخص بود که پیشبرد اهداف دیپلماسی نظام در چنین شرایطی، طراحی دقیق و کوششی چندلایه را می طلبد؛ طراحی ای که در رفتار باید فعال و در نتیجه فراگیر و تأثیرگذار باشد.

با تشکیل دولت و همزمان با تلاش برای از سرگیری مذاکرات رفع تحریم ها که از همان ابتدا با گفت وگو با وزرای خارجه کشورهای متعامل در برجام در حاشیه اجلاس مجمع عمومی سازمان ملل آغاز شد و پیش از جنگ تحمیلی رژیم اسراییل علیه ایران در قالب پنج دور با وساطت عمان ادامه یافت تقویت تعامل با کشورهای منطقه در بالاترین سطح دستگاه دیپلماسی، از طریق سفر به کشورهای منطقه و گفت وگو با مقام های ارشد همسایگان خلیج فارس، ترکیه، پاکستان و فراتر از آن مصر و اردن، تصمیمی بسیار مهم در زمانی حساس بود.

این تصمیم، هم مبتنی بر نگاه اصولی و دیرینه ایران به همگرایی و همکاری منطقه ای برای حفظ و حراست از امنیت جمعی در غرب آسیا بود و هم نشانه ای از اهتمام جدی جمهوری اسلامی ایران برای بسیج منطقه در برابر ناامن سازی و بی ثبات سازی از سوی رژیم اشغالگر صهیونیستی. به بیان دیگر، جمهوری اسلامی ایران در یکی از پرتنش ترین دوره های تاریخی، از سیاست همسایگی غافل نشد و یک وضعیت بحرانی تحمیلی را به فرصتی برای اثبات دوستی با کشورهای منطقه و ارتقای تفاهم متقابل بر ضرورت همصدایی علیه تهدید مشترک بدل ساخت.

در این یک سال، دستگاه دیپلماسی با چشمانی باز و نگاهی واقع بینانه، چالش های پیچیده امنیتی و ملی را رصد کرد، برای مواجهه مؤثر با آن ها تدبیر اندیشید و همزمان کوشید فرصت های ارزشمند جدیدی را برای پاسداری از منافع و امنیت ملی شناسایی یا حتی خلق کند.

تمام این اقدامات، ذیل راهبرد اصلی سیاست خارجی دولت یعنی سیاست خارجی فعال، فراگیر و اثرگذار از ابتدا برنامه ریزی و اجرا شد. اما باید اذعان کرد که تجربه سخت و تاریخی تجاوز 12روزه رژیم صهیونیستی به ایران، محک بزرگی برای آزمودن این راهبرد بود.

در روزهایی که رژیم صهیونیستی و همدستان بین المللی اش با نقض قوانین و مقررات بین المللی به خاک ایران تجاوز نظامی کردند، وزارت امور خارجه با تمام توان وارد صحنه شد. در همان ساعات اول، نامه ای رسمی به دبیرکل سازمان ملل و رییس شورای امنیت ارسال کردم و در آن تصریح شد: جمهوری اسلامی ایران قربانی تجاوز آشکار است و بر اساس منشور ملل متحد، حق ذاتی دفاع مشروع را برای خود محفوظ می دارد .

سه نشست اضطراری شورای امنیت با دستور کار حمله به ایران برگزار شد. در همه این نشست ها، نمایندگان ایران با استدلال های حقوقی و سیاسی قاطعانه از حقانیت ملت ایران دفاع کردند. بارها تأکید کردم: اگر شورای امنیت در برابر این تجاوز آشکار سکوت کند، اعتبار خود را از دست خواهد داد .

بیش از 60 تماس تلفنی و ویدیویی با وزرای خارجه کشورهای مختلف برقرار شد. محور اصلی همه رایزنی ها، محکومیت تجاوز، جلوگیری از گسترش جنگ و تأکید بر ضرورت توقف فوری حملات بود. در این تماس ها با صراحت گفتم: ایران آغازگر جنگ نبوده و نخواهد بود، اما در دفاع از مردم و سرزمین خود لحظه ای تردید نخواهد کرد .

وزارت امور خارجه توانست در سازمان همکاری اسلامی و جنبش عدم تعهد، بیانیه هایی قاطع در محکومیت تجاوز رژیم صهیونیستی به تصویب برساند. در نشست ویژه وزرای خارجه سازمان همکاری اسلامی، این جمله را بیان کردم: امروز دفاع از ایران، دفاع از منشور ملل متحد است؛ زیرا اگر این تجاوز بی پاسخ بماند، فردا نوبت دیگر ملت ها خواهد بود.

در همان روزها بارها تکرار کردم: پیوند دیپلماسی، میدان و رسانه، رمز موفقیت ایران در این نبرد است . وزارت امور خارجه توانست بسیاری از کشورها را متقاعد کند که در مجامع بین المللی، موضعی بی طرفانه یا حتی همدلانه با ایران اتخاذ کنند. این دستاوردی مهم بود؛ زیرا دشمن می کوشید ایران را به عنوان آغازگر جنگ معرفی کند، اما دیپلماسی فعال، حقیقت را روشن ساخت.

پس از پایان جنگ، مأموریت وزارت امور خارجه وارد مرحله ای تازه شد؛ پیگیری خسارات واردشده، فشار برای محکومیت تجاوز در مجامع بین المللی و تلاش برای بازسازی روابط منطقه ای. بارها تأکید کردم: ایران نه تنها از این جنگ سربلند بیرون آمد، بلکه توانست مشروعیت دفاع خود را در عرصه بین المللی تثبیت کند .