سه ماه دیگر رفع فیلترینگ واتس اپ و گوگل پلی وارد یک سالگی می شود و در این مدت نه تنها محدودیت های سایر پلتفرم ها رفع نشد؛ بلکه هر بار وعده و شرط تکراری برای دسترسی آزاد به شبکه های اجتماعی بین المللی مطرح می شود.

به گزارش دنیای اقتصاد، کارشناس ها و کنشگران اینترنت نیز معتقدند تکرار شرط رفع فیلترینگ پلتفرم ها با ایجاد دفاتر نمایندگی آن ها در کشور ظاهرا بهانه ای برای تداوم محدودیت ها است.

مسوولان دولت چهاردهم باز هم وعده تکراری رفع فیلترینگ را مطرح کردند. این اولین بار نیست که کابینه دولت پزشکیان وعده رفع محدودیت های دسترسی به پلتفرم های بین المللی را مطرح می کنند. البته این بار با دفعه های قبلی از نظر اعلام زمان دقیق رفع فیلترینگ تفاوت دارد. در هفته جاری مهدی طباطبایی، معاون ارتباطات و اطلاع رسانی دفتر رییس جمهور، از زمان برداشته شدن فیلترینگ خبر داد.

معاون رییس جمهور با اشاره به وعده انتخاباتی مسعود پزشکیان در خصوص برداشته شدن محدودیت های اینترنتی در دولت چهاردهم گفت: فیلترینگ اکثر پلتفرم ها تا پایان 1404 رفع می شود، تنها مسائل فنی فیلترینگ باقی مانده است و منتظر توافقاتی هستیم که چند دستگاه در این باره دخیل هستند.

علاوه بر این، فاطمه مهاجرانی در دوم شهریور ماه به عنوان نماینده اعضای دولت از تلاش کابینه برای برداشتن محدودیت های اینترنتی صحبت کرده است.

فاطمه مهاجرانی، سخنگوی هیات دولت اعلام کرده است که کار کارشناسی تایید کرده که فیلترینگ هزینه ها را بالا می برد. به همین خاطر است که دولت موضوع برداشته شدن فیلترینگ را پیگیری می کند. او هم چنین اعلام کرده است که دولت پیگیر تحقق این وعده است اما هنوز در برخی سکوها رفع نشده است.

روزهای گذشته نیز ستار هاشمی، وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات هم به تاکید ویژه رییس جمهور بر موضوع رفع فیلترینگ اشاره کرده و گفته بود: شخص رییس جمهور مرتب این مساله را پیگیری می کند و ما نیز به طور منظم گزارش های مربوطه را ارائه می دهیم.

او از برگزاری جلسات مستمر با تمرکز بر موضوع فیلترینگ خبر داده و اعلام کرده بود که آقای رییس جمهور پیگیری ویژه و مستمری روی این موضوع دارند، جلسات برگزار می شود و ما نیز در حال دنبال کردن روند هستیم. اظهارات اخیر درباره رفع فیلترینگ به مقامات دولتی محدود نشد؛ زیرا رضا الفت نسب یکی از اعضای بخش خصوصی هم از رفع فیلترینگ یکی دیگر از شبکه های اجتماعی بین المللی خبر داد.

روز 31 مرداد ماه رضا الفت نسب، رییس اتحادیه کسب وکارهای مجازی، به عصر ایران از برداشته شدن فیلترینگ یک پلتفرم دیگر خبر داده بود: بعضی شنیده ها حاکی از آن است که تا پایان تابستان یک پلتفرم دیگر رفع فیلتر خواهد شد. رفع فیلتر واتس اپ بر کار صنف ما اثرگذار بوده اما نه با شدت زیاد. به این دلیل که برداشته شدن محدودیت این پلتفرم بیشتر جنبه روانی دارد.

رییس اتحادیه کسب وکارهای مجازی با بیان این که در جریان مشکلات دولت در زمینه رفع فیلترینگ هستیم به دولت پیشنهاد کرده بود که حقایق را در این باره با مردم در میان بگذارد و مقاومت هایی که در برابر رفع فیلتر می شود را شفاف بیان کند.

