صنعت شیلات و آبزی پروری نقش مهمی در تأمین امنیت غذایی مردم دنیا ایفا می کند اما مشکل، میزان بالای فسادپذیری آبزیان است. در صورت آب شدن یخ های نگهدارنده به دلیل قطعی برق، طولانی شدن زمان حمل ونقل و…، میزان بار میکروبی محموله های ماهی، میگو و… بسیار بالا می رود.

به گزارش ایران، دانشمندان علوم غذایی دانشگاه کالیفرنیا با مشاهده حجم عظیم یخ مورد استفاده در کارخانه های فرآوری ماهی و با توجه به خطر آلودگی ناشی از ذوب شدن این یخ ها، به دنبال ماده ای رفتند که بتواند حتی با وجود تغییرات فاز گرمایشی و سرمایشی، آب را در خود نگه دارد و ذوب نشود. در این مسیر، ژلاتین، ماده اولیه ساخت دسرهای ژله ای مورد توجه آن ها قرار گرفت.

رشته های پروتیینی بلند ژلاتین به هم متصل می شوند و هیدروژل هایی با منافذ ریز تشکیل می دهند که آب را به دام می اندازند. ماده دومی که برای ایجاد یک یخ خاص با قابلیت استفاده مجدد مورد توجه این دانشمندان آمریکایی قرار گرفت، توفوی منجمد (پنیر سویا) بود که آب را در داخل خود نگه می دارد.

دانشمندان علوم غذایی دانشگاه کالیفرنیا، با الهام از این مواد غذایی، به دنبال ساخت هیدروژل هایی خاص رفتند. آزمایش های اولیه هیدروژل های ساخته شده از یک پلیمر طبیعی (یا بیوپلیمر)، امیدوارکننده بود چراکه آب هنگام یخ زدن یا ذوب شدن، بدون نشتی در ساختار ژلاتین مانند آن باقی می ماند. پس از سال ها تحقیق، این تیم فرآیند ساخت یخ ژله ای را تکمیل کرد.

درنهایت یخ ژله ای (jelly ice) تولید شد؛ ماده ای که مانند یخ خنک می شود و می توان آن را به شکل های مختلف قالب گیری کرد اما هرگز ذوب نمی شود.

جیاهان زو، از محققان این مطالعه گفت: مزیت این یخ ژله ای نسبت به یخ معمولی، این است که می توانیم جذب گرما را در چندین چرخه انجماد-ذوب حفظ کنیم. این ماده را می توان با شست وشو، انجماد و ذوب شدن، دوباره استفاده کرد.

یخ ژله ای در دمای اتاق نرم و لرزان است، اما پس از سرد شدن تا منفی 32 درجه فارنهایت (صفر درجه سانتیگراد)، سفت می شود. موضوع مهم تر اینکه این یخ ژله ای، کاملاً قابل کمپوست شدن است. کمپوست این ماده که از پلیمرهای طبیعی ساخته شده و محیط زیست را آلوده نمی کند، تأثیر قابل توجهی در بهبود رشد گوجه فرنگی نشان داد.

در حال حاضر، یخ ژله ای می تواند سلامت مواد غذایی را حفظ کند و آن ها را در حین حمل ونقل بدون یخ معمولی یا بسته های خنک کننده، سرد و تازه نگه دارد.

دانشمندان با توجه به موفقیت یخ ژله ای، در حال بررسی سایر بیوپلیمرهای طبیعی، بویژه پروتیین های گیاهی مانند سویا هستند. این یخ ژله ای در موارد دیگر ازجمله حمل ونقل، پزشکی و بیوتکنولوژی نیز کاربرد بالقوه دارد و می تواند در مناطقی با آب محدود، جایگزین یخ شود.