بخشایش اردستانی درباره بازدارندگی ایران در برابر اسراییل گفت: مشکل اصلی غرب در پرونده هسته ای نه صرفا غنی سازی ایران، بلکه نگرانی های امنیتی تل آویو است که داده های خود را در اختیار آمریکا و اروپا قرار می دهد.

به گزارش شرق، با ارسال نامه سه کشور اروپایی به شورای امنیت برای فعال سازی مکانیسم ماشه، روند بازگشت قطعنامه های پیشین علیه ایران وارد فاز عملیاتی شده است. از امروز تا 30 روز آینده، تهران باید تصمیمی بگیرد که نه تنها بر آینده پرونده هسته ای، بلکه بر جایگاه منطقه ای و جهانی کشور نیز تأثیرگذار خواهد بود.

با توجه به این موضوع، تهران در برابر دو مسیر کاملا متفاوت قرار دارد؛ یا با سیاست های تند و اقدامات متقابل راهی پرهزینه را انتخاب کند، یا با انعطاف و همکاری حساب شده فرصت تازه ای برای دیپلماسی بیافریند.

به باور احمد بخشایش اردستانی، نماینده فعلی مجلس و عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی، اروپا پیش از ارسال نامه خود به شورای امنیت سه خواسته روشن را از ایران مطرح کرده است؛ آغاز گفت وگوی مستقیم با آمریکا، همکاری مؤثر با آژانس بین المللی انرژی اتمی، و شفاف سازی درباره سرنوشت بخشی از اورانیوم غنی شده. علیرغم نکته فوق، این بهارستان نشین یادآور شد که با طرح این سه شرط، توپ در زمین تهران نیست چرا که ایران پیش تر در موضوع مذاکره با واشنگتن چراغ سبز نشان داده بود، اما کارشکنی های دولت ترامپ و مواضع متناقض کاخ سفید مسیر گفت وگو را مسدود کرد.

مفسر حوزه سیاست خارجی توضیح می دهد که چون پنتاگون تنها تخریب ده درصدی از تاسیسات هسته ای ایران را تایید کرده، در حالی که ترامپ مدعی نابودی کامل این زیرساخت هاست؛ همین تناقض، عملا آمریکا را دچار تعارض کرده و خود را بی نیاز از مذاکرات هسته ای می بیند. ضمنا اردستانی می گوید که در حوزه همکاری با آژانس، تهران تاکنون ترتیباتی برای دسترسی بازرسان فراهم کرده و حتی در موضوع نیروگاه بوشهر اجازه حضور ناظران خارجی در هنگام تعویض سوخت را صادر کرده است. هر چند در تاسیسات آسیب دیده، ایران احتیاط های ایمنی و امنیتی را مانع بازرسی فوری دانسته است.

در خصوص اورانیوم باقی مانده، این تحلیلگر ارشد مسائل بین الملل متذکر می شود که تهران واقعا اطلاعات دقیقی در اختیار ندارد و زمان لازم است تا تکلیف آن مشخص شود. به باور او، خطای ایران در این میان آن است که دستاوردهای همکاری خود را به عنوان امتیاز قابل فروش به اروپا عرضه نکرده و در نتیجه، طرف مقابل این اقدامات را بدیهی تلقی کرده است.

اردستانی در بخش دیگری از تحلیل خود به نقش مسکو اشاره می کند. به گفته این نماینده مجلس، روسیه پیش نویسی به شورای امنیت پیشنهاد داده بود که بر اساس آن قطعنامه 2231 برای شش ماه تمدید شود و پس از آن، استفاده از مکانیسم ماشه به کلی منتفی گردد. اما اروپا با این پیشنهاد مخالفت کرد، چرا که نمی خواست امتیازی به روسیه بدهد و همچنین تمایل داشت شمشیر داموکلس تحریم همچنان بالای سر ایران باقی بماند.

مفسر ارشد حوزه سیاست خارجی پیش بینی می کند که حتی با اصلاح پیش نویس روس ها و در صورت طرح مجدد این پیشنهاد در شورای امنیت، کشورهای اروپایی با تکیه بر روابط پرتنش با مسکو و فضای پساجنگ اوکراین، احتمالا آن را رد خواهند کرد. عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس همچنین خاطرنشان می کند که هر گونه قطعنامه برای توقف روند ماشه یک سند محتوایی محسوب می شود و در نتیجه، در معرض وتوی دائم اعضا قرار خواهد گرفت؛ بنابراین بدون همراهی آمریکا، هر توافقی با اروپا هم شکننده و ناپایدار خواهد بود.

از دیدگاه او، حتی اگر قطعنامه های شورای امنیت دوباره فعال شوند، الزاما به معنای همراهی همه کشورها نیست. تجربه نشان داده که روسیه و چین در موضوع غزه از برخی مصوبات سازمان ملل تبعیت نکرده اند و همین الگو می تواند در پرونده ایران هم تکرار شود.

بخشایش اردستانی در بخش پایانی تحلیل خود به بُعد امنیتی ماجرا می پردازد و هشدار می دهد که اسراییل در جنگ 12 روزه اخیر، به روشنی قدرت بازدارندگی ایران را درک کرده و دریافته که هر گونه رویارویی مستقیم با تهران هزینه های سنگینی در پی دارد . از نگاه او، مشکل اصلی غرب در پرونده هسته ای نه صرفا غنی سازی ایران، بلکه نگرانی های امنیتی تل آویو است که داده های خود را در اختیار آمریکا و اروپا قرار می دهد.

در عین حال، اردستادنی هشدار می دهد که اسراییل همچنان می تواند در این سی روز کارشکنی کرده و با تحریک تنش ها مسیر دیپلماسی را دشوارتر سازد. با این حال، نماینده مجلس بعید می داند که جنگی تمام عیار در کوتاه مدت به وقوع بپیوندد، چرا که قدرت بازدارندگی ایران برای طرف مقابل روشن شده است.

او همچنین به یکی از پیامدهای لغو محدودیت های قطعنامه 2231 اشاره می کند و تاکید دارد که آزادی عمل ایران در خرید و فروش تسلیحات وجود دارد. به باور وی، این ظرفیت می تواند برای تهران هم منبع درآمد باشد و هم ابزار دیپلماتیک در تعامل با کشورهای منطقه ای و فرامنطقه ای. به گفته تحلیلگر حوزه بین الملل، ریشه اصلی مواضع غرب علیه ایران را باید در تمایل آمریکا و اروپا برای جلوگیری از تبدیل شدن ایران به قدرت برتر منطقه جست وجو کرد.

بهانه هایی همچون جنگ اوکراین یا همکاری های محدود نظامی با روسیه صرفا پوششی بر این هدف کلان است. پرونده مکانیسم ماشه بار دیگر ایران را در آستانه تصمیمی حیاتی قرار داده است. یا تهران با اتخاذ سیاست های انتحاری و اقدامات متقابل، روندی پرمخاطره را انتخاب خواهد کرد؛ یا با انعطاف و فروش حساب شده امتیازات موجود، فرصتی تازه برای دیپلماسی فراهم می آورد.

احمد بخشایش اردستانی با تجربه پارلمانی و کارشناسی خود تاکید می کند که مسیر دوم هرچند دشوار، اما عقلانی تر است . او معتقد است که در دیپلماسی حتی کوچک ترین انعطاف می تواند راهی برای تفاهم بگشاید، به شرط آنکه تصمیم گیران سیاسی منافع ملی را بر رقابت های جناحی و لجبازی های مقطعی ترجیح دهند.