با طرح چند باره وعده های رفع فیلترینگ انتظارات جامعه برای تحقق این وعده تکراری باز هم اوج گرفت. با این حال مدت کوتاهی از این موضوع نگذشته بود که محسن حاجی میرزایی، رییس دفتر رییس جمهوری شرط رفع فیلتر پلتفرم های خارجی را ایجاد دفاتر نمایندگی پلتفرم ها در کشور مطرح کرد. شرطی که چه در یک سال فعالیت دولت پزشکیان و چه در سال های قبل بارها برای رفع فیلترینگ مطرح شد.

به گفته حاجی میرزایی، اپلیکیشن های خارجی که در ایران فعالیت می کنند، باید نظارت پذیر باشند و به قواعد حاکمیتی ما تن دهند. در این باره مذاکراتی انجام شده و کارهای مقدماتی این موضوع نیز آغاز شده است.

هر چند رییس دفتر رییس جمهور هم به چالش های حقوقی و اجرایی ایجاد دفاتر نمایندگی پلتفرم ها در ایران اشاره کرده، اما این موضوع از نظر کارشناس ها احتمالا بهانه ای برای تداوم محدودیت های دسترسی به پلتفرم های بین المللی است. به این دلیل که همه و حتی مسوولان هم می دانند که فرآیند رفع فیلترینگ از نظر فنی می تواند به سادگی با یک دستور انجام شود. با این حال، چه وزیر ارتباطات و رییس جمهور بارها تاکید کرده اند که در رفع فیلترینگ اختیار کامل ندارند.

از نظر کارشناس ها و کنشگران اینترنت نیز ایجاد نمایندگی در ایران برای پلتفرم های بین المللی به دلایلی همچون تحریم های گسترده علیه کشور و موانع اقتصادی و سیاسی، عملا غیرممکن است.

سعید سوزنگر نیز با اشاره به اختیارات کم اعضای دولت در رفع فیلترینگ می گوید: حتی اگر همه سیاستگذاران به یک اجماع برسند که باید فیلترینگ به صورت کامل و یکباره رفع فیلتر شود، باز هم چندان تاثیرگذار نخواهد بود. به این دلیل که اعمال محدودیت های فیلترینگ در کشور یک سیاست بالادستی است و سال هاست که در ساختار آن نهادینه شده است.

با این حال، مسوولان دولت هر بار پس از رایزنی ها اخباری درباره رفع فیلترینگ مطرح می کنند، اما در عمل محقق نمی شود. به همین دلیل اگر دولتی ها معتقدند که اختیار چندانی در رفع فیلترینگ ندارند، بهتر است که وعده آن را هم مطرح نکنند.

این کنشگر اینترنت همچنین به شرط تکراری ایجاد دفاتر نمایندگی پلتفرم های بین المللی اشاره می کند و آن را از اساس اشتباه می داند. او همچنین در این باره توضیح می دهد: این شرط به دلیل تحریم ها و تحت تاثیرعدم ارتباط کشورمان با اقتصاد جهانی کاملا اشتباه است.

ایرانی ها امکان دسترسی به تمام سرویس های پولی در دنیا را ندارند و به دلیل نبود همین مراودات مالی کشور با دیگر کشورها ایجاد دفاتر پلتفرم ها در کشور بی معناست. شرکت های سازنده پلتفرم های بین المللی با دومیلیارد کاربر سایر کشورها ارتباط دارند و هیچ وقت مسوولیت و هزینه های تاسیس دفتر نمایندگی در ایران را با جامعه کاربری 40میلیونی نمی پذیرند.

این کارشناس همچنین در بخش دیگری از صحبت های خود به نمونه های دیگر و ناموفق تعامل کشورها با ایران در حوزه فناوری اشاره می کند و از نظر او با وجود رفع مقطعی برخی محدودیت ها باز هم شرکت های بزرگ فناوری تمایلی به ارتباط با ایران و خدمت رسانی به ایرانی ها نداشتند. با این اوصاف از ارزیابی نظرات کارشناسی و تجربه وعده های اخیر به نظر می رسد که باز هم تحقق وعده رفع فیلترینگ سایر پلتفرم ها غیرممکن و دور از انتظار باشد